دشواری‌های اروپا در رویارویی با روسیه

اتحادیه اروپا به روسیه هشدار داده که اگر تا حداکثر یک هفته دیگر در اقدامات نظامی خود در شرق اوکراین تجدید نظر نکند با دور تازه تحریم های اروپا مواجه خواهد شد.
روسیه این تحریم ها را بی فایده می داند.
پترو پروشنکو؛ رئیس جمهوری اوکراین هم هشدار داد که کشورش به 'نقطه غیرقابل بازگشت' جنگ تمام عیار با روسیه نزدیک شده است.
کاترین اشتون؛ مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز خواهان حمایت نظامی اتحادیه اروپا از اوکراین شد و گفت:"امروز اوکراین از طرف همه اروپا می جنگد."
فرانسوا اولاند؛ رئیس جمهوری فرانسه نیز هشدار داد مساله اوکراین بزرگ‌ترین بحرانی است که اروپا از زمان پایان جنگ سرد با آن رو به رو شده است.
الکساندر استاب؛ نخست وزیر فنلاند اما ضمن ابراز تردید درباره موثر بودن تحریم‌ها گفته:"ما باید به آتش بس و یک طرح صلح دست پیدا کنیم."
آندرس فو راسموسن؛ دبیرکل ناتو، پیشتر گفته بود که این سازمان درخواست پیوستن اوکراین به ناتو را بررسی خواهد کرد.
پیش از او آرسنی یاتسنیوک؛ نخست وزیر اوکراین از تلاش دولتش برای پیوستن به ناتو خبر داد و گفت از پارلمان خواهد خواست زمینه این اقدام را فراهم کند.
با توجه به این مسایل، از نظر تحلیلگران به همان میزان که دست اروپا در برخوردی شدیدتر با روسیه بر سر مساله اوکراین، بسته است و این اتحادیه با دشواری های بزرگی مواجه است، مواضع تندروهای مسلط بر کیف، برای روسیه تحریک آمیز، منزجرکننده و واکنش برانگیز است.
دولت اوکراین به خوبی می داند که حضور ناتو در منطقه و یا طرح مساله پیوستن اوکراین به ناتو هرکدام به یک اندازه برای روسیه، تحریک آمیز است و یک خط سرخ غیر قابل معامله و عدول محسوب می شود.
واقعیت این برداشت آنجا آشکار می شود که توجه کنیم هدف اصلی روسیه از تحرکات امنیتی در شرق اوکراین و دیگر جمهوری های اروپای شرقی که سابقا از مناطق نفوذ یا از اعضای رسمی بلوک شرق زیر نام اتحاد جماهیر شوروی محسوب می شدند، پیشگیری یا مقابله با طرح های ناتو برای نفوذ به این مناطق و در نتیجه تنگ تر کردن حلقه محاصره و محدود نمودن میدان مانورهای استراتژیک و توسعه طلبانه کرملین است.
ولادیمیر پوتین؛ رییس جمهوری روسیه باری در اظهار نظری جالب توجه گفته بود:«کسی که از فروپاشی شوروی اندوهگین نیست، قلب ندارد و آنکس که می خواهد آن را مانند قبل بسازد، عقل ندارد.»
او در این بیان کوتاه و هوشمندانه، از یکسو بر حدس و گمان ها در خصوص آهنگ او برای احیای شوروی پیشین، نقطه پایان نهاده و آن را مردود اعلام کرد و از سوی دیگر، نفی کامل چنین طرحی را به لحاظ احساسی، بی اساس خوانده و آن را به عنوان یکی از نوستالژی های فراموش ناشدنی همه روس ها مطرح نمود.
با این وصف، او ممکن است واقعا در صدد احیای شوروی پیشین با تصرف توسعه طلبانه سرزمین های تحت اشغال امپراتوری شوروی و توسعه هژمونی روسیه بر بخش های تازه ای از جهان نباشد؛ اما دست کم از این امر نیز غفلت نمی کند که او و روسیه ای که رهبری می کند، کماکان اصلی ترین رقیب سنتی ناتو و غرب محسوب می شود و او باید از هم اکنون در اندیشه مقابله با توسعه طلبی های هژمونیک و مانورهای استراتژیک ناتو و سران کشورهای غربی در همسایگی روسیه باشد.
از جانب دیگر، او با فراست دریافته است که اروپا با وجود آنکه با ایجاد فشارهای سیاسی و اجتماعی زیادی توانست دولت هوادار مسکو در کیف را سرنگون کند و تندروهای ضد روسیه و متمایل به غرب را بر سر کار بیاورد؛ اما در ادامه این بازی خطرناک، کارت های زیادی برای ادامه بازی ندارد.
اهرم جدی اروپا در برابر روسیه، تحریم و مقابله نرم است؛ اما این امر، به دلیل سلاح استراتژیک تامین نیازهای گازی اروپا توسط روسیه که از مسیر اوکراین می گذرد، با دشواری های فزاینده ای مواجه است.
وزیر انرژی روسیه دیروز هشدار داد که با توجه به وضعیت جاری، اوکراین زمستان سختی در پیش خواهد داشت.
علاوه بر این، روسیه در کنار آنکه تحریم های غرب را بی فایده و بی تاثیر خوانده، خود اقدام به تحریم متقابل کرده است. گزینه تحریم علیه تحریم اگر به حوزه انرژی نیز سرایت کند، بدون شک، هزینه های سنگین تری را بر اروپا تحمیل خواهد کرد.
اروپایی ها همچنین می دانند که رییس جمهوری روسیه، فردی به شدت عملگراست و به ویژه اگر مساله سرنوشت روس زبان ها در میان باشد، براساس استراتژی پوتین، او در حمایت از آنها، مرز نمی شناسد و بر پایه این ایده، همه کشورهای اطراف روسیه که متمایل به غرب هستند؛ ولی جمعیت وسیعی از روس زبان ها را در خود جای داده اند در چشم انداز استراتژی امنیتی پوتین، اهداف بالقوه مسکو محسوب می شوند و این امر، نگرانی ناتو و غرب را دوچندان می کند.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور