۱

ایران و طالبان؛ «جنبش اصیل منطقه» به کدام‌سو می‌رود؟

پنجشنبه ۱۱ قوس ۱۴۰۰ ساعت ۲۳:۰۲
نیرویی که روزگاری نه چندان دور، مقامات ارشد ایران از آن به عنوان «جنبش اصیل منطقه» یاد می‌کردند و برقراری روابط دو جانبه با طالبان را فرصتی برای سرکوب دشمنان ایران از جمله داعش می‌دانستند اکنون خود به تهدیدی علیه تمامیت ارضی و امنیت ملی جمهوری اسلامی تبدیل می‌شود.
ایران و طالبان؛ «جنبش اصیل منطقه» به کدام‌سو می‌رود؟
خبرگزاری‌های ایران و جهان، روز چهارشنبه ۱۰ قوس از درگیری چندساعته میان طالبان و مرزبانان ایرانی در منطقه مرزی ولایت نیمروز خبر داده‌ و آن را یک «سوء تفاهم مرزی» دانستند.
 
سعید خطیب زاده؛ سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم در ارتباط با اخبار منتشر شده در این باره اظهار داشت: ...اختلاف مرزی بین مرزنشینان، موجب تیراندازی در حوزه مرز سیستان شد که با هماهنگی مرزبانان دوطرف موضوع مدیریت شده و پایان یافته است.
 
این در حالی است که احمد نادری؛ نماینده تهران در مجلس ایران، باری گفته بود: «طالبان یکی از جنبش های اصیل منطقه و با زمینه قوم پشتون است. حضور در سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوحه را بایستی به فال نیک گرفت. همکاری با آنان می تواند به گسترش ثبات در جامعه افغانستان و جلوگیری از نفوذ گروه هایی همچون داعش منجر شود.‏ نباید در دام بازنمایی های اشتباه رسانه های امریکایی از آنان بیافتیم.»
 
این درگیری مستقیم نظامی میان نیروهای طالبان و مرزبانان ایرانی اگرچه به طور حساب شده ای از سوی رسانه‌های ایران و مقامات تهران، کم اهمیت، سطحی و ساده جلوه داده شد؛ اما به نظر نمی‌رسد که در پشت پرده نیز واقعیت اینگونه باشد.
 
نیرویی که روزگاری نه چندان دور، مقامات ارشد ایران از آن به عنوان «جنبش اصیل منطقه» یاد می‌کردند و برقراری روابط دو جانبه با طالبان را فرصتی برای سرکوب دشمنان ایران از جمله داعش می‌دانستند اکنون خود به تهدیدی علیه تمامیت ارضی و امنیت ملی جمهوری اسلامی تبدیل می‌شود.
 
نکته قابل تامل این است که علیرغم درگیری مستقیم نظامی میان طالبان و مرزبانان ایرانی هنوز (تا زمانی انتشار این متن) مقامات ارشد طالبان درباره این رویداد ابراز موضع صریح نکرده و صرفا اعلام داشته اند که در این باره منتظر دریافت جزئیات از چگونگی وقوع این رویداد هستند. این می‌تواند به نحو تلویحی به معنی تایید عملکرد جنگجویان طالبان در تیراندازی بر مرزبانان ایرانی و ورود آنها به یک درگیری مستقیم چندین ساعته با نظامیان همسایه غربی باشد.
 
این در حالی است که ایرانی ها ادعا می کند که این رویداد در نتیجه یک سوء تفاهم صورت گرفته و طالبان تصور کرده اند که عبور کشاورزان ایرانی از دیوارهایی که قاچاقبران ایجاد کرده اند به معنی عبور از نوار مرزی و نقض تمامیت ارضی افغانستان است و به این ترتیب به آن واکنش مسلحانه نشان داده اند.
 
در جانب طالبان اما هیچیک از مقامات ارشد آن گروه تاکنون نسبت به این برداشت اعلام موضع نکرده و این نشان می دهد که تعمدی در این درگیری مسلحانه از سوی طالبان وجود داشته است.
 
مساله بحث برانگیز دیگر این است که طالبان هرگز با هیچیک از دیگر همسایگان افغانستان تاکنون برخوردی این گونه نداشته اند. به عنوان نمونه، پاکستان پس از پیروزی طالبان و استقرار آن گروه بر سراسر افغانستان، بدترین و سختگیرانه ترین رفتارها را در زمینه کنترل مرزها به اجرا درآورد. پاکستان مرزهای خود را به روی تاجران، پناهجویان و حتی بیماران افغانستان بست، قیمت تکت های سفر هوایی به آن کشور را چندین برابر افزایش داد و حتی قراردادهای رسمی و دیرینه از جانب افغانستان در این زمینه ها را به تعلیق درآورد که این امر، موجبات انتقاد شماری از رهبران طالبان را نیز فراهم کرد و آنها پاکستان را به نقض تعهدات خود متهم کردند.
 
