امنیت افغانستان؛ از نجات از شکست تا دورنمای پیروزی

فرمانده کل نیروهای ناتو در افغانستان گفته که با اعلام استراتژی جدید امریکا، چشم‌انداز شکست نیروهای امنیتی افغانستان در جنگ از بین رفته است.
جنرال جان نیکلسون روز پنجشنبه گفت که این استراتژی مسیر پیروزی را برای نیروهای افغان هموار کرده است.
آقای نیکلسون گفت که براساس استراتژی تازه امریکا در افغانستان، میزان حمایت بین‌المللی از نیروهای مسلح این کشور افزایش خواهد یافت و زمینه سرکوب گروه‌های تروریستی از جمله طالبان بیشتر فراهم می‌شود.
او تاکید کرد که طالبان چاره‌ ای جز حاضر شدن به پای میز مذاکره ندارند. او افزود که تصمیم مبارزه با تروریزم، قاطع است و افغانستان دیگر پناهگاه امن تروریزم نخواهد شد.

فرمانده نیروهای ناتو و امریکایی در افغانستان همچنین گفت که در یکسال گذشته بر گروه طالبان ضربات سنگینی وارد شده و واحدهای ویژه این گروه موسوم به "واحدهای سرخ" در جنوب افغانستان به‌شدت آسیب دیده و شماری از افراد رده بالای آنها کشته شده‌اند.
جنرال نیکلسون گفت که داعش در شرق افغانستان "نابود" شده است!

با وجود خوشبینی این فرمانده نظامی امریکایی در باره از میان رفتن چشم انداز شکست نیروهای امنیتی افغانستان در نبرد با تروریزم اما در حال حاضر و با توجه به واقعیت های جاری، این آنالیز و ارزیابی، به نحو اغراق آمیزی خوشبینانه به نظر می رسد.

باید تصریح کرد که نخستین قدم در حمایت از نیروهای امنیتی افغانستان در جنگ با تروریزم، دیدن درست و دقیق و مطابق با واقع ضعف ها، کاستی ها و نقاط آسیب پذیر این نیروها می باشد. بنابراین، ابتدا باید روشن کرد که نشان دادن نارسایی ها هرگز به معنای تلاش برای تضعیف یا ضعیف نشان دادن این نیروها و انکار توانمندی، روحیه و تعهد میهنی آنها در مبارزه با دشمن این آب و خاک نخواهد بود.

با این مقدمه، بدون هیچگونه فضاسازی تبلیغاتی، باید این شجاعت را داشته باشیم که از کاستی ها و نارسایی هایی سخن بگوییم که به تروریست ها امکان داده است تا به نیروهای امنیتی افغانستان، ضربات سهمگین و غیر قابل جبرانی وارد کنند.

از حمله مرگبار تروریستی بر قول اردوی شاهین در بلخ تا تلفات ده ها نفری این نیروها در نبردهای کوچک در اقصا نقاط کشور، همه نشانه ها حاکی از آن است که نیروهای امنیتی افغانستان، از دوسال پیش تا امروز، همواره در موضع دفاع قرار داشته اند و این گروه های تروریستی هستند که ابتکار عمل را در میدان نبرد در اختیار دارند.

نفوذ پرسش برانگیز عناصر تروریستی به شهرهای بزرگ و مناطق امن و حفاظت شده و تحمیل تلفات سنگین بر نیروها و کارمندان دولتی، غیر نظامیان و مردم عادی نیز اگر از زد و بندهای پنهان و پشت پرده استخباراتی سازمان های اطلاعاتی منطقه و جهان و تبانی آشکار آنها با تروریزم، چشم پوشی کنیم، از یک منظر دیگر، نشان دهنده ضعف غیر قابل کتمان نهادهای امنیتی در کشف و شناسایی و پیشگیری و مهار این نوع رویدادهای خونین و مرگبار است.

بحران رهبری و فرماندهی، اپیدمی بنیان برانداز فساد، سایه سنگین سیاست و قومیت و رقابت های منفی و زیانبار سیاسی و جناحی نیز از دیگر مسایلی است که بر عملکرد نیروهای امنیتی در میدان نبرد، تأثیر گذاشته و آنها را بیش از هر زمان دیگری، از حمایت های لازم و به هنگام دولت، نیروهای ذخیره و پشتیبانی و مراکز فرماندهی مرکزی، محروم کرده است.

دوگانه رفتاری کشورهای کمک کننده و به اصطلاح دوستان و متحدان استراتژيک افغانستان در عرصه تقویت و تجهیز و تأمین نیازهای این نیروها هم از دیگر موضوعاتی بوده که عوارضی سنگین به همراه داشته و به ضعف و انفعال و آسیب پذیری آنها در نبردهای میدانی با تروریزم، کمک کرده است.

با این حساب، در شرایط کنونی، بسیار عجولانه و عمیقا خوش بینانه است اگر نتیجه گرفته شود که استراتژي جدید ترامپ، تنها چند روز پس از اعلام، وضعیت را در میدان های نبرد برای نیروهای امنیتی افغانستان، بهبود بخشیده و چشم انداز شکست آنها را از میان برده است؛ هرچند شاید نفس کاربرد تعبیر چشم انداز شکست، اساسا انکار برخی توانمندی های بالقوه و به فعلیت نرسیده نیروهای امنیتی افغانستان است و با وجود وضعیت وخیم، شکننده و ناامیدکننده جاری، تصور نمی شود که کسی از «شکست» نیروهای امنیتی افغانستان در مقابل تروریزم سخن بگوید و به آن اعتقادی داشته باشد.

با این وصف، اگرچه در حال حاضر، چشم انداز شکستی برای نیروهای امنیتی وجود ندارد؛ اما با توجه به مشکلات و چالش های موجود، دورنمای «پیروزی» آنها بر تروریزم نیز بسیار تیره و غبارآلود به نظر می رسد.

ارزیابی فرمانده امریکایی نیروهای ناتو در مورد وضعیت طالبان و داعش هم درست همانند ارزیابی او در خصوص شرایط نیروهای امنیتی افغانستان، اغراق آمیز و دور از واقعیت های جاری است.

او مدعی است که طالبان به ویژه در جنوب، آسیب های سختی دیده اند و داعش هم در شرق «نابود» شده است! این در حالی است که کمتر ناظر منصف و بی طرفی می تواند این جمع بندی را باور کند و بپذیرد. جنوب همچنان مرکز اصلی قدرت طالبان محسوب می شود و صرف نظر از اینکه واحدهای سرخ یا سبز آنها چه وضعیتی دارند، ابتکار جنگ در جبهه جنوب کاملا در اختیار تروریست های طالبان می باشد.

نابودی داعش در شرق هم اگر «دروغ» نباشد، یک خیالبافی محض است و هیچ مستندی در این زمینه وجود ندارد. آنها به علاوه حضوری امن و مطمئن در چندین ولسوالی ننگرهار، دامنه فعالیت های خود را به مناطق دیگر از نورستان تا کنر و مناطق مرکزی و شمالی گسترش داده اند.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور