واکسین کرونا؛ اگر پول نداری، بمیر!

دبیرکل سازمان جهانی صحت با انتقاد شدید از نحوه توزیع واکسین کرونا در جهان گفته کشورهای متمول بدون توجه به نیازهای جهانی خود را در اولویت قرار داده‌اند و با رویکرد «اول من» برای خرید عمده واکسین خیز برداشته‌اند.
تدروس آهانوم گیبرسیوس گفت این عدالت نیست که جوانترها و افراد سالم در کشورهای متمول پیش از افراد در معرض خطر و سالمند کشورهای فقیر واکسین کرونا بزنند.
او گفته تاکنون ۳۹ میلیون دوز از واکسین‌های تولید شده میان ۴۹ کشور متمول جهان توزیع شده، در حالی که یک کشور فقیر تنها ۲۵ دوز دریافت کرده است.
آقای تدروس گفت:"بی پرده بگویم، جهان در آستانه یک شکست اخلاقی فاجعه‌بار است که بهای آن را انسان‌ها با جان و دارایی خود در کشورهای فقیر جهان خواهند پرداخت".

با این حال، مطالعه یک نهاد مدنی فعال در زمینه توزیع واکسن هشدار داده در ۷۰ کشور کمتر توسعه یافته جهان از هر ۱۰ نفر تنها یک نفر به واکسن کرونا دسترسی خواهد داشت.
سخنان تکان دهنده و هشدارآمیز رییس سازمان جهانی صحت، پرده از یک بی عدالتی غیر انسانی برمی‌دارد که در آن، پولدارها و ثروتمندان حق حیات دارند؛ اما فقیرترها محکوم به مرگی مظلومانه در نتیجه یک ویروس بی رحم و مرگبار هستند.

با این حال، کرونا هوشمند است و تاکنون در زمینه تفکیک فقیر و غنی کاملا عادلانه عمل کرده است. به عنوان نمونه، امریکا به مثابه ثروتمندترین کشور جهان، بالاترین نرخ مرگ و میر ناشی از کرونا و یکی از بیشترین آمارهای مبتلایان را دارد. در انگلیس هم با وجود وضع رژیم های سختگیرانه قرنطینه و محدودیت  فعالیت های جمعی و در شرایطی که خود این کشور در میان یکی از پنج کشوری است که مدعی کشف و ساختن واکسین کرونا هستند و گفته می شود که ۴ میلیون نفر از شهروندانش تاکنون واکسین دریافت کرده اند، در دو هفته اخیر به ویژه پس از شیوع نسخه انگلیسی کرونا که یک ورژن جهش یافته از این ویروس محسوب می شود، بالاترین آمار مرگ و ابتلا را ثبت کرده و رکوردهای قبلی اش را شکسته است.
در کشورهای متمول دیگر نیز وضعیت بهتر از این نیست.

البته اینکه انسان های زیادی صرف نظر از فقیر یا غنی بودن شان، بر اثر کرونا جان می بازند، هرگز جای خوشحالی ندارد و مرگ روزی چهار هزار امریکایی در نتیجه کووید – ۱۹ به همان اندازه تاثرانگیز است که مرگ صدها هزار نفر دیگر در سراسر جهان؛ اما مسابقه مفتضحی که قدرت های بزرگ اقتصادی برای خرید انحصاری محموله های عظیم واکسین کرونا به راه انداخته اند، بیداد و بی عدالتی گسترده ای را نشان می دهد که جهان ما را از زیستگاهی انسانی به حیات وحش مبتنی بر تنازع بقا تغییر داده است.

همانطور که رییس سازمان جهانی صحت هم گفته است که این یک شکست فاجعه بار اخلاقی است و نشان می دهد که چگونه در نظام ناعادلانه دنیای ما، فقیرترها محکوم به تحمل رنج و تعب و بیماری و مرگ اند و ثروتمندان به سادگی می توانند زندگی را بخرند و اکسیر حیات را در انحصار خود قرار دهند.

به عنوان مثال، دولت کانادا تاکنون پنج برابر میزان جمعیت کشورش، واکسین کرونا سفارش داده است. این تکان دهنده و هولناک است؛ زیرا در حالی که بسیاری از کشورهای فقیر از جمله افغانستان حتی یک دوز واکسین هم دریافت نکرده اند و پیش بینی می شود که برای برخورداری همه جمعیت اندک آن از واکسین کرونا سال ها زمان نیاز باشد.

با این وصف، همان گونه که در بالا هم اشاره شد، کرونا یک ویروس هوشمند و بی رحم است و کشورهای پولدار را بیش از کشورهای فقیر و ضعیف، آماج قرار داده است. آمار مرگ و میر در افغانستان و امریکا تنها یک نمونه کوچک در این باره محسوب می شود. اگرچه دلایل زیادی وجود دارد که نشان می دهد همه آمارهای مرگ و میر و ابتلا به کووید – ۱۹ در افغانستان به صورت دقیق، ثبت نمی شود و چه بسا آمار واقعی ده ها بار بیشتر از آمار رسمی باشد؛ اما بازهم وضعیت افغانستان هرگز با آنچه در امریکا جریان دارد، قابل مقایسه نیست.

درباره تبعات و پیامدهای اقتصادی و مالی شیوع کرونا نیز وضعیت به همین صورت است. اقتصاد امریکا در حال تجربه یکی دیگر از بحران های تاریخ خود پس از «رکود بزرگ» است و ناظران می گویند که این تنها نوک کوه یخ را نشان می دهد و به احتمال زیاد، پیامدهای فاجعه بار و ویرانگر کرونا بر اقتصاد امریکا و جهان در صورت ارزیابی های دقیق تر، چندین برابر بیشتر خواهد بود.

این در حالی است که در کشوری مانند افغانستان که اساسا اقتصاد به معنای واقعی کلمه وجود ندارد و فاقد هرگونه زیرساخت اقتصادی ثابت و قابل محاسبه می باشد، عواقب اقتصادی کرونا چندان اهمیتی ندارد و مانند تلفات جانی آن جدی گرفته نمی شود.در این میان، یک استثنا هم وجود دارد. تنها کشوری که هم از تلفات جانی و هم از پیامدهای اقتصادی کرونا به سلامت و با کمترین آسیب، عبور کرده، چین است؛ کشوری که کرونا نخستین بار در آن ساخته و از آنجا به دیگر نقاط جهان، منتشر شد. این هم یکی دیگر از شگفتی های غافل‌گیرکننده کرونا است که شاید حکمت آن سال ها بعد آشکار شود.

 نرگس اعتماد - جمهور