افزون بر این، پاکستان تنها همسایه افغانستان است که درگیر یک دعوای دیرسال ارضی و مرزی با کشور ماست و از این حیث همواره تلاش می کند تا یا یک دولت دست نشانده خود را در کابل روی کار بیاورد و یا از دستیابی مردم افغانستان به اقتدار ملی و توانایی دفاع از سرزمین، تمامیت ارضی و حاکمیت ملی شان جلوگیری کند. آنها در همین راستا از سال ها پیش، مشغول ایجاد یک دیوار حایل مرزی هستند که از نظر افغانستان، غیرقانونی، متجاوزانه و غاصبانه است و باید برچیده شود. این دیوار در مواردی حتی سبب تبادل آتش مرزبانان دو کشور در دوره دولت پیشین هم می شد. با این وجود طالبان هرگز با پاکستان وارد درگیری نظامی نخواهند شد.
 
به این ترتیب آیا درگیری مستقیم نظامی طالبان با مرزبانان ایرانی ریشه در نگاه، رویکرد و اهداف بلندمدت رهبران طالبان نسبت به ایران ندارد؟ آیا «جنبش اصیل منطقه» که قرار بود به نیابت از جمهوری اسلامی علیه تهدیدهایی مانند داعش مبارزه کند اکنون خود به تهدیدی علیه ایران تبدیل نمی شود؟ آیا ایرانی ها در برقراری روابط گسترده با طالبان دچار یک اشتباه راهبردی و محاسباتی نشده اند؟ رد پای کشورهایی مانند عربستان سعودی، اسرائیل، امریکا و حتی پاکستان در ایجاد این تنش مرزی میان طالبان و ایران تا چه اندازه جدی است؟
 
این در حالی است که تنها یک روز پیش از بروز درگیری مسلحانه میان طالبان و ایران، مقامات طالبان از بازگشت ۱۴ دیپلمات عربستان سعودی به سفارت آن کشور در کابل خبر دادند. پیشتر از آن امارات متحده عربی نیز سفارت خود در کابل را فعال کرده بود. از جانب دیگر، طالبان در حال حاضر سرگرم رایزنی‌های فشرده با مقامات امریکایی در دوحه قطر هستند. آیا این رویدادها با آنچه اخیراً در مرز میلک میان طالبان و ایران رخ داد، ربط ندارد؟
 
علاوه بر اینها گزارش‌های تایید نشده ای نیز درباره شادمانی و پایکوبی شماری از بلوچ‌های سنی مذهب ایران از اقدام طالبان علیه مرزبانان ایرانی منتشر شده است.
حتی اگر این گزارش ها نادرست هم باشد کارشناسان درباره خطر استقرار یک دولت تمام طالبانی در کابل برای امنیت ملی ایران به جهت احتمال حمایت رهبران طالبان از جامعه اهل سنت ایران هشدار می دهند. آنها در این زمینه از جمله به حمایت های بی پرده و صریح مولوی عبدالحمید؛ از روحانیون پرنفوذ اهل سنت ایران از طالبان اشاره می کنند.
 
به این ترتیب صرف نظر از اینکه واکنش آسان گیرانه سران تهران به درگیری مرزی طالبان با مرزبانان ایرانی بر اساس چه مصالح و منافعی صورت گرفته، این رویداد می ‌تواند به طور بالقوه حامل این پیام هشداردهنده باشد که «جنبش اصیل منطقه» از مسیر رویاهای ایران منحرف می شود در حال تبدیل شدن به تهدیدی علیه امنیت ملی و تمامیت ارضی ایران و دیگر همسایگان افغانستان به استثنای پاکستان است.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما *


علیرضا
Iran, Islamic Republic of
ما ایرانی ها باید با فارسی زبانان افغانستان اتحاد بیشتری داشته باشیم اولویت با هزاره هاست و بعد با تاجیک و آیماق و قزلباش و غیره و همزمان با کمک تاجیکستان بر طالبان اعمال فشار کنیم. اعراب ده هاست که اتحادیه تشکیل داده اند حال آنکه بعنوان مثال عراقیها زبان مراکشی ها را نمیفهمند اما همه زیر چتر اتحادیه عرب متحد شده اند. اخیرا ترکیه و کشورهایی که به زبان‌های ترکی صحبت می‌کنند شورای همکاری ترک براه انداخته اند ما فارسی زبانان و در بعد بزرگتر ایرانی تباران در ایران کنونی و کردستان غربی و افغانستان و تاجیکستان و ازبکستان و پاکستان و حتی بخشی از روسیه جمعیتی بین 210 تا 280 میلیون داریم که باید اتحادیه کشورهای آریایی زبان را تاسیس کنیم. متاسفانه هنوز اکثریت مردم ایران فرق بین افغان و افغانستانی را نمی‌دانند مردم لهجه خراسانی خاوری زبان فارسی که در افغاستان گویشور دارد را پشتو خطاب می‌کنند! اینها درد است که ما خویشان خود را نمی‌شناسیم.فارسی زبانان نیاز به نزدیک تر شدن و احترام و تکریم متقابل دارند، باید تعصبات را کنار بگذاریم و به یک ید واحد تبدیل شویم. در میان اقوام منطقه متمدن ترین و با فرهنگ ترین قوم ما بودیم. روزگاری هرات پایتخت ایران بزرگ بود. بلخ در افغانستان و تاجیکستان و سمرقند و بخارا در ازبکستان خواستگاه فرهنگ و ادب پارسی نو است. بخارا به سان کشور یمن برای فارسی زبانان است چون یمن خواستگاه قومیت و زبان عربی است. بخشی از هویت و تاریخ ایران بزرگ در اقلیم بلخ نهفته است که شمال افغانستان و جنوب تاجیکستان و ترمذ ازبکستان را شامل می‌شود امروز از آن بلخ تاریخی دانشمند پرور که ام القرای عجم بوده چه مانده است؟ مدت زمان جدایی اخیر ملت فارسی زبان و ایرانی تبار کوتاه تر از دوران خفگان صدر اسلام و زمان حمله اعراب به ایران بزرگ است.... دوباره میسازیمت وطن
Iran, Islamic Republic of
اول میخواهم از شما بپرسم فرهمند صاحب که شما افغان استید؟ من همیشه مقاله های تان را میخوانم حتی یکبار هم سخنی از منافع ملی در مقاله های تان موجود نیست فقط حرف های تخریبی.ایران اگر داخل خاک افغانستان بیاید پایگاه بسازد و زمین های کشاورزی مردم را غصب کند که عملا انجام داده است اگر طالبان اقدام نکند مینویسید اقدام نکرد و نمیتواند از مرزهای کشور دفاع کند و آنها ضعیف جلوه میدهید،اگر اقدام کند و حق خود را بخواهد میگویید تهدید است برای ایران.در اکثر مقاله های تان موارد بی شمار و مثبتی که قبل از آمدن طالبان در کشور وجود داشت مثل فساد در گلو،فساد اخلاقی،دزدی،اختطاف،ترور علمان دینی و غیره اکنون کاهش یافته و امنیت ۹۰ در صد تامین شده هر گز نگفتید که شده فقط دنبال موارد منفی استید که بزرگ جلوه دهید و حکومت را بدنام سازید.اگر حکومت یک گپ اسلامی بزند شما مخالف استید که مخالفت با اسلام و احکامش مخالفت و دشمنی صریح با خداست من میگویم برای تان ننگ است کمی خجالت بکشید خداوند این دالر های که میگیرید زهر مار تان کند شرم و حیا خوب چیز است.
مولانا میگوید:علم چون بر دل زند یاری شود:علم چون بر تن زند ماری شود.از شما فکر کنم چند چپتر که خواندید این هم خسران آخرت تان شده کسی که عقل داشته باشد فریب گپ های تان را نمیخورد شما دشمن اسلام و نوکر دموکراسی استید،لعنت بر شما باد.
United Arab Emirates
درود برشما کیف کردم ازین نظریه خردمندانه تان واقعا حرفتان نشان وطن ودین دوستی بود ب امید افغانستانی اباد
زلمی
United States
دلیل استقرار امنیت و پایان ترور و دزدی و... پس از تسلط طالبان را نگفتید. چون عامل اصلی اکثر این فجایع و مصایب، طالبان کرام بودند!
علیرضا
United Arab Emirates
اهلسنت ایران باوجود اینکه در حکومت و زارت سهم ندارند اما باتمام وجود از نظام خود دفاع میکنند حتی اگر طالب هم باشد
پربازدیدترین