توافقنامه ای که پنج سال بعد به یاد عبدالله افتاد

عبدالله عبدالله؛ رییس اجرایی می‌گوید که ارگ ریاست جمهوری صلاحیت تصمیم‌گیری‌های یکجانبه را ندارد؛ اما دست به این کار می‌زند که دیگر قابل تحمل نیست.
 
آقای عبدالله گفت که بربنیاد توافقنامه ایجاد حکومت وحدت ملی، چنین صلاحیتی به ارگ داده نشده‌است؛ اما ارگ همواره این توافق را نقض کرده‌است.
 
عبدالله تاکید کرد که صلح خواست همه مردم است و این روند نباید در انحصار ارگ باشد.
 
او گفت: صلح از هر مقامی بالاتر است و نباید به ‌خاطر چوکی و مقام از صلح هراس داشته ‌باشیم.
 
رییس اجرایی گفت که او از قبل برای صلح قید و شرط نمی‌ گذارد؛ اما در جریان گفتگوها شرط‌ های خود را ارائه خواهد کرد.
 
پیش از این اشرف ‌غنی؛ رییس جمهوری و شریک ۵۰ درصدی آقای عبدالله در حکومت، او را به بی‌برنامه‌گی در روند صلح متهم کرده بود.
 
شاید همانطور که آقای عبدالله ادعا کرده است، ارگ ریاست جمهوری به گونه ای یکجانبه سعی می کند در زمینه صلح تصمیم گیری کند و در این باره خواست های مشروع اکثریت مردم افغانستان و جریان های سیاسی و قومی دیگر را نادیده بگیرد.
 
شاید اشرف غنی به واقع از آینده سیاسی خود هراس دارد و نمی خواهد کرسی ریاست جمهوری را در قمار صلح ببازد.
 
شاید رییس جمهوری و تیم قومی او در ارگ با قرار دادن پیش شرط های دشوار در برابر گفتگوهای مستقیم صلح با طالبان و مشروط کردن اجرای هرگونه توافق صلح با آن گروه به تحقق این پیش شرط ها می خواهند در این روند کارشکنی کنند و اجازه ندهند که صلح مورد نظر مردم و جریان های سیاسی و قومی کشور، تحقق پیدا کند.
 
همه اینها در حد حدس و گمان است و اثبات صحت و سقم آنها نیاز به بررسی های بیشتر دارد؛ اما در این میان، ارجاع عبدالله به توافقنامه سیاسی ایجاد حکومت وحدت ملی، طنز مضحکی است که تنها استیصال و فروماندگی یک بازیگر شکست خورده را به نمایش می گذارد.
 
نکته جالب توجه این است که آقای عبدالله که در طول بیش از پنج سال گذشته، شاهد نقض پیاپی مفاد توافقنامه سیاسی از سوی اشرف غنی بوده؛ اما اکنون و در آستانه پوست اندازی قدرت سیاسی در افغانستان به فکر آن افتاده و با استناد به آن، رفتار اشرف غنی در حوزه صلح را غیر قابل تحمل می خواند.
 
بدیهی است که این بازگشت دیرهنگام به توافقنامه سیاسی هم از سر عجز و استیصال و فروماندگی است. هم آقای عبدالله و هم آقای غنی می دانند که توافقنامه سیاسی، سندی منسوخ است که مبنا و معنای خود را از دست داده است. بنابراین انتظار تأسی از مفاد آن در حوزه صلح نیز انتظاری بیهوده است که تنها می تواند به درد بازی تبلیغاتی عبدالله برای اعاده حیثیت و اعتبار از دست رفته اش در برابر قدرت نمایی یکجانبه اشرف غنی بخورد و جز مصرف یک روزه رسانه ای، هیچ پیام و پیامد دیگری ندارد.
 
به لحاظ سیاسی اما به نفع عبدالله است که برای متوقف کردن رفتارهای یکجانبه گرایانه اشرف غنی، هرگز به متن و مفاد توافقنامه سیاسی، ارجاع ندهد؛ زیرا این امر، پیش از آنکه غنی را به تأنی و تأمل وادارد، عبدالله را شرمسار حامیان و هوادارانش می کند و از او عنصری منفعل، ترسو، محافظه کار، مصلحت اندیش، مرعوب اراده قدرت های خارجی و سفارتخانه های حامی ارگ و ناتوان از پیگیری شجاعانه حقوق و مطالبات مشروع رأی دهندگانش نشان می دهد.
 
به جای این کار او باید تلاش کند تا نقاط ضعف اش را ترمیم کند تا اشرف غنی به سادگی نتواند او را به دلیل نداشتن برنامه ای قابل تعریف برای صلح، تحقیر کند.
 
آقای غنی، درست می گوید؛ زیرا عبدالله همانگونه که برنامه ای برای حکومت داری و ریاست اجرایی و عملیاتی کردن مفاد توافقنامه سیاسی نداشت، برای صلح با طالبان نیز هیچ برنامه ای ندارد. او که اکنون بیش از طالبان، مشغول تضعیف رقیب سیاسی خود اشرف غنی است، حتی متوجه این مهم نیست که طالبان بدتر از اشرف غنی هستند و در صورت بازگشت آن گروه به قدرت، نخستین کسانی که حذف خواهند شد عبدالله و همفکران او خواهند بود. با این حال، او به این مهم، توجه ندارد و تنها می خواهد اشرف غنی را در عرصه صلح شکست دهد. او حتی از بی‌ برنامه‌گی، ناگزیر شده است مثل سایر همفکرانش دنباله رو کرزی شود؛ کسی که ۱۰ سال او را حاشیه نشین کرد و در نهایت هم با تزویر و تقلب، اشرف غنی را بر افغانستان مسلط ساخت و فردا هم می خواهد با بازآوردن طالبان، این مأموریت قومی و ضد جهادی اش را تکمیل کند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور