بحران فراموش‌شده، فاجعه انکارشده

 

این شورا روز شنبه، سوم عقرب، نسبت به پیامدهای وضعیت کنونی در ولایت بادغیس ابراز نگرانی کرد و گفت مرکز اجتماعی این نهاد در این ولایت با کاهش شدید کمک‌ها مواجه شده است.

 

شورای پناهندگان ناروی تأکید کرد که کمک‌های فوری بین‌المللی برای حمایت از افغان‌ها ضروری است. این نهاد پیش‌تر نیز اعلام کرده بود که روزانه ده‌ها هزار افغان از ایران به کشور بازمی‌گردند، در حالی‌که منابع کافی برای رسیدگی به نیازهای آنان وجود ندارد.

 

این نخستین بار نیست که یک سازمان بشردوستانه خارجی نسبت به بحران انسانی در افغانستان هشدار می‌دهد و کاهش کمک‌های بین‌المللی را یکی از عوامل اصلی تشدید این بحران می‌داند.

 

نهادهای وابسته به سازمان ملل متحد تقریباً هر روز هشدار می‌دهند که بحران انسانی در افغانستان به مرز فاجعه نزدیک می‌شود. اگر منابع لازم برای تأمین نیازهای حیاتی میلیون‌ها گرسنه، فقیر و بیکار در این کشور فراهم نشود، زمستان پیش‌رو می‌تواند شاهد یک فاجعه تمام‌عیار باشد.

 

اخراج گسترده پناهجویان افغان از کشورهای همسایه، از جمله ایران و پاکستان، وقوع حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله، بحران آوارگی داخلی ناشی از فقر، بیکاری و خشکسالی، که بار سنگینی را بر جمعیت شهری تحمیل کرده، و فشار بر شهرهای بزرگ فاقد زیرساخت‌های لازم برای پذیرش جمعیت بیشتر، از عوامل اصلی گسترش بحران انسانی و خطر وقوع فاجعه در افغانستان محسوب می‌شوند.

 

علاوه بر این، خشکسالی‌های چندین‌ساله و پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی که سراسر کره زمین را درنوردیده و بیش از هر جای دیگر، کشورهای فقیر و عقب‌مانده‌ای مانند افغانستان را هدف قرار داده‌، به فاجعه انسانی دامن زده و نیازهای حیاتی میلیون‌ها نفر برای زنده‌ماندن را افزایش داده‌ است. 

 

در کنار تمام عوامل طبیعی و غیرطبیعی، سیطره یک رژیم اقتدارگرا، خودکامه، ضد مردمی، نامشروع و فاقد اعتبار ملی و بین‌المللی نیز موجب کاهش منابع و تضعیف زیرساخت‌های حیاتی کشور شده و اقتصاد نابسامان افغانستان را بیش از هر زمان دیگری در معرض آسیب‌ها و عواقب ویرانگر قرار داده است.

 

رژیم طالبان از یک‌سو متهم به دستبرد عمدی به منابع کمکی خارجی و تلاش گسترده برای انحراف این کمک‌ها به سمت اهداف گروهی، ایدئولوژیک، قومی و مذهبی خود در داخل افغانستان است؛ و از سوی دیگر، با اعمال محدودیت‌های شدید ضد انسانی و زن‌ستیزانه علیه مؤسسات داخلی و خارجی و سازمان‌های امدادرسان، تلاش این نهادها برای مقابله با فقر فراگیر، گرسنگی در حال گسترش و بیکاری بی‌پایان در سراسر افغانستان را با چالش‌های مضاعف روبه‌رو کرده و موجب تشدید و گسترش بیشتر بحران شده است.

 

در این میان، علی‌رغم هشدارهای مکرر نهادهای بین‌المللی درباره فقر و فاجعه در افغانستان، کشورهای خارجی و جامعه جهانی نیز مسئولیت‌های مستقیم خود در قبال این بحران را نادیده گرفته‌اند. آن‌ها با بی‌اعتنایی به هشدارهای مطرح‌شده و چشم‌پوشی از وضعیت فاجعه‌بار مردم فقیر افغانستان، بحران انسانی در کشور را انکار می‌کنند و به این ترتیب، نه‌تنها از راه‌اندازی یک کارزار جهانی برای مقابله با فاجعه انسانی در افغانستان خودداری می‌ورزند، بلکه سیاست‌های مناقشه‌برانگیز خود، از جمله اخراج بی‌پروای پناهجویان بی‌پناه و امتناع از ارائه کمک‌های بشردوستانه به نهادهای مستقل و لشکر عظیم نیازمندان در افغانستان را ادامه می‌دهند تا به غیراخلاقی‌ترین شیوه ممکن، بحران بزرگ جاری در افغانستان را انکار کنند و نادیده بگیرند و چه بسا آن را گسترش دهند.

 

البته نمی‌توان این واقعیت را نیز نادیده گرفت که جهان آشفته کنونی درگیر بحران‌های مهیب و مرگبار متعددی است؛ به‌گونه‌ای که سازمان‌های امدادی و نهادهای بشردوستانه بدون مشارکت مسئولانه قدرت‌های بزرگ سیاسی و اقتصادی، توانایی مقابله با تمامی این بحران‌ها و پاسخ‌گویی به نیازهای نامحدود جوامع بحران‌زده را ندارند. شاید به همین دلیل است که با توجه به پایان ظاهری جنگ و استقرار یک رژیم نامشروع در افغانستان که مدعی تحکیم امنیت و تثبیت ثبات در این کشور جنگ‌زده است، سازمان‌های جهانی و قدرت‌های بین‌المللی، افغانستان را از فهرست اولویت‌های اصلی رسیدگی به نیازهای بشردوستانه حذف کرده‌اند. به این ترتیب، علی‌رغم تشدید بحران انسانی و تبدیل قریب‌الوقوع آن به یک فاجعه تمام‌عیار، افغانستان همچنان فراموش‌شده باقی مانده است.

 

نرگس اعتماد – جمهور