مرگ بغدادی، صلح طالبان و آینده داعش در افغانستان

نقیب‌الله فایق؛ والی فاریاب روز سه‌شنبه گفت که ده‌ها خانواده خارجی از ولسوالی درزاب ولایت جوزجان و ولایت غور در دو روز اخیر به ولسوالی المار فاریاب آمده‌اند. او شمار آن‌ها را ۳۰ تا ۴۰  خانواده گفت.
 
به‌گفته او، در حال حاضر پسر طاهر یولداش به‌همراه خانواده‌اش در یکی از روستاهای المار زند‌گی می‌کند. طاهر یولداش؛ رهبر حرکت اسلامی ازبکستان بود که افراد تحت امرش در کنار طالبان و شبکه القاعده در افغانستان می‌جنگیدند.
 
نقیب‌الله فایق تصریح کرد که حضور شهروندان خارجی در فاریاب از جمله ولسوالی‌های المار، کوهستان و پشتو‌ن‌کوت افزایش یافته‌است.
 
چندی پیش عبدالقادر آشنا؛ والی سرپل نیز گفته‌بود که ۴۰ خانواده خارجی عضو داعش از ولایت غور به ولسوالی کوهستانات سرپل آمده‌اند.
 
روز سه شنبه همچنین حمدالله محب گفت که فرماندهان طالبان به داعش می‌پیوندند تا بعد از صلح، جنگ همچنان ادامه یابد. او در این زمینه از ملا عبدالقیوم ذاکر؛ معاون پیشین ملا عمر نام برد.
 
پیش از این نیز کارشناسان و شماری از کشورهای منطقه نسبت به قدرت گیری داعش به ویژه در پی تشدید تلاش های طالبان برای رسیدن به یک راه حل صلح آمیز، هشدار داده بودند.
 
نشانه های تازه نیز این هشدارها را تأیید می کند و از به فعلیت رسیدن یک خطر بالقوه خبر می دهد.
 
این رویداد در سایه سیاست مبهم و دوپهلوی افغانستان و قدرت های خارجی هم پیمان آن، واقع می شود که هیچگاه بربنیاد یک راهبرد نظامی حساب شده، منسجم و دقیق در برابر داعش در افغانستان وارد یک کارزار کوبنده و نابودگر نشده اند.
 
این رویکرد همانگونه که شماری از مراجع داخلی و قدرت های جهانی منتقد مأموریت نظامی امریکا و غرب معتقد اند، ابهام ها و پرسش های بسیار جدی را درباره چرایی رویکرد سکوت و تماشا و بی برنامگی در قبال خطر داعش در افغانستان به وجود آورده است.
 
از دید منتقدان، اینکه ده ها خانواده عضو داعش آزادانه از یک ولایت به ولایت دیگر می روند و در مناطق مورد نظر شان بدون کمترین مزاحمت و ممانعتی مستقر می شوند، بی تردید بدون حمایت های قوی و فراگیر از سوی نیروهای اثرگذار داخلی و خارجی، امکان پذیر نیست؛ کما اینکه همین واقعیت درباره ورود و حضور جنگجویان عضو داعش و خانواده های شان به افغانستان نیز صادق است.
 
اینکه یک مقام محلی مانند والی فاریاب حتی از محل زندگی پسر طاهر یولداش و خانواده اش در ولسوالی المار اطلاع دارد و نیز کسی همچون حمدالله محب از پیوستن ملا عبدالقیوم ذاکر؛ معاون سابق ملا عمر، به داعش خبر می دهد؛ اما در کمال شگفتی، هیچ نشانی از مبارزه ای هدفمند و جدی علیه این افراد و دیگر هسته های فرماندهی و هدایت داعش وجود ندارد، محل پرسش جدی است و تردیدها در خصوص عزم صادقانه نیروهای به اصطلاح ضد تروریزم در افغانستان برای نابودی داعش را چندین برابر افزایش می دهد.
 
شاید کشورهایی مانند امریکا که در صدد بهره برداری تبلیغاتی گسترده از سناریوی مرگ ابوبکر بغدادی هستند، در سایه این تبلیغات تلاش کنند تا پس از مرگ بغدادی، داعش در افغانستان را نیز ضعیف و فاقد قدرت عملیاتی نشان دهند؛ اما واقعیت این است که داعش در افغانستان، با آنچه در سوریه و عراق جریان دارد، فرق و فاصله زیادی دارد. تروریست های داعش در افغانستان، عمدتا با دخالت قدرت های خارجی و کشورهایی مانند پاکستان و رژيم های عربی برای مقاصد خاصی تشکیل شده و بخش بزرگ نیروهای آن گروه را طالبان سابق تشکیل می دهند. این نیرو، ارتباط سازمانی پیوسته ای با مراکز رهبری و فرماندهی داعش در سوریه و عراق ندارد تا متاثر از خبر مرگ بغدادی، ضعیف و بی انگیزه و در نهایت، متلاشی شود.
 
از جانب دیگر، همانگونه که حمدالله محب هم گفته است صلح جویی طالبان، شماری از فرماندهان تندرو آن گروه را به سمت داعش، سوق می دهد و البته پاکستان و بخشی از بدنه رهبری طالبان نیز به صورت برنامه ریزی شده، تلاش می کنند تا این اتفاق رخ دهد؛ زیرا نمی خواهند بازوی نظامی طالبان در پی صلح آن گروه، از میان برود.
 
به هر حال، مسؤولیت مستقیم قدرت گیری و گسترش دامنه سلطه و نفوذ داعش در افغانستان، برعهده دولت مرکزی و متحدان قدرتمند خارجی آن از جمله امریکا خواهد بود، و نخستین پیش‌نیاز احراز صداقت آنها در مبارزه با داعش، پاسخ به پرسش های پرشماری است که در خصوص چگونگی رخنه و نفوذ و سربازگیری و جا به جایی رهبران و فرماندهان و اعضای خانواده آنها در مناطق مشخصی از شرق و شمال کشور وجود دارد.
 
علی موسوی - جمهور