۰

آتش‌بس، پاشنه آشیل طالبان

پنجشنبه ۳ میزان ۱۳۹۹ ساعت ۱۸:۴۲
طالبان، ابزاری جز جنگ در اختیار ندارند. آنها تا آخرین لحظه تلاش می کنند تا با تحمیل ضربات سخت و خونین بر نیروهای دولتی و حتی افزایش هزینه های انسانی جنگ با کشتار بی محابای غیر نظامیان، در میز مذاکره، امتیاز بگیرند و اتوریته عریان خود را به نمایش بگذارند.
آتش‌بس، پاشنه آشیل طالبان
اشرف غنی؛ رئیس جمهوری در پیامی ویدئویی که در مجمع عمومی سازمان ملل با اشاره به مذاکرات جاری صلح با طالبان در دوحه خواستار آتش‌بس شد.
 
آقای غنی تاکید کرد که هرچند افغانستان همزمان با مشکلات متعدد روبروست؛ اما اولویت مهم و عاجل دولت او رسیدن به صلح است.
 
او حمایت سازمان ملل از افغانستان در جریان مذاکرات با طالبان را "بسیار حیاتی" خواند.
 
آقای غنی گفت: "نقش سازمان ملل، شرکا و متحدان بین المللی ما در حالی که تیم مذاکره کننده ما در دوحه مقابل طالبان نشسته، بسیار مهم است. مردم افغانستان در این گفتگوها یک اولویت روشن و عاجل دارند: آتش بس. پایان فوری خشونت ها بیش از هر چیز دیگر به ما فرصت پیشرفت می دهد."
 
او گفت: "اما این کافی نیست. ما باید برای رسیدن به صلح پایدار در افغانستان به ریشه مشکل تروریزم که منطقه ما را به آتش کشیده بپردازیم و به آن به عنوان یک مشکل و تهدید جهانی رسیدگی کنیم."
 
صلح در نخستین گام با آتش بس معنا پیدا می کند؛ واقعیتی که طالبان هنوز نمی خواهند آن را بپذیرند و امریکا هم به عنوان طرف اصلی توافق با آن گروه، هیچ فشاری را برای تحمیل آتش بس بر طالبان، وارد نمی کند. مجموعه این عوامل در کنار خشونت های لجام گسیخته ای که طی روزهای اخیر به نحو جنون آمیزی تشدید شده، موجب ایجاد پرسش ها و ابهامات زیادی نسبت به اهداف پشت پرده صلح شده است.
 
نخستین مساله این است که طالبان، ابزاری جز جنگ در اختیار ندارند. آنها تا آخرین لحظه تلاش می کنند تا با تحمیل ضربات سخت و خونین بر نیروهای دولتی و حتی افزایش هزینه های انسانی جنگ با کشتار بی محابای غیر نظامیان، در میز مذاکره، امتیاز بگیرند و اتوریته عریان خود را به نمایش بگذارند.
 
از این زاویه، آتش بس، پاشنه آشیل طالبان است. آنها در صورت ترک جنگ و خشونت و خصومت، تصور می کنند که جایگاه کنونی خود در میز مذاکره را از هم دست می دهند.
 
موضوع دیگری که آنان را از پذیرش آتش بس، برحذر می دارد، این تصور است که ممکن است دولت افغانستان با قطع جنگ و استقرار آتش بس، احساس قدرت کند، نفسی به راحتی بکشد و خواسته های بلندپروازانه ای را مطرح کند که با اهداف اصولی طالبان از روند صلح، منافات داشته باشد و راه رسیدن به توافق را دشوار کند.
 
از سوی دیگر، مسایل درون‌گروهی بسیار پیچیده ای نیز وجود دارد که اجازه استقرار آتش بس را به رهبران طالبان نمی دهد. مثلا آنها شاید از نفوذ مستقیم بر ده ها هزار ملیشه سرکش و جنگ افروز خود برخوردار نباشند. همچنین در شرایطی که هنوز «پیروزی بزرگ» مورد ادعای رهبران طالبان، محقق نشده، اعلام آتش بس برای نیروهای پیاده آن گروه و حتی فرماندهان نظامی جنگ طلب شان، قابل توجیه و معقول نیست و حتی اگر در سطح سیاسی، رهبران آن گروه، تصمیمی در این باره بگیرند، درباره اعمال و اجرای آن در عرصه میدانی، تردیدهای جدی وجود دارد.
 
ضمن آنکه در درون طالبان، یک هسته سخت آشتی ناپذیر هم وجود دارد که جز به جنگ، فکر نمی کند و برای این مجموعه، صلح و آتش بس و ترک «جهاد»‌ به هیچ عنوان، قابل قبول نیست. رهبران طالبان نگران اند که اگر تحت فشار کابل، تن به آتش بس «زودهنگام» بدهند، این بخش از نیروی خود را از دست بدهند و به این ترتیب از نظر نظامی، تضعیف شوند.
 
بر این اساس، طالبان با استفاده همزمان از هردو ابزار خشونت و گفتگو سعی می کنند وضعیت دولت برای واگذاری قدرت به آن گروه را مورد سنجش قرار دهند.
 
در این میان، دولتمردان مسلط بر کابل نیز از اتخاذ سیاستی مؤثر و سازنده برای خنثی کردن این نقشه طالبان، ناتوان هستند. تنها امید آنها در حال حاضر، حمایت های سیاسی گاه به گاه سازمان های جهانی مانند ملل متحد از استقرار آتش بس یا دست کم کاهش خشونت است؛ خواسته هایی که هرگز مورد توجه طالبان قرار نمی گیرد و تغییری ملموس در میدان جنگ ایجاد نخواهد کرد.
 
به نظر می رسد کابل به اندازه کافی از استقلال و اقتدار لازم برای اتخاذ سیاست های متفاوت در قبال موج خشونت آفرینی مرگبار طالبان، برخوردار نیست. مثلا آقای غنی با وجود تأکید بر اینکه در کنار همه بحران های دیگر، استقرار آتش بس، نیاز فوری مردم افغانستان است، خود در مقام رییس جمهوری، قادر نیست تا طالبان را در میز مذاکره تحت فشار قرار دهد و یا از متحدان و حامیان خارجی دولتش بخواهد که این کار را به نیابت از او بکنند تا آن گروه، پیش از هر چیزی به آتش بس تمکین کند.
 
در چنین شرایطی رسیدن به یک آتش بس هرچند کوتاه مدت، دشوار به نظر می رسد؛ مگر آنکه بن بست جاری در گفتگوهای دوحه شکسته شود و طالبان به امتیازات مهمی دست پیدا کنند که پذیرش آتش بس برای شبه نظامیان آن گروه را موجه جلوه دهد.
 
محمدرضا امینی - جمهور
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما *

پربازدیدترین