ایران و عراق و یک دشمن مشترک

نخست وزیر عراق قرار است روز دوشنبه به ایران برود.
حیدر عبادی با مقام های ایران در مورد جنگ بغداد علیه داعش صحبت می کند.
سفر عبادی به ایران بخشی از تلاش هایی خوانده شده که هدف آن، هماهنگ کردن حمایت منطقه ای و جهانی از عراق در جنگ علیه داعش است.
نخست وزیر عراق در جریان سفر یک روزه خود به ایران علاوه بر موضوع یادشده، روی دیگر مسایل نیز صحبت می کند.
تقویت همکاری های ایران و عراق در بخش های انرژی و ساختمانی مسایلی است که مقام های دو کشور روی آن گفتگو خواهند کرد.
این در حالی است که ائتلاف ضد داعش به رهبری امریکا اهداف جنگجویان داعش را در عراق و سوریه بمباران می کنند.
واشنگتن و متحدانش برای کمک به نیروهای عراقی، مشاوران نظامی خود را نیز به عراق فرستاده اند.
نخست وزیر عراق پیش از این بارها گفته است که مخالف جا به جایی نیروهای زمینی خارجی در عراق است.
این اولین سفر رسمی نخست وزیر تازه عراق برای دیدار از یک کشور همسایه است؛ سفری که شاید مطلوب امریکا و مورد تایید اعراب نباشد؛ اما عراقی ها به رغم درک این حساسیت ها می دانند که کنار گذاشتن ایران در تحولات جاری در عراق، نه ممکن است و نه ثمربخش.
ایران و عراق پس از سقوط صدام، روابط دوستانه گسترده ای برقرار کردند. کمک هایی که دولت عراق هم اکنون و هم در گذشته از ایران دریافت کرده؛ نه از امریکا، نه اعراب و نه از ترکیه دریافت نکرده است.
ایران همچنین بخشی از راه حل بحران عراق است؛ بحرانی که با ورود کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و قدرت های اروپایی و امریکا اکنون به شدت پیچیده شده است.
امریکا تحت فشار اعراب نتوانست از ایران در ائتلاف ضد داعش دعوت کند؛ هرچند به صورت غیر رسمی در جریان مذاکرات هسته ای ایران و شش قدرت جهانی، این کار نیز صورت گرفت و با پاسخ سرد ایران روبرو شد؛ اما در نشست پاریس، اعراب به ویژه قطر و عربستان سعودی و شاید حتی ترکیه، امریکا را تحت فشار قرار دادند؛ تا ایران را در این نشست، دعوت نکند؛ اما این امر هرگز سبب کاهش نقش ایران در عراق نشد.
هم مقام های دولتی بغداد و هم نیروهای مبارز کُرد، پس از آن بارها تاکید کردند که از ایران کمک های نظامی و غیر نظامی در مقابله با داعش دریافت کرده اند؛ کمک هایی که دریافت آنها از امریکا یا اعراب یا ترکیه، تاکنون تایید نشده است.
این نشان می دهد که عدم عضویت در یک ائتلاف ناکارآمد و به احتمال زیاد سیاسی و سلطه جویانه، نمی تواند بر روابط دو کشور و منافع آنها سایه اندازد.
نخستین سفر نخست وزیر تازه عراق به ایران پس از تشکیل کابینه او، نشانگر اهمیت راهبردی این رابطه است.
عراق و ایران، اکنون یک دشمن مشترک دارند که بی توجه به دوگانه رفتاری های غرب و اعراب و ترکیه در برخورد با داعش، ناگزیر اند برای غلبه بر این تهدید مشترک، وارد داد و ستدهای تنگاتنگ و استراتژیک شوند.
در جریان نشست پاریس نیز مقام های ارشد عراقی از جمله فؤاد معصوم؛ رییس جمهوری، حیدر عبادی؛ نخست وزیر و در این اواخر نیز ابراهیم جعفری؛ وزیر خارجه تاکید کردند که ایران باید بخشی از راه حل باشد و نادیده گرفتن نقش این کشور در معادلات عراق، واقع بینانه نیست.
اکنون که مدت ها از تشکیل ائتلاف امریکایی-عربی ضد داعش می گذرد و هنوز هیچ دستاورد ملموس و قابل ملاحظه ای به دست نیامده است، عراقی ها نیاز بیشتری به نزدیک شدن به ایران احساس می کنند.
دولت بغداد در موقعیتی نیست که در برابر بازی های پیچیده خارجی و منطقه ای، به تنهایی مقاومت کند؛ این کشور نیاز به یک متحد نیرومند دارد که همبستگی منافع و تهدیدهای مشترک، بتواند موازنه لازم میان این رابطه را برقرار کند و ایران در این خصوص، گزینه بی جایگزینی به حساب می آید؛ زیرا در حال حاضر تنها کشوری است که داعش را دشمن واقعی خود می داند و با آن به صورت جدی و نه فرمالیته و ظاهری، مبارزه خواهد کرد.
دولت بغداد هم به چنین صداقتی در مبارزه با تروریزم نیاز دارد؛ صداقتی که نه در امریکا و اروپایی ها وجود دارد و نه در اعراب و ترکیه.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور