زلزله مرگبار کنر؛ زنان قربانی محدودیت‌های طالبان

محمد جلال، فعال طالبان و از چهره‌های نزدیک به شبکهٔ حقانی، با انتشار عکس‌هایی از داکتران زن در کنر، از نقش آنان در رسیدگی به آسیب‌دیدگان زلزله ستایش کرد. او در صفحهٔ خود در ایکس نوشت: «داکتران زن افغان بی‌وقفه کمک می‌کنند و فداکاری‌شان در این روزهای سخت، برجسته و روشن است.»

 

با این حال، منابع محلی در کنر می‌گویند که پس از زلزله، تاکنون شش زن باردار به دلیل کمبود کارکنان صحی زن و نبود امکانات درمانی در شفاخانه‌های این ولایت جان باخته‌اند.

 

پیش از این، گزارش‌هایی دربارهٔ جان باختن «ده‌ها زن» در زلزلهٔ مرگبار هرات در ماه میزان سال گذشته، به علت ترس از قوانین طالبان منتشر شده بود.

 

عدم دسترسی به خدمات صحی به دلیل نبود داکتر زن در مناطق زلزله‌زده، از همان نخستین ساعات وقوع حادثه، نگرانی‌های گسترده‌ای را دربارهٔ احتمال تلفات بالای زنان و کودکان در این مناطق به وجود آورد.

 

این نگرانی‌ها زمانی تشدید شد که بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، ۹۰ درصد قربانیان این زلزله و زلزله‌های پیشین در افغانستان، زنان و کودکان هستند؛ زیرا مردان خانواده عمدتاً مشغول کار در کشورهای دیگر یا بیرون از خانه‌اند و این زنان و کودکان‌اند که به دلیل سنت‌های اجتماعی، محدودیت‌های فرهنگی و سبک زندگی رایج در مناطق روستایی افغانستان، عمدتا در خانه به سر می‌برند.

 

با این حال، محدودیت‌های ضد انسانی طالبان نیز بر رنج زنان در مناطق زلزله‌زده افزوده و آنان را عملاً از دسترسی مستقیم و نامحدود به خدمات صحی محروم کرده است.

 

طالبان که در ماه میزان سال گذشته با تعطیلی انستیتوت‌های صحی، عملاً ۳۵ هزار دانشجوی دختر این مراکز را از ادامهٔ تحصیل محروم کردند، بحران صحی را به‌ویژه در مناطق روستایی افغانستان برای زنان چندین برابر افزایش داده‌اند.

 

ابعاد واقعی بحران درمان، هنگام وقوع حوادث مرگباری مانند زلزله و سیل مشخص می‌شود؛ حوادثی که قربانیان اصلی آن زنان و کودکان هستند.

 

جان باختن دست‌کم ۶ زن باردار در نتیجهٔ وقوع زلزله اخیر در ولایت کنر نیز نشان می‌دهد که رژیم طالبان و فرامین ضد انسانی رهبر آن، تا چه اندازه درد و رنج مردم افغانستان، به‌ویژه زنان مظلوم این سرزمین را تشدید کرده و آنان را قربانی قرائت سخت‌گیرانه و تندروانهٔ رهبران این رژیم از متون دینی می‌کند.

 

در این میان، اعزام تعداد معدودی داکتر زن به مناطق زلزله‌زده و استفادهٔ تبلیغاتی هواداران شبکهٔ حقانی از این رویداد، نشان می‌دهد که جناح‌های درگیر جنگ قدرت در درون رژیم طالبان، حتی از این موضوع انسانی نیز بهره‌برداری سیاسی می‌کنند و به دنبال تأمین منافع و تحکیم جایگاه خود در معادلات قدرت هستند.

 

آنچه از سوی محمد جلال، از هواداران شبکهٔ حقانی، در شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافته نیز در راستای همین هدف است. به نظر می‌رسد که شبکهٔ حقانی با استفادهٔ ابزاری از وضعیت رقت‌انگیز زنان و عدم دسترسی آنان به خدمات صحی در مناطق دورافتادهٔ کشور، به دنبال به چالش کشیدن فرامین و فتاوای بحث‌برانگیز رهبر طالبان علیه آموزش زنان، به‌ویژه در دانشگاه‌ها و انستیتوت‌های صحی است. در همین راستا، با بزرگ‌نمایی اعزام تعدادی انگشت‌شمار از پزشکان زن به مناطق زلزله‌زدهٔ کنر، می‌خواهد وانمود کند که این شبکه برخلاف منویات رهبر طالبان، نه‌تنها مخالف آموزش زنان در مکاتب، دانشگاه‌ها و مراکز صحی نیست، بلکه بحران عدم دسترسی زنان به پزشکان زن را جدی می‌داند.

 

با این همه، آنچه برای زلزله‌زدگان کنر و سایر زنان مظلوم افغانستان واقعیت دارد و تغییری نمی‌کند، این است که زندگی آنان در ذیل حاکمیت خودکامهٔ رژیم طالبان، بسیار دشوار و رقت‌انگیز است و مسئول مستقیم این وضعیت فاجعه‌بار، دستورات و سیاست‌های ضد انسانی مقامات و رهبران رژیم حاکم و نگاه زن‌ستیزانهٔ آنان حتی به انسانی‌ترین مسائل مانند تحصیل و آموزش دختران در مراکز صحی است.

 

در چنین شرایطی، نه سکوت سنگین رهبر طالبان در قندهار و نه سوءاستفادهٔ تبلیغاتی و پر سر و صدای شبکهٔ حقانی و هواداران آن‌ها در قبال زلزلهٔ مرگبار کنر و نیازهای انسانی زلزله‌زدگان، وضعیت فاجعه‌بار جاری برای زنان و کودکان را تغییر می‌دهد. بنابراین بهره‌برداری شنیع و شرم‌آور شبکهٔ حقانی از وضعیت وخیم زلزله‌زدگان به همان اندازه محکوم و منزجرکننده است که سکوت غیرمسئولانهٔ رهبر خودکامهٔ طالبان در قندهار.

 

نرگس اعتماد – جمهور