رهبران روسیه به این نتیجه رسیدهاند که پس از برگزاری نشست مسکو، طالبان را از لیست گروههای تروریستی خود خارج کنند و در گام بعدی، فشارها بر سازمان ملل و کشورهای همسو با روسیه را به منظور به رسمیت شناختن طالبان، لغو تحریمهای بینالمللی علیه آن گروه و در نهایت غلبه بر بحران های بالفعل و بالقوه در افغانستان افزایش دهند.
وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که سازمان ملل آماده است تا تحریمها علیه طالبان را که هنوز به عنوان یک «گروه تروریستی» شناخته میشود، بردارد.
ضمیر کابلوف؛ نماینده ویژه رییس جمهوری روسیه در امور افغانستان، عدم آزادسازی داراییهای افغانستان توسط امریکا و اروپا را نیز «ظالمانه» خوانده و افزودهاست: «اینکه اروپا و امریکا انسداد داراییهای مالی کابل را رفع نمیکنند، امری ظالمانه است.»
کابلوف همچنین گفت که روسیه هیچ ضربالاجلی برای برنامههای آینده طالبان از جمله تشکیل دولت فراگیر تعیین نکردهاست؛ اما کشورهای منطقه از طالبان انتظار دارند که «گامهای شجاعانه و قاطعتری» در تشکیل یک دولت فراگیر که نماینده تمام اقشار مردم افغانستان باشد، بردارند.
موضع گیری هایی تازه ضمیر کابلوف فرستاده ویژه ولادیمیر پوتین در امور افغانستان نشان میدهد که روسیه در مسیر اعطای مشروعیت سیاسی به حکومت جدید طالبان و به رسمیت شناختن آن قرار دارد و نشست اخیر مسکو که با حضور نمایندگان بلندپایه طالبان برگزار شد نیز در همین راستا بوده است.
افزون بر این ولادیمیر پوتین؛ رئیس جمهوری روسیه نیز پس از نشست مسکو رسماً اعلام کرد که از نظر روسیه به رسمیت شناختن طالبان نزدیک است؛ اما او در عین حال گفت که اغلب رهبران دولت طالبان را پشتون ها تشکیل می دهند در حالی که افغانستان از قومیت های مختلف تشکیل شده و آنها مستوجب مشارکت عادلانه در قدرت هستند.
نکتهای که در اظهارات ضمیر کابلوف نیز مورد تاکید قرار گرفت؛ اما آقای کابلوف به طور تلویحی اعلام کرد که برای روسیه اهمیت چندانی ندارد که طالبان چگونه عمل میکنند و مسکو اصولاً پیش شرطی را برای طالبان تعیین نکرده است؛ اما گفت که برخی کشورهای منطقه انتظار دارند که طالبان برای تشکیل یک دولت فراگیر، گامهای شجاعانه و قاطع تری بردارند. شاید اشاره او به دولت تاجیکستان بود که برخلاف سایر همسایگان افغانستان پس از سلطه طالبان بر کشور، مواضع تندی علیه آن گروه اتخاذ کرده و هشدار داده است که اگر تاجیکان و دیگر اقوام افغانستان در ساختار سیاسی آینده کشور سهمی نداشته باشند هرگز حاکمیت طالبان را به رسمیت نخواهد شناخت.
مواضع تاجیکستان علیه طالبان موجب بروز تنش های جدی میان دوطرف شده و این امر در برخی موارد نگرانیهای روسیه را نیز به همراه داشته است؛ زیرا مسکو از حامیان جدی و استراتژیک تاجیکستان به حساب میآید و در خاک آن کشور پایگاه نظامی دارد.
با این وجود در صورتی که روسیه گام اول را برای به رسمیت شناختن طالبان بردارد به نظر می رسد که کار برای کشورهایی که منتظر چنین رخدادی هستند آسانتر خواهد شد.
روسیه عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد است و از نظر نظامی یکی از قدرت های برتر جهان محسوب میشود که بر بسیاری از معادلات و مناسبات بینالمللی تاثیر مستقیم و عمیق می گذارد.
