پرونده صلح افغانستان روی میز پاکستان و طالبان

هیأت طالبان به اسلام آباد رفته است.
محمد نعیم؛ سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در توییترش نوشت، سفر طالبان به دعوت رسمی پاکستان انجام می‌شود و هیأت طالبان در دیدار با مقام‌های پاکستانی، روی موضوعات مرتبط به مهاجران افغان و مشکلات تجاری میان دو کشور صحبت می‌کند.
 
دولت هم گفته که دیدار نمایندگان طالبