چرا روسیه، مشتاق صلح با طالبان است؟

روسیه از امریکا خواسته تا مذاکرات با گروه طالبان را از سر بگیرد. وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرده که ایگور مارگولف، معاون وزیر خارجه این کشور این موضوع را در نشست چهارجانبه نمایندگان روسیه، آمریکا، چین و پاکستان در مسکو ابراز کرده است.
 
در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده: "طرف روسیه بر ضرورت از سرگیری فوری مذاکرات میان ایالات متحده و گروه طالبان تاکید می‌کند. همچنین تلاش‌های مشترک کشورها برای برگزاری مذاکرات بین‌الافغانی باید ادامه یابد."
 
روز مسکو میزبان دومین نشست چهارجانبه در مورد صلح افغانستان بود که در آن زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان، دنگ ژیان، نماینده چین، ضمیر کابلوف و نماینده روسیه برای افغانستان و محمد اعجاز، معاون وزارت خارجه پاکستان شرکت داشتند.
 
در بیانیه پایانی این نشست، شرکت‌کنندگان از تمامی اطراف جنگ در افغانستان خواستند تا فورا سطح خشونت‌ها را کاهش دهند و در جریان مذاکرات بین‌الافغانی آتش‌بس برقرار شود.
 
اگرچه نشست مسکو به صورت چهارجانبه برگزار شد؛ اما آنچه در بیانیه پایانی آن مورد تأکید قرار گرفت می تواند به یک معنا بازتاب دهنده مواضع واقعی کرملین در قبال صلح افغانستان هم باشد؛ مواضعی که خواسته کانونی آن، از سرگیری فوری گفتگوهای صلح میان امریکا و طالبان است.
 
این نشان می دهد که روسیه به شدت مشتاق است تا فرایند صلح با طالبان، هرچه زودتر به نتیجه برسد.
 
برای دلایل و عوامل این اشتیاق می توان چند المان اثرگذار را در نظر گرفت.
 
عامل اول: خروج امریکا: برای روسیه به رهبری ولادیمیر پوتین، حضور نظامی امریکا و ناتو در افغانستان، یک کابوس ترسناک است. امضای پیمان امنیتی امریکا با افغانستان که زمینه ساز حضور بلندمدت نیروهای امریکایی در افغانستان بود، میزان ترس و وحشت ناشی از این کابوس را دوچندان کرد. شاید از همان زمان، روسیه به برقراری ارتباط با طالبان، اقدام کرد؛ ارتباطی که بارها امریکایی ها و مقام های محلی افغان از آن انتقاد و ابراز نگرانی کرده اند.
 
روسیه همزمان با آغاز تلاش های رسمی امریکا برای صلح با طالبان، از تماس های پنهانی خود با طالبان، پرده برداشت و از آن زمان تاکنون این امر، به یک موضع عادی و بخشی از سیاست خارجی مسکو در قبال مساله افغانستان بدل شده است.
 
اینکه یکی از پیش شرط های اصلی طالبان در توافق صلح با امریکا، خروج کامل و بی قید و شرط نیروهای خارجی از افغانستان است، به نظر می رسد بخشی از خواسته های روسیه و هم پیمانان آن در همکاری با طالبان باشد.
 
بنابراین، روس ها مشتاق اند تا هرچه سریع تر گفتگوهای صلح به نتیجه برسد و روند خروج امریکا از افغانستان، استارت بخورد؛ روندی که به خودی خود، خروج سایر نظامیان غربی را نیز پی خواهد داشت.
 
عامل دوم: به قدرت رسیدن طالبان: مسکو و کابل در طول ۱۸ سال سلطه امریکا بر افغانستان، روابط دوجانبه بسیار عادی و کم فروغی داشته اند. در شرایطی که کابل با بسیاری از قدرت های همسو با امریکا در منطقه و جهان، «پیمان استراتژيک» امضا کرد، در رابطه با روسیه، همواره با سردی و احتیاط فاصله داری تعامل داشت.
 
کابل حتی در نشست های صلحی که به میزبانی روسیه برگزار شده، یا اصلا شرکت نکرد و یا در سطحی بسیار پایین اشتراک ورزید؛ نشانه ای دیگر از سردی و تیرگی مراودات دوجانبه.
 
به طور سنتی نیز هرگاه دولت مسلط بر کابل، متمابل به غرب بوده، از شرق فاصله گرفته و چه بسا در برابر آن قرار داشته است.
 
بنابراین، بدیهی است که روسیه از طریق روابطی که با طالبان ایجاد کرده، از به قدرت رسیدن آن گروه در کابل، حمایت می کند و برای این منظور، خواهان آغاز فوری فرایند صلح است.
 
عامل سوم: داعش: روسیه در طول سال های گذشته، از معدود قدرت هایی بوده که نگرانی خود را از نفوذ و قدرت گیری پرسش برانگیز داعش در افغانستان، به صراحت بیان کرده است. روس ها حتی در این زمینه، انگشت اتهام را به سمت امریکا و غرب نشانه رفته اند؛ اما واضح است که وقتی غرب متهم می شود، دولت مورد حمایت غرب در کابل نیز متهم خواهد شد.
 
به هر حال، روس ها از شیوه مبارزه امریکا، ناتو و دولت کابل با داعش، ناراضی است و چه بسا آن را بخشی از موانع موجود در مسیر سرکوب و انهدام این نیروی تروریستی می داند. بنابراین، روی طالبان به عنوان یک جریان حنفی که با داعش به مثابه نماینده اسلام سلفی، اختلاف و دشمنی ایدئولوژيک دارد، سرمایه گذاری کرده است.
 
بر این اساس، روسیه می خواهد پیش از آنکه داعش در افغانستان به اندازه ای قدرتمند شود که نتوان مهارش کرد، صلح امریکا با طالبان به نتیجه برسد تا مسکو یک نیروی ضد داعشی متحد داشته باشد و به کمک آن، بر پروژه داعش لگام بزند و مانع از سرایت آن به آسیای مرکزی شود.
 
علی موسوی - جمهور