شکست مأموریت مایک؛ خشمگین از کابل، نگران از کویته

مایک پومپئو؛ وزیر خارجه امریکا که به منظور حل بحران سیاسی افغانستان به کابل سفر کرده‌بود، پس از ناکامی در ایجاد سازش میان رهبران مدعی پیروزی، ادامه تنش بر سر کرسی ریاست ‌جمهوری میان اشرف‌غنی و عبدالله عبدالله را «تهدیدی» در برابر منافع ملی امریکا دانسته و گفته‌است که واشنگتن تصمیم گرفته تا یک میلیارد دالر از کمک‌های خود به کابل را قطع کند.
 
آقای پومپئو در بیانیه‌ای با انتقاد تند از تنش میان غنی و عبدالله، این تنش را بی‌احترامی به افغان‌ها، امریکایی‌ها و شرکای ائتلاف جنگ افغانستان‌ دانسته‌است.
 
او گفته‌است که ناکامی در رهبری حکومت افغانستان تهدیدی مستقیم برای منافع ملی امریکا است و ایالات متحده میزان همکاری‎های خود با دولت افغانستان را به طور فوری مورد بازبینی قرار خواهد داد.
 
او همچنین پس از ترک کابل، در پایگاه نظامی امریکا در قطر با ملا برادر؛ مذاکره‌کننده ارشد طالبان نیز دیدار کرده‌است؛ دیداری که گفته می‌شود محور اصلی آن تلاش امریکا برای جلوگیری از فروپاشی توافق صلح با طالبان بوده‌است.
 
واقعیت غیر قابل انکار این است که مأموریت مایک شکست خورد و وزیر امور خارجه امریکا بلافاصله پس از ترک کابل، راهی دوحه شد تا با نماینده ارشد طالبان درباره تحولات آینده و چشم انداز پیش روی توافق صلح امریکا- طالبان گفتگو کند.
 
همزمان، از قول وزیر خارجه امریکا یک بیانیه شدیداللحن صادر شد که طی آن او بخشی از خشم شدید خود از جنگ قدرت دو رهبر مدعی پیروزی در کابل را به شکلی عریان بروز می دهد و می گوید که امریکا برای تنبیه آنها یک میلیارد از کمک هایش را قطع می کند.
 
این به معنای آن است که مایک پومپئو از اینکه نتوانست نقش جان کری را بازی کند و بنیان تشکیل یک دولت دوقطبی و ائتلافی را در کابل بگذارد، عمیقا عصبانی است.
 
او به یک معنا تحقیر شد؛ زیرا رهبران مدعی قدرت در کابل به اراده ارباب کبیر شان تمکین نکردند و علیرغم حضور دومین مهره پرقدرت واشنگتن در کابل، همچنان بر خواسته های اصلی خویش برای تصاحب کرسی قدرت، پا فشاری ورزیدند.
 
با اینهمه، مأموریت مایک برخلاف آنچه از سوی جان کری در سال ۲۰۱۴ انجام شد، یک تفاوت ماهوی و بنیادین داشت. در بحران قبلی، جان کری و دولت به رهبری اوباما در واشنگتن، دغدغه صلح با طالبان را نداشتند و طرفدار حفظ نظم شکننده موجود بودند. در عین حال، اراده دولت اوباما این بود که یک عنصر مطیع و مطلوب، سکان قدرت مرکزی در کابل را در اختیار داشته باشد و در آن زمان مهره مورد نظر، اشرف غنی بود. امسال اما وضعیت فرق می کند. امریکا از همان آغاز مخالف برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بود؛ زیرا این امر را چالشی جدی در مسیر صلح با طالبان و روی کارآمدن دولت برآمده از آن می دانست.
 
علیرغم میل امریکا اما انتخابات برگزار شد؛ اما طولانی شدن فرایند تعیین نتایج نهایی انتخابات و پس از آن، بروز بحران قابل انتظار در کابل به واشنگتن و طالبان امکان داد تا توافقنامه صلح را نهایی کنند؛ توافقنامه ای که یکی از پیامدهای بدیهی آن، پایان نظام سیاسی کنونی و استقرار یک دولت جدید با قدرت قابل توجه طالبان خواهد بود.
 
بنابراین، هدف اصلی پومپئو از سفر به کابل به منظور ایجاد سازش میان رهبران مدعی ریاست جمهوری این بود که آنها بر بنیاد توافق امریکا و طالبان برای تشکیل دولتی حداکثر سه ماهه به تفاهم برسند تا این امر، زمینه را برای آزادی زندانیان طالبان و تشکیل یک هیأت مذاکره کننده برای شروع مذاکرات بین الافغانی فراهم کند. این همان نموداری است که پیش از این، امریکا و طالبان در دوحه بر آن، توافق کرده اند.
 
او اما ناکام و ناامید و خشمگین، کابل را ترک کرد؛ زیرا همه چیز آنگونه که انتظار داشت، پیش نرفت و بحران کماکان به قوت خود باقی ماند. این بار نه تطمیع عبدالله و نه تنبیه غنی، برای تحمیل اراده امریکا کافی نبود و این امر، بدون شک روی چشم انداز پیمان صلح واشنگتن با طالبان، اثر منفی می گذارد و موفقیت آن را به چالش می کشد.
 
اکنون وزیر خارجه امریکا نه تنها از کابل خشمگین است؛ بلکه همزمان نگران واکنش ناامیدکننده کویته یعنی شورای رهبری طالبان نیز می باشد. به همین دلیل او پس از ترک کابل، راهی دوحه شد تا به ملا برادر اطمینان دهد که امریکا با وجود بروز مشکل در مسیر عملیاتی شدن توافقنامه صلح، به آن پایبند است و اجازه نمی دهد که این پیمان شکست بخورد.
 
با این حال، دورنمای این پیمان، امیدبخش نیست. چالش های بزرگی در برابر آن قرار دارد که ممکن است در نهایت به شکست آن منتهی شود. در حال حاضر، بزرگترین تهدید، بحران سیاسی جاری در کابل و کژتابی محور ارگ ریاست جمهوری است که نمی خواهد بازنده اول و آخر پیمانی باشد که نه نقشی در انعقاد آن داشته و نه سهمی در نتیجه آن خواهد داشت.
 
عبدالمتین فرهمند – جمهور