به نام پاکستان، به کام امریکا؟

 

وی در مصاحبه با تلویزیون خیبر گفت: «در عین حالی که امریکا بگرام را می‌خواهد، پاکستان خاک افغانستان را بمباران می‌کند، به کابل بی‌حرمتی می‌کند، حریم آن را نقض می‌کند، مذاکرات به نتیجه نمی‌رسد و تهدیدهای‌شان پی‌درپی ادامه می‌یابد.»

 

آقای مجاهد افزود که این اقدامات نشان می‌دهد آن‌ها در پی «آلوده‌کردن آب هستند تا ماهی بگیرند». به گفته وی، در چنین شرایطی تداوم آتش‌بس قابل اطمینان نیست؛ زیرا «یک طرف اصلاً اختیاری از خود ندارد و برای اجرای سیاست دیگران کار می‌کند.»

 

اگرچه هیچ شکی وجود ندارد که بخشی از مشکل به خود طالبان بازمی‌گردد و سیاست‌های این گروه در حمایت از تروریزم و پناه دادن به گروه‌های تروریستی از جمله تی‌تی‌پی در افغانستان، منجر به تشدید تنش و افزایش بحران شده است، اما آنچه پاکستان اخیراً انجام داده را نیز نمی‌توان به‌طور کامل به خشم و انزجار اسلام‌آباد از نفوذ گروه‌های تروریستی از خاک افغانستان و ضربه زدن به نظامیان پاکستانی محدود کرد.

 

در این میان، یکی از احتمالاتی که همواره مطرح می‌شود و اکنون ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان نیز آن را تأیید کرده، تلاش پاکستان برای هموار کردن راه بازگشت امریکا به بگرام است.

 

تاریخ نشان می‌دهد که پاکستانی‌ها هرگز به‌تنهایی وارد جنگ نمی‌شوند. جنگ‌های پاکستان در افغانستان همواره نیابتی و با حمایت و همراهی قدرت‌های بزرگ بوده است.

 

آن‌ها حتی زمانی که به زعم خود پایگاه‌ها و مراکز مربوط به تی‌تی‌پی را در مناطق مرزی افغانستان در دوره جمهوریت راکت‌باران می‌کردند، از حمایت غیرمستقیم امریکا و ناتو برخوردار بودند. درست به همین دلیل بود که علی‌رغم اشغال مستقیم افغانستان توسط قدرت‌های غربی، نظامیان خارجی هیچ واکنشی به تجاوز نظامی پاکستان علیه افغانستان نشان نمی‌دادند.

 

بنابراین، یکی از مفروضات مهم در درگیری‌های مرگبار اخیر میان طالبان و پاکستان، حمایت واشنگتن از تصمیمات و اقدامات اسلام‌آباد علیه افغانستان است.

 

نشانه‌های زیادی در این زمینه وجود دارد؛ از جمله سفرهای مکرر عاصم منیر، رئیس ارتش پاکستان، به امریکا و همچنین دیدارهای گرم و دوستانه شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا در نشست‌های بین‌المللی.

 

پاکستان همچنین در همین راستا یک پیمان دفاعی-اقتصادی با واشنگتن امضا کرده که در قبال دریافت حمایت از امریکا در جنگ با تروریزم، منابع اقتصادی و ذخایر زیرزمینی خود را در اختیار ایالات متحده قرار می‌دهد.

 

درست پس از این رویدادها بود که اسلام‌آباد تصمیم گرفت به‌طور مستقیم به افغانستان حمله کند. اگرچه این حمله هم‌زمان با سفر تاریخی امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، به هند صورت گرفت تا این تصور به وجود بیاید که پاکستان از نزدیکی طالبان و هند به‌شدت خشمگین و عصبانی است و این خشم و عصبانیت خود را با حملات هوایی مستقیم به اعماق خاک افغانستان، از جمله کابل پایتخت، نشان داده است.

 

با توجه به درهم‌تنیدگی عوامل مختلف در پشت پرده، این احتمال را نمی‌توان مردود دانست که بگرام ممکن است یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در تصمیم پاکستان برای تقابل نظامی مستقیم با طالبان باشد.

 

حتی ممکن است آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل متحد به این دلیل اجازه سفر متقی به هند را صادر کرده که بهانه به دست پاکستان بدهد و زمینه‌ساز تقابل نظامی دوطرف شود.

 

بنابراین، با فرض درست بودن این ادعا، می‌توان اظهارات تازه ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان را جدی گرفت و نسبت به چشم‌انداز آتش‌بس میان دوطرف بدبین بود؛ زیرا اگر پاکستان به نیابت از امریکا وارد جنگ با طالبان شده باشد تا راه واشنگتن برای اشغال بگرام را هموار کند، تا زمانی که این هدف محقق نشده، تنش فروکش نخواهد کرد و تلاش‌های مذبوحانه بازیگران منطقه‌ای برای استقرار صلح پایدار و آتش‌بس دائمی میان دو کشور به نتیجه نخواهد رسید.

 

در این میان، البته این احتمال را نیز نباید مردود دانست که سخنگوی طالبان ممکن است با برجسته کردن عامل بگرام در جنگ پاکستان علیه این گروه، خواسته خود را در صفحه اول صیانت از استقلال افغانستان نشان دهد و جنگ پاکستان علیه طالبان را در راستای تجاوز اشغالگرانه امریکا و متحدانش به کشور مسلمان وانمود کرده و به این ترتیب برای طالبان در این جنگ مشروعیت و محبوبیت ملی فراهم کند و حتی سایر گروه‌های تروریستی منطقه‌ای را به کمک طالبان فرابخواند.

 

عبدالمتین فرهمند – جمهور