از جانب دیگر، شتاب سران کرملین در به رسمیت شناختن طالبان یا تسهیل زمینه های مشروعیت سیاسی به دولت جدید آن گروه در کابل به وضعیت پیچیده امنیتی افغانستان و آسیای میانه نیز مربوط میشود.
گزارش ها حاکی است که پس از تسلط طالبان بر افغانستان تحرکات داعش در کشور نیز به طور قابل توجهی افزایش یافته است و این چیزی است که به تازگی در گزارش جدید دیده بان حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز مورد تایید و تاکید قرار گرفته است.
رهبران روسیه معتقد اند که داعش با حمایت خارجی در حال انتقال پیکارجویان خود از سوریه و عراق به افغانستان است و با توجه به کشتارهای فاجعهبار اخیر نمازگزاران شیعه و حملات پراکنده منسوب به داعش بر جنگجویان طالبان به ویژه در ولایت ننگرهار که مرکز قدرت و خاستگاه اولیه داعش شاخه خراسان به حساب می آید نسبت به گسترش فعالیتهای تروریستی و نفوذ تروریست های چندملیتی داعش از طریق افغانستان به آسیای مرکزی نگران هستند و بارها در این باره هشدار داده اند.
بنابراین در حال حاضر تنها امید روسیه برای متوقف کردن داعش در ایستگاه افغانستان، استفاده از قدرت و ظرفیت طالبان برای سرکوب این گروه و انهدام هسته های اصلی داعش در نقاط مختلف کشور است.
از جانب دیگر، تشدید بحران اقتصادی و خطر وقوع فاجعه انسانی در افغانستان، هستی و حیات حکومت جدید طالبان را نیز تهدید می کند؛ زیرا در صورتی که حکومت طالبان در کابل از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشود، پول های منجمدشده بانک مرکزی افغانستان در امریکا آزاد نگردد و داد و ستد اقتصادی و کمکهای مالی جهان به مسئولان جدید کابل و مردم افغانستان از سر گرفته نشود، خطر فروپاشی کامل کشور و سقوط دولت طالبان به دامن هرج و مرج و بحران های فراگیر اجتماعی غیرقابل اجتناب خواهد بود.
شاید به همین دلیل است که رهبران روسیه به این نتیجه رسیدهاند که پس از برگزاری نشست مسکو، طالبان را از لیست گروههای تروریستی خود خارج کنند و در گام بعدی، فشارها بر سازمان ملل و کشورهای همسو با روسیه را به منظور به رسمیت شناختن طالبان، لغو تحریمهای بینالمللی علیه آن گروه و در نهایت غلبه بر بحران های بالفعل و بالقوه در افغانستان افزایش دهند.
اینهمه در حالی است که نگرانی های داخلی و بین المللی درباره عملکردها، رویکردها، سیاستها و خطر احیای دوباره امارت طالبان با همان شاکله قبلی به مثابه یک رژیم غیر پاسخگو، شدیدا قوم گرا، انحصارطلب و فاقد تعهد در قبال امنیت و عدالت و صلح در میان اقوام افغانستان و جامعه جهانی کاملاً پابرجاست؛ ارزیابی ها نیز نشان میدهد که رفتار طالبان نسبت به گذشته هیچ تغییری نکرده و روابط آن گروه با گروههای تروریستی بینالمللی کماکان برقرار است و اقوام و ملیت های داخل کشور همچنان به دلیل تبار و زبان و مذهب و جنسیت شان مورد بی عدالتی و ستم قرار میگیرند.
به این ترتیب قدرت های مانند روسیه در حالی در مسیر اعطای مشروعیت بی قید و شرط سیاسی به طالبان قرار دارند که هیچگونه مسئولیتی در قبال این رویکرد بر عهده نمیگیرند و عواقب و پیامدهای این سیاست را نخواهند پذیرفت.
محمدرضا امینی - جمهور