صلح افغانستان؛ ایران چه می‌گوید، امریکا چه می‌خواهد؟

زلمی خلیلزاد گفته است که ایران از روند صلح افغانستان حمایت کافی نمی‌کند.
 
او گفت که یکی از بزرگترین چالش ها این است که ایران حمایت لازم را از روند صلح افغانستان نکرده است.
 
او گفت که ایران از روند گفتگوهای بین الافغانی و ایجاد ثبات در این کشور به دلیل وجود تنش های میان تهران و واشنگتن استقبال نکرده است.
 
خلیلزاد با اشاره به صحبت‌های اخیر عباس عراقچی؛ معاون سیاسی وزارت خارجه ایران، گفت که ایران از روند صلح افغانستان و همچنین حضور نیروهای امریکایی در افغانستان خوشنود نیست و ترجیح می‌دهد که امریکا بدون به ثمر رسیدن صلح، این کشور را ترک کند و این به معنی ادامه جنگ است.
 
آقای عراقچی در سفرش به کابل گفته بود که "تهران به نیت امریکا در روند صلح افغانستان شک دارد." او گفته بود که تهران مخالف صلح در افغانستان نیست؛ اما آنچه امریکا با طالبان به راه انداخته‌ معامله با این گروه است.
 
سخنان خلیلزاد، افزون بر اینکه به صورت آشکاری فرافکنانه است، ناشی از نوعی ناامیدی و سرخوردگی هم است.
 
به نظر می رسد آقای خلیلزاد که انتظار داشت به عنوان «معمار صلح افغانستان» پس از ۴۰ سال جنگ و خشونت، همانند  رییس جمهوری متوهم امریکا، جایزه صلح نوبل را از آن خود کند، اکنون در مواجهه با واقعیت های خارج از محاسبات خوش بینانه اش، از دست یافتن به این کامیابی بزرگ، ناامید شده و با طرح دیدگاه های فرافکنانه به دنبال پیدا کردن مقصر است.
 
در حالی که عمده ترین مشکلات صلح با طالبان ریشه در مسایل داخلی افغانستان دارد، خلیلزاد تحت تأثیر تئوری توطئه دولت ترامپ و به تأسی از سیاست علیل و شکست خورده کارفرمایش پومپئو، مذبوحانه تلاش می کند تا ایران را مسئول شکست احتمالی پروژه صلح اش معرفی کند.
 
این در شرایطی است که ایران با طالبان در ارتباط است و حتی یکی از معدود کشورهایی بوده که برای میزبانی از نشست های بین الافغانی صلح با حضور دولت و طالبان، اعلام آمادگی کرده است.
 
دیپلمات های ارشد ایرانی بارها اعلام کرده اند که یک افغانستان امن و صلح آمیز و مترقی و مقتدر به نفع ایران است؛ زیرا افزون بر اینکه مسایلی مانند مهاجرت، قاچاق انسان، مواد مخدر، کنترل مرزها و... میان دو کشور حل می شود، به نفع اقتصاد و توسعه و تجارت و امنیت ایران هم است.
 
در چنین شرایطی چرا باید ایران از جنگی حمایت کند که آسیب های ویرانگر آن در ۴۰ سال گذشته، همواره از مشکلات پایدار جمهوری اسلامی بوده است؟
 
با این حال، همان گونه که عباس عراقچی هم گفته است، ایران به نیات امریکا در روند صلح افغانستان شک دارد و مطمئن نیست که در پشت پرده این بازی، چه اهدافی نهفته است.
 
دست کم آقای خلیلزاد به عنوان یک دیپلمات با تجربه باید این نگرانی را درک کند؛ زیرا امریکا دشمن ایران است و صلح و جنگ واشنگتن در همسایگی ایران نمی تواند بدون سوء نیات امریکا علیه ایران باشد.
 
نکته دیگر اینکه خلیلزاد در حالی ایران را متهم به عدم همکاری در روند صلح افغانستان می کند که او و هیچیک دیگر از مقام های امریکایی پس از امضای توافق صلح با طالبان، هیچ تلاشی برای جلب نظر مثبت ایران از این توافق و یا پاسخ به نگرانی ها و پرسش های مجاز و مشروع آن کشور در خصوص زوایای تاریک و مبهم این توافق انجام نداده اند.
 
خلیلزاد هم پس از امضای توافق و هم پیش از آن، بارها به کشورهای بزرگ و اثرگذار منطقه، سفر کرد تا حمایت آنها را از توافق با طالبان جلب کند و به نگرانی های شان پاسخ بدهد؛ اما درباره ایران، جز سمپاشی و شبهه پراکنی و توطئه چینی و اتهام زنی، چه کرده است؟
 
در همین نشستی که او بار دیگر ایران را به مخالفت با صلح امریکا و طالبان، متهم کرده، آقای خلیلزاد اختلاف نظر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و دیدگاه های رسمی کشورهای هند، روسیه و چین را از چالش های این روند عنوان کرده و از تلاش امریکا برای حل این مسایل، خبر داده است.
 
با این حساب، او باید از خود بپرسد که اگر ایران چالشی جدی در مسیر تحقق صلح در افغانستان است، پس چرا امریکا هیچ تلاشی برای جلب رضایت آن کشور و حمایت آن از این روند انجام نمی دهد؟
 
ایران همواره اعلام کرده است که صلح باید در یک روند تمام‌افغانی و در نتیجه گفتگوی افغان‌ها به دست بیاید. این موضع را اخیرا آقای عراقچی هم در سفرش به کابل مورد تأکید قرار داد. ایران همچنین خواستار مدیریت و مالکیت تام و کامل دولت افغانستان در روند صلح است؛ مواردی که نه به مذاق امریکا خوش می آید و نه واشنگتن، کاری برای تحقق آن کرده است.
 
محمدرضا امینی - جمهور