حاشیه‌های مهم‌تر از متن یک نشست حاشیه‌ای

مسکو برای دومین بار میزبان یک نشست درباره صلح افغانستان، میان رهبران سیاسی و هیأتی مقتدر از طالبان است.
 
سه‌شنبه، هفتم جوزا صدمین سالروز روابط دیپلماتیک افغانستان - روسیه است و نشست سیاسیون افغان و طالبان به مدت دو روز به همین مناسبت میزبانی می‎شود.
 
در راس هیات چهره‌های سیاسی، حامد کرزی و کریم خلیلی قرار دارند.
 
سفیر افغانستان در مسکو به نمایندگی از حکومت در این نشست شرکت کرده است.
 
گروهی از افراد ارشد طالبان از جمله ملا عبدالغنی برادر با چهره‌های سیاسی افغانستان در مسکو دیدار و گفتگو می کنند.
 
رهبران طالبان تاکنون مخالف دیدار با مقامات دولتی افغانستان بوده‌اند؛ اما به نقل از روزنامه پاکستانی دیلی تایمز، طالبان گفته‌اند که نمایندگان سیاسی این گروه در نشست پیش رو شرکت خواهند کرد، چون می تواند فرصتی برای گفتگوی مستقیم با رهبران سیاسی افغان، دیپلمات‌ها و طالبان را فراهم کند.
 
این نشست در حالی برگزار می شود که دولت مرکزی افغانستان بازهم چندان به آن روی خوش نشان نداده است. وزارت خارجه اعلام کرده است که سفیر افغانستان به نیابت از کابل در این مراسم شرکت می کند.
 
اگرچه کریم خلیلی؛ رییس شورای عالی صلح هم در این نشست شرکت کرده؛ اما واضح است که هم حکومت و هم گروه طالبان، حضور او را به مثابه نمایندگی رسمی از حکومت تلقی نخواهند کرد؛ ضمن آنکه آقای خلیلی یکی از رهبرانی بود که جرگه مشورتی صلح اشرف غنی را تحریم کرده بود؛ بنابراین، نمایندگی او از حکومت از این منظر هم مورد تردید است.
 
در این میان، تنها سفیر کابل در مسکو است که می تواند نماینده رسمی حکومت در دومین نشست بین الافغانی صلح تلقی شود؛ اما شرکت در حد سفیر در یک نشست رسمی که برای تجلیل از سالگرد آغاز روابط دیپلماتیک دو کشور برگزار شده، به معنای استقبال سرد افغانستان از این رویداد است و افزون بر آنکه این امر برای روس ها پیام آور بی اعتنایی حکومت کابل است، برای طالبان هم بی ارزش خواهد بود.
 
با این وجود، نمی توان انکار کرد که نشست بین الافغانی صلح در مسکو، در واقع حاشیه ای است ک مهم تر از متن آن یعنی تجلیل از سالگرد صدسالگی روابط دوجانبه می باشد. این همان چیزی است که روس ها هم از برگزاری این مراسم، مد نظر داشتند؛ اما نشست گفتگوهای بین الافغانی صلح که در حاشیه نشست اصلی برگزار شده است، خود حاوی حاشیه های قابل تأملی است که دو مورد از آنها حضور ملا برادر؛ معاون رهبر طالبان و رییس هیأت سیاسی آن گروه در قطر و عدم حضور نماینده ای با صلاحیت و مقتدر از سوی حکومت افغانستان می باشد.
 
آیا این تصمیم، تابع بهبود نسبی روابط اشرف غنی با امریکا است؟
گفته می شود اشرف غنی اخیرا یکبار دیگر موفق شده است روابط سیاسی پرتنش خود با امریکا را ترمیم کند و این امر، با توجه به روند جاری صلح با طالبان، بحران مشروعیت حکومت پس از اول جوزا و انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، از اهمیت زیادی برای ارگ برخوردار است.
 
از این منظر، شاید بی اعتنایی اشرف غنی و حکومت او به نقش آفرینی روسیه در روند صلح افغانستان، بخشی از اقداماتی باشد که واشنگتن از کابل انتظار دارد.
 
انگیزه دوم مشارکت سیاسی سطح پایین حکومت در نشست مسکو، شاید ناشی از نگاه بدبینانه اشرف غنی به روابط جاری میان رهبران سیاسی مخالف او و دولت روسیه باشد. اشرف غنی و امریکا نسبت به نزدیکی روسیه به کرزی و متحدان سیاسی او، بدبین اند و آن را بخشی از تلاش مسکو برای احیای اقتدار و نفوذ سیاسی خود در افغانستان و قطبی تر کردن فضای سیاسی افغانستان میان مسکو و واشنگتن می دانند.
 
با اینهمه و علیرغم کژتابی های کابل و بدبینی های واشنگتن، واقعیت این است که دومین نشست بین الافغانی مسکو رسما برگزار شده و نمایندگان سیاسی طالبان هم در عالی ترین سطح در آن شرکت کرده اند. طالبان حتی در اعلامیه رسمی خود نیز نقش روسیه در روند صلح افغانستان را «مهم» توصیف کرده اند؛ توصیفی که در مقایسه با تأکید مکرر و صریح رهبران آن گروه بر لزوم پایان «اشغال» افغانستان توسط امریکا می تواند بسیار معنادار و بازتاب دهنده نگاه مثبت و روابط نیکوی آن گروه به سران کرملین باشد. این رویداد بازهم مذاق اشرف غنی و امریکایی ها را تلخ خواهد کرد.
 
در هر صورت، تا اینجای کار، دیپلماسی مسکو در قبال روند صلح افغانستان علیرغم کارشکنی های کابل و استقبال سرد افغانستان و امریکا، کارآمد و مؤثر ظاهر شده و این روس ها هستند که با استفاده از نفوذ و قدرت سیاسی خود، رهبران سیاسی مخالف حکومت مورد حمایت امریکا در کابل و بدنه اصلی گروه طالبان را به بخشی از نمایش قدرت خود در نقش آفرینی در آینده افغانستان تبدیل کنند.
 
علی موسوی - جمهور