گفتگوهای صلح و گزینه‌های کابل در برابر طالبان

گروه طالبان احتمال برگزاری نشست میان این گروه و دولت افغانستان در عربستان سعودی را رد کرد. این گروه گفته که موقف طالبان در مورد نشست با دولت افغانستان تغییری نکرده است.
 
طالبان پیش از این گفته‌اند که با نمایندگان دولت افغانستان در مورد صلح دیداری نخواهند داشت و طرف اصلی آنان امریکا است.
 
نزدیک به دو هفته پیش مذاکره میان طالبان و نمایندگان امریکا در امارات متحده عربی انجام شد.
 
در این مذاکرات نمایندگانی از دفتر سیاسی طالبان در قطر، نمایندگانی از شاخه‌های نظامی این گروه، نمایندگان امریکا، پاکستان، عربستان و امارات شرکت داشتند.
 
حکومت افغانستان در آن زمان تائید کرده بود که هیأت ۱۲ نفری را به امارات متحده عربی فرستاده و نشست رو در رو با گروه طالبان را "قریب الوقوع" خوانده بود.
 
این خواست کابل برآورده نشد و با میانجیگری نمایندگان امریکا، امارات، پاکستان و عربستان نیز طالبان حاضر به گفتگوی رو در رو با نمایندگان دولت افغانستان نشدند.
 
تأکید مجدد طالبان بر موضع پیشین خود در زمینه عدم مذاکره با دولت افغانستان، نشان می دهد که دور بعدی مذاکرات سیاسی این گروه که قرار است در شهر جده عربستان برگزار شود نیز همانند نشست ابوظبی، بدون حضور مستقیم نمایندگان کابل، انجام خواهد شد. این در حالی است که دولت افغانستان، گفتگوهای مستقیم با طالبان را «قریب الوقوع» می دانست و انتظار داشت که این مهم، در جریان نشست امارات، امکان پذیر شود؛ اما طالبان با قاطعیت و صراحت نشان داده اند که نمی خواهند با کابل، گفتگو کنند.
 
پیشتر اشرف غنی؛ رییس جمهور هم با سلمان بن عبدالعزیز؛ سلطان سعودی تلفنی گفتگو کرده بود؛ گفتگویی که به نظر می رسد یکی از مهم ترین اهداف آن، کمک عربستان به زمینه سازی برای آغاز گفتگوهای رسمی و مستقیم صلح میان کابل و طالبان بوده است.
 
با این حال، موضع طالبان، به معنای آن است که دست کم، چنین رویدادی «قریب الوقوع» نیست و کابل باید همچنان با حقارت، نظاره گر گفتگوهای طالبان با حامیان دیروز و امروز این گروه باشد.
 
با توجه به این امر، گزینه های کابل، در قبال این رفتار طالبان چیست و چگونه می توان راه های دیگری برای الزام طالبان به گفتگوهای رویارو و مستقیم با نمایندگان دولت افغانستان پیدا کرد؛ راه هایی که ایده «صلح تحت مالکیت و رهبری افغان ها» را به سادگی تحقق بخشد و همزمان مانع از بازی کشورهای همسایه و منطقه و قدرت های خارجی با سرنوشت سیاسی مردم افغانستان شود؟
 
نخستین موضوع این است که دولت افغانستان در پی شکست تلاش هایش در گفتگوهای مستقیم با طالبان در جریان نشست امارات، دست به اصلاحات و آٰرایش های تازه ای در ادارات امنیتی مهم کشور زد. برکناری وزرای پیشین دفاع و داخله و گماشتن چهره های ضد طالبانی و ضد پاکستانی در این سمت ها تحولی بود که اگر در مسیر درستی قرار بگیرد و از ظرفیت هایی که در پوشش آن به وجود آمده، به خوبی استفاده شود، می تواند طالبان و حامیان آن گروه را در تنگنای انتخاب یکی از دو گزینه صلح با دولت یا سرکوب مرگبار در میدان جنگ قرار دهد.
 
کابل می تواند با استفاده از راهبردهای ضد طالبانی امرالله صالح و اسدالله خالد در وزارت های داخله و دفاع، طالبان و قدرت های حامی آن گروه را مجبور به بازی بربنیاد قواعد خودش کند. طالبان و حامیانش باید عزم و اراده و تصمیم راسخ و راستین دولت افغانستان در مالکیت انحصاری بر روند صلح را درک کنند و این مهم، در حال حاضر، با مقاومت طالبان در قبال هرگونه گفتگوی مستقیم با نمایندگان کابل، با چالش مواجه شده و یکی از راه های آن، استفاده از زور و نیروی فشار سخت افزاری در میدان جنگ است.
 
دومین گزینه ای که کابل برای تحقق این منظور، در اختیار دارد، اعمال فشار سیاسی بر دیگر طرف های گفتگو با طالبان یعنی کشورهای امریکا، عربستان، امارات و پاکستان است. کابل اگرچه تحت نفوذ و سلطه ایالات متحده، در این زمینه با محدودیت هایی رو به رو است؛ اما از نظر مشروعیت بین المللی، این صلاحیت را دارد که به عنوان یک دولت مستقل، هرگونه تلاش خارج از اداره و اراده خود در راستای صلح و جنگ کشور را تحریم کرده و آن را ممنوع قرار دهد. به این ترتیب، طالبان دیگر نمی توانند به بازی امتناع از گفتگوهای مستقیم با نمایندگان دولت، ادامه دهند.
 
گزینه سوم هم این است که دولت افغانستان، از طریق پولیس اینترپل و سایر مجاری مشروع و مجاز، سفر نمایندگان سیاسی طالبان به کشورهای منطقه و جهان را محدود کرده و آن را ممنوع قرار دهد. این پرسش به صورت جدی مطرح است که اگر طالبان گفتگوکننده اتباع افغانستان هستند، از چه طریقی پاسپورت و ویزای سفر به کشورهای دیگر را دریافت می کنند و دولت های پذیرنده، چگونه به اعضای یک گروه تروریستی در حال جنگ با دولت افغانستان، به سادگی مجوز ورود به خاک خود را می دهند؟
 
استفاده از این ابزارها و گزینه ها در نهایت، طالبان و کشورهای حامی آن گروه را مجبور خواهد کرد تا راه را برای مشارکت و مالکیت مستقیم کابل در روند صلح باز کنند و اقتدار، مشروعیت و حاکمیت مستقل افغانستان را به رسمیت بشناسند.
 
علی موسوی - جمهور