از کابوس اشغال تا بحران خروج

ریچارد کمپ؛ فرمانده پیشین نیروهای انگلیسی در افغانستان برخی تصمیمات در جریان خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را «اشتباه وحشتناک» و «گیج‌کننده» خواند. او گفت این تصمیم به دستور جو بایدن اجرا شد و برای کشورهای غربی پیامد بلندمدت خواهد داشت.

 

او گفت: «بدون شک، تصمیمات اشتباهی در جریان خروج گرفته شده است که پیامدهای استراتژیک جدی برای امریکا و به طور کلی دموکراسی‌های غربی به همراه خواهد داشت؛ اما باید توجه داشت که این تصمیمات در راستای دستورات رئیس‌ جمهور ایالات متحده عملی شده و مقامات نظامی امریکا در آن مقصر نیستند.»

 

آقای کمپ در دفاع از نظامیان امریکایی گفت: «من فکر نمی‌کنم دلیلی وجود داشته باشد که بگوییم آن‌ها عمداً علیه منافع ایالات متحده عمل کرده‌اند.»

 

اظهارات این جنرال بلندپایه انگلیسی درست در زمانی ابراز می‌شود که امریکا آماده انتقال قدرت از یک رئیس جمهور دموکرات به یک رئیس جمهور جمهوری‌خواه است که در نتیجه آن، قرار است تصمیمات بحث برانگیز دولت کنونی امریکا به ویژه درباره خروج نظامیان امریکایی و متحدان غربی آنها از افغانستان گرفته شده، مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرد و سیاستمداران و درجه‌داران نظامی دخیل در این فرایند، در صورت لزوم مورد پیگرد و محاکمه قضایی و قانونی واقع شوند.

 

دونالد ترامپ؛ رئیس جمهور منتخب امریکا در دوره کارزارهای انتخاباتی به صراحت تهدید کرده بود که همه کسانی که در فرایند خروج فاجعه بار و شرم آور نیروهای امریکایی از افغانستان نقش داشتند در نخستین روز ریاست جمهوری او باید از سمت‌های خود استعفا دهند.

 

بعداً گزارش شد که دولت آینده امریکا حتی ممکن است افراد دخیل در عملیات خروج نظامیان امریکایی و غربی از افغانستان را به اتهام «خیانت به امریکا» مورد پیگرد قضایی قرار داده و محاکمه کند. در این مورد خاص، به باور آگاهان یکی از اهداف اصلی، عزل و برکناری و اخراج آن دسته از جنرال‌های بلندپایه امریکایی است که به وضوح مخالف دونالد ترامپ هستند و درباره بازگشت دوباره او به قدرت و پیامدهای فاجعه بار آن برای امریکا و موقعیت آن در سطح جهان نگران بوده‌اند.

 

بنابراین، همانگونه که در اظهارات ریچارد کمپ به صراحت مورد تاکید قرار گرفته این جنرال بلندپایه انگلیسی در مصاحبه مورد اشاره، تلاش کرده است تا از همتایان امریکایی خود در برابر اتهامات وارده از سوی جمهوری‌خواهان و اقدامات احتمالی شخص دونالد ترامپ، محافظت و دفاع کند و تمام مسئولیت تصمیم گیری درباره خروج نظامیان امریکایی و پیامدهای آن را به جو بایدن؛ رئیس جمهور کنونی امریکا نسبت دهد.

 

از این نظر، اظهارات این جنرال انگلیسی، انگیزه‌های سیاسی دارد و لزوماً به معنای رمزگشایی و افشاگری درباره یک حقیقت پنهان یا واقعیت کتمان شده نیست؛ زیرا او تلاش می‌کند که به دونالد ترامپ؛ رئیس جمهور منتخب امریکا پیام بدهد که مسئول و مقصر اصلی فجایع ناشی از خروج شرم آور نیروهای امریکایی از افغانستان، فرماندهان نظامی ایالات متحده نیستند؛ بلکه این شخص جو بایدن بود که تصمیم به خروج ناگهانی، عجولانه و بدون مدیریت و برنامه‌ریزی از افغانستان گرفت و فرماندهان نظامی امریکا و شرکای غربی آنان نیز از دستور رئیس جمهور امریکا آمریکا پیروی کردند و آن را به اجرا گذاشتند؛ بنابراین اگر قرار است کسی در این زمینه محاکمه شود او جو بایدن است.

 

از منظر دیگر اما این اظهارات، واقعیت‌هایی را درباره اشغال افغانستان توسط نیروهای غربی بازگو می‌کند که در یک دوره ۲۰ ساله کابوس‌های هولناکی را برای امریکا، انگلیس و سایر شرکای آنان رقم زده بود. این اظهارات در عین حال به بحران‌های بلندمدتی اشاره دارد که در نتیجه تصمیم‌های وحشتناک و محاسبات اشتباه سران کشورهای غربی و در راس همه آنها جو بایدن؛ رئیس جمهور امریکا مبنی بر خروج عجولانه پرهرج و مرج، فاجعه بار و شرم آور نیروهای غربی از افغانستان برای آینده قدرت غرب در معادلات جهانی رقم زده است.

 

بنابراین، صرف نظر از انگیزه‌های سیاسی و بی‌توجه به اینکه چرا مصاحبه بحث برانگیز این درجه‌دار نظامی انگلیس اکنون صورت گرفته، محتوای این گفتگو نشان می‌دهد که غرب به شدت نگران بحران ناشی از یک تصمیم اشتباه و فاجعه آمیز است که توسط جو بایدن اتخاذ شده و پیامدهای ویرانگر آن ممکن است تا ده‌ها سال آینده به سلطه قدرت‌های غربی بر سرنوشت جهان آسیب بزند و به همان میزان بر قدرت و اثرگذاری و نقش آفرینی رقبای غرب در معادلات بین‌المللی کمک کند.

 

حتی اگر سخنان ریچارد کمپ؛ فرمانده نیروهای انگلیسی در افغانستان، معطوف به پیامدهای فاجعه بار خروج نظامیان غربی و پایان اشغال ۲۰ ساله افغانستان توسط آنها در نتیجه «اشتباه وحشتناک» جو بایدن، معطوف به چشم انداز آینده قدرت غرب در معادلات جهانی نیز نباشد، اینکه عملیات خروج از افغانستان علیرغم گذشته نزدیک به ۴ سال از آن رویداد، همچنان محور مباحثات، مناقشات، کارزارها، تقابل‌ها، رقابت‌ها تصمیم گیری‌ها و تحقیق‌ها در امریکا و دیگر کشورهای همپیمان آن است، نشان می‌دهد که بحران‌های ناشی از این تصمیم اگر مهیب‌تر، هولناک‌تر و پرهزینه‌تر از کابوس‌های غرب در زمان اشغال افغانستان نباشد، بدون شک کمتر از آن نیست. البته ابعاد واقعی این بحران‌ها زمانی مشخص خواهد شد که محصولات تروریستی طالبان پس از خروج نیروهای غربی و تسلط دوباره آنها بر افغانستان، آماده صادرات به کشورهای منطقه و جهان شوند.

 

محمدرضا امینی - جمهور