صلح امریکا، جنگ طالبان و گزینه‌های محدود کابل

اشرف‌غنی؛ رئیس جمهوری می‌گوید در مقابل شرط طالبان برای آزادی زندانیان‌شان برای آغاز گفتگوهای بین‌الافغانی صلح، دولت نیز شرط‌هایی دارد.
 
او خطاب به طالبان گفت: «به من بگویید چه وقت از پاکستان می‎برآیید؟ بیایید تا صلح کنیم... سه و نیم میلیون معتاد داریم مواد مخدر غیر شرعی است؛ اما می‌گویید تجارتش مجبوریت است؟ چه مجبوریتی؟ با خارجی‌ها صلح را قبول می‌کنید پس معنی جهاد شما چیست؟ کشتن افغان‌ها جرم است.»
 
پیش‌تر مشاور امنیت ملی آقای غنی نیز گفته‌بود که زندانیان طالبان را مشروط به سه خواسته آزاد خواهند کرد: آتش‌بس، وضاحت در مورد موافقه گروه طالبان با کشور حامی‌اش (پاکستان) و دست‌کشیدن این گروه از تجارت مواد مخدر.
 
اظهارات آقای غنی در حالی صورت می‌گیرد که گروه طالبان اعلام کرده‌اند که روند کاهش خشونت‌ها پایان یافته و آن‌ها دوباره مانند گذشته به نیروهای دولتی افغان حمله خواهند کرد؛ اما این گروه گفته‌است که دیگر به نیروهای خارجی در افغانستان کاری ندارند.
 
آنچه کاملا واضح است این موضوع است که طالبان با امضای توافقنامه صلح با امریکا بیش از هر زمان دیگری از موضع قدرت، صحبت می کنند. آنها آغاز مذاکرات بین الافغانی را مشروط به آزادی کامل زندانیان خود کرده اند. این قدرت را چه کسی به طالبان داده است؟ چرا در گذشته چنین شرط مهمی از سوی آن گروه مطرح نمی شد؟
 
پاسخ این پرسش روشن است: امریکا با امضای توافقنامه صلح، طالبان را از انزوا بیرون آورد، به آن گروه مشروعیت و اعتبار و اقتدار بخشید و به همان میزان، اعتبار و اقتدار و مشروعیت دولت افغانستان را تضعیف کرد.
 
اکنون طالبان به سادگی و با پشتوانه امریکا می خواهند از کابل کاملا سلب صلاحیت کنند تا زمینه برای استقرار دولت مورد نظر آن گروه فراهم شود.
 
کابل نیز گزینه های بسیار محدودی در اختیار دارد. اشرف غنی اگرچه رسما اعلام کرده که تعهدی در قبال آزادی زندانیان طالبان ندارد و تصریح کرده که تصمیم گیری در این باره از صلاحیت های کابل است نه واشنگتن؛ اما او به شدت از سوی امریکایی ها تحت فشار است که پیش شرط طالبان را بپذیرد و قفل زندان ها را باز کند تا هزاران زندانی آن گروه آزاد شوند.
 
تجربه های گذشته در این زمینه بسیار تلخ و ناامیدکننده است. یک نمونه بارز آن، آزادی انس حقانی بود؛ موضوعی که خط سرخ دولت اشرف غنی اعلام شده بود؛ اما در نهایت، تحت فشار شدید و مستقیم امریکا اتفاق افتاد و افغانستان از آن رویداد هیچ طرفی نبست و به هیچ امتیازی نرسید: یک معامله صد در صد امریکا- طالبانی! آیا بعید است که این اتفاق در مورد سرنوشت بیش از ۵ هزار زندانی طالبان بیافتد؟
 
متاسفانه پاسخ منفی است؛ زیرا کابل دو راه بیشتر ندارد: یا در مقابل تصمیم امریکا برای تبانی با طالبان بر سر آزادی هزاران زندانی آن گروه می ایستد و به این ترتیب، هزینه های سنگین آن را به جان می خرد، و یا تسلیم می شود و با آزادی زندانیان طالبان، در عمل تنها برگ برنده خود را نیز واگذار می کند تا در مذاکرات بین الافغانی هیچ قدرتی برای چانه زنی با طالبان نداشته باشد.
 
نتیجه اما یکی است. اگر کابل به واشنگتن، پشت کند و با عدم تمکین و تسلیم در برابر توافق امریکا و طالبان مبنی بر آزادی ۵ هزار زندانی آن گروه، عملا مورد خشم و غضب امریکا قرار بگیرد، ممکن است سناریوهای پیچیده و مرگباری برای ساقط کردن حکومت آقای غنی در دستور کار مشترک امریکا و طالبان قرار بگیرد؛ اما اگر زندانیان آزاد شوند، طالبان به سادگی شرایط خود را بر کابل تحمیل می کنند و نتایج نشست‌ های بین الافغانی را به نفع خود رقم می زنند که نتیجه آن، پایان نظام سیاسی مستقر و تشکیل یک دولت شورایی طالبانی- پاکستانی است.
 
در این میان اما یک گزینه دیگر هم وجود دارد و آن، ارجاع این پرونده به افکار عمومی افغانستان و برانگیختن یک جبهه مقاومت فراگیر و ملی در برابر آن است. آقای غنی اگرچه فرصت های زیادی را تاکنون از دست داده؛ اما برای آخرین بار می تواند به مردم مراجعه کند و با تشکیل یک اتحاد فراگیر و مقتدر سیاسی در داخل کشور، مانع از تحمیل تحقیرآمیز شرایط امریکا و طالبان بر دولت و مردم افغانستان شود. آیا این اتفاق خواهد افتاد؟
 
علی موسوی- جمهور