رژیم طالبان که در پی تصمیم بحث‌برانگیز رهبر خودکامه آن، اینترنت سراسری در افغانستان را به مدت دو روز قطع کرده بود، سرانجام روز چهارشنبه تصمیم به اتصال مجدد اینترنت گرفت.
دوران خاموشی مطلق، به شایعات و گمانه‌زنی‌های فراوان درباره وضعیت امنیتی، سیاسی و چشم‌انداز ثبات در افغانستان دامن زد؛ از احتمال بازگشت امریکا به پایگاه استراتژیک بگرام تا برکناری سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله طالبان و حتی کشته شدن گلبدین حکمتیار!
بدیهی است که تاکنون هیچ‌یک از این شایعات و گمانه‌زنی‌ها از جانب منابع موثق و معتبر قابل تأیید نیست، اما به باور کارشناسان، قطع کامل اینترنت به مدت دو روز، به هر بهانه‌ای که صورت گرفته باشد، هرگز یک رویداد معمول و طبیعی محسوب نمی‌شود و بدون شک در کشوری که هیچ شفافیتی در زمینه مناسبات قدرت وجود ندارد، ترس، وحشت و نگرانی از وضعیت بحرانی کشور را دوچندان می‌کند.
در همین حال، منابع مردمی در کابل، پایتخت افغانستان، می‌گویند که در برخی مناطق، به دنبال قطع کامل اینترنت، فضای امنیتی و پولیسی حاکم شده و ملیشه‌های طالبان افزون بر استقرار در این مناطق، اقدام به بازداشت جوانان و بازجویی از مردم عادی می‌کردند.
اگر این گزارش‌ها درست باشد، به معنای آن است که در پشت پرده، خطری بزرگ یا تهدیدی آنی، موجودیت رژیم طالبان را هدف گرفته و به همین دلیل، رهبران این گروه تصمیم گرفتند که با قطع کامل اینترنت و اعمال شدیدترین رژیم‌های کنترل پولیسی و امنیتی، سرکوب‌ها را تشدید کرده و با حاکمیت رعب و وحشت در سراسر کشور، از هرگونه خطر احتمالی علیه حاکمیت خود جلوگیری کنند.
برخی ناظران حتی این احتمال را نیز مطرح می‌کنند که در پشت صحنه، به احتمال قوی، جنگ شدید قدرت میان کابل و قندهار به مرحله انفجار رسیده و رهبر خودکامه طالبان، خطر کودتا یا جنگ داخلی را احساس کرده و به همین دلیل تلاش ورزیده است تا با قطع کامل اینترنت، یک تسویه‌حساب داخلی انجام دهد و مخالفان و معارضان درون تشکیلاتی‌اش را سرکوب، بازداشت یا برکنار کند.
یکی دیگر از مسائلی که به‌طور گسترده در میان مردم و افکار عمومی بازتاب داشته، احتمال بازگشت امریکا به پایگاه هوایی بگرام است.
شاهدان عینی در کابل نیز می‌گویند که قبل از ظهر روز چهارشنبه، شاهد مانور گسترده هواپیماهای بدون سرنشین و هلیکوپترهای ناشناس در آسمان پایتخت بودند.
حتی شهروندانی که در مناطق دور از مرکز شهر و مراکز دولتی، نظامی و غیرنظامی طالبان زندگی می‌کنند نیز می‌گویند که در روزهایی که اینترنت قطع بود، صدای ممتد هواپیماهای بی‌سرنشین و بعضاً هلیکوپترها را می‌شنیدند.
بنابراین، به عقیده تحلیلگران، هرگز بعید نیست که به دنبال قطع کامل اینترنت، یک جابجایی بزرگ در مناسبات سیاسی و امنیتی رژیم طالبان صورت گرفته و بگرام نیز بخشی از این بازی بوده باشد.
نکته مهمی که به نگرانی‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره اهداف طالبان از قطع ناگهانی و کامل اینترنت در سراسر کشور به مدت دو روز دامن می‌زند و ترس و وحشت از این رویداد را تشدید می‌کند، سکوت مبهم سخنگویان و مقامات ارشد طالبان در کابل و سایر ولایات، به‌ویژه قندهار است.
تاکنون طالبان هیچ‌گونه موضع شفافی درباره علت اصلی قطع اینترنت اتخاذ نکرده‌اند و تنها چیزی که در این زمینه وجود دارد، یک پیام کوتاه منصوب به سخنگوی محمد یوسف وفا، والی قدرتمند طالبان در بلخ و چهره نزدیک به ملا هبت‌الله آخوندزاده است که در آن، اینترنت را مصداق منکر معرفی کرده و خواستار قطع آن شده بود.
در این میان، البته یک خبر منصوب به ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی ارشد حکومت طالبان نیز منتشر شد که پس از اتصال اینترنت، خود آقای مجاهد این خبر را تکذیب کرد و گفت که او نیز در روزهای قطع اینترنت به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دسترسی نداشته و هیچ پیامی از سوی او صادر نشده است.
واقعیت هرچه باشد، قطع کامل اینترنت به مدت دو روز در سراسر کشور نشان می‌دهد که وضعیت افغانستان تحت سلطه طالبان، به‌شدت شکننده، بی‌ثبات و غیرقابل پیش‌بینی است و با توجه به روند تند تحولات و سیر سریع رویدادها، هر احتمالی از جمله جنگ داخلی، حمله خارجی یا کودتای نظامی در کشور وجود دارد.
علاوه بر این، به نظر می‌رسد که تحلیل‌هایی مانند مبارزه با فساد اخلاقی یا نگرانی رهبر طالبان از سوءاستفاده مردم و اعضای این گروه از تسهیلات اینترنتی به منظور ارتکاب جرایم جنسی، سطحی و ساده‌لوحانه است؛ زیرا اگر چنین چیزی واقعیت داشته باشد، اتصال مجدد اینترنت پس از دو روز قطعی قابل توجیه نیست.
نرگس اعتماد – جمهور
