آیا امریکا همچنان متحد راهبردی افغانستان است؟

صدیق صدیقی؛ سخنگوی رییس جمهوری گفته‌است که  مناسبات افغانستان با امریکا، بر اساس تعهدات دوجانبه دو دولت استوار است و تعداد سربازان امریکایی تعیین کننده مناسبات بین دو کشور نیست.

آقای صدیقی گفت رقم کنونی سربازان امریکایی، پاسخگوی ماموریت آموزشی، مشورتی و همکاری با نیروهای امنیتی افغانستان است و تأکید کرد که ماموریت «حمایت قاطع» همچنان ادامه خواهد داشت.

او گفت: "دولت جمهوری اسلامی افغانستان از اظهارات پنتاگون که گفته است، شمار نیروهای امریکایی در افغانستان به صورت اوسط تا 8 هزار تن باقی خواهند ماند و هرگونه کاهش بیشتر در شمار نیروها فراتر از این رقم، بر اساس شرایط و با تکیه بر ارزیابی دولت ایالات متحده از اوضاع عمومی امنیتی افغانستان و میزان پایبندی و تعهد طالبان به مواد موافقت‌نامه صلح‌ بین ایالات متحده و گروه طالبان صورت خواهد گرفت، استقبال می‌کند".

این در حالی است که به گزارش منابع امریکایی، دولت ترامپ در حال نهایی‌سازی برنامه خروج بیش از چهار هزار سرباز از افغانستان تا خزان امسال است.
 
هم در خاطرات جان بولتون از وضعیت آشفته مدیریت داخلی دولت ترامپ و اینکه چگونه حساس ترین مسایل امنیت ملی امریکا در خدمت جاه طلبی های شخصی یک فرد بی ثبات درآمده و هم پیش از این در ارزیابی و آنالیز صاحب نظران از فحوای مواضع رییس جمهوری امریکا استنباط شده بود که او هیچ اعتقادی به اصل اتحاد راهبردی کابل و واشنگتن ندارد.
 
ترامپ بارها با اشاره به جنگ های عراق و افغانستان، گفته است که نیروهای امریکایی در کشورهایی می جنگند که مردم امریکا حتی نام آنها را هم نمی دانند. در کتاب «اتاق حوادث» بولتون هم آمده است که ترامپ خودش نام رییس جمهور افغانستان را نمی دانست و تصور می کرد که هنوز کرزی رییس جمهور است. او همچنین از مشاوران و فرماندهان نظامی اش می پرسید که چرا نیروهای امریکایی به جای افغانستان در کشوری مثل ونزوئلا نمی جنگند؟
 
با این حساب، چگونه می توان توضیح سخنگوی ارگ ریاست جمهوری از مفهوم اتحاد استراتژیک میان کابل و واشنگتن و ابتنای ارتباطات دو کشور بر بنیادی غیر از تعداد نیروی نظامی را باور کرد؟
 
آقای صدیقی همچنین در حالی ادعا می کند که تعداد نظامیان امریکایی در افغانستان، کافی است و مأموریت «حمایت قاطع» ناتو همچنان ادامه خواهد داشت که اشرف غنی؛ رییس جمهوری پیش از این، رسما خواهان افزایش نیروهای نظامی ایالات متحده و یا دست کم حفظ تعداد قبلی این نیروها در افغانستان شده بود. آقای غنی در عین حال، به وضوح نگران خروج نیروهای امریکایی است؛ هرچند به تازگی گفته که این تصمیم، بیش از کابل باید نگرانی واشنگتن را برانگیزد. نتیجه اما یکی است؛ زیرا او اعتقاد دارد که خروج نیروهای امریکایی به ناامنی های جاری در افغانستان، دامن می زند و آن را در ابعادی وسیع، گسترش می دهد، افغانستان را بار دیگر به پناهگاه تروریزم بین المللی تبدیل می کند و ممکن است امنیت امریکا بار دیگر مورد تهدید قرار بگیرد.
 
در آنسو اما ترامپ قرار دارد؛ رییس جمهوری تجارت‌پیشه‌ای که به قول بولتون با مسایل سیاست خارجی امریکا مثل معاملات ملک در نیویارک برخورد می کند. بر بنیاد گزارش مشاور پیشین امنیت ملی اش، ترامپ ابعاد حمله احتمالی در آینده شبیه آنچه در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ رخ داد را با حساب و کتاب ریاضی و اقتصادی می سنجد و معتقد است که حتی اگر چنین حمله ای صورت بگیرد، هزینه های آن بسیار کمتر از حضور پرخرج نظامیان امریکایی در افغانستان خواهد شد!
 
با این حساب، آیا امریکا همچنان متحد راهبردی افغانستان است؟ آیا خروج نیروهای امریکایی لطمه ای به این اتحاد وارد نمی کند؟ آيا تعداد کنونی نظامیان امریکایی در افغانستان آنهم در شرایطی که آنها متعهد به عدم تعرض به طالبان و طبیعتا دیگر گروه های هم پیمان آن هستند، برای مشورت، آموزش و همکاری با نیروهای مسلح داخلی کافی است؟ آیا تضمینی وجود دارد که در آینده همین تعداد هم کمتر نشود؟ اگر طبق توافق امریکا و طالبان، نیروهای امریکایی در افغانستان، صفر شد، آنگاه آقای صدیقی روابط دو دولت را چگونه تعریف خواهد کرد؟ از سوی دیگر، هم پیمانان امریکا در ناتو بارها اعلام کرده اند که با امریکا وارد افغانستان شده اند و با امریکا از افغانستان، خارج می شوند؛ به این ترتیب، آقای صدیقی از کجا می داند که مأموریت «حمایت قاطع» ادامه خواهد داشت؟
 
به نظر می رسد که تریبون های رسمی دولت به جای توجیه وضعیت دشوار و پیچیده موجود و دورنمای تیره ای که در برابر شان قرار دارد، ضروری است تا با واقعیت رو به رو شوند و مواضع سنجیده، حساب شده و مبتنی بر منافع و اولویت های ملی اتخاذ کنند؛ حتی اگر این مواضع، اصول «اتحاد راهبردی» کابل و واشنگتن را صریحا نقض کند؛ اتحادی که مدت‌ها پیش فروپاشیده و توافق دوحه، آخرین میخ را بر تابوب آن کوبید.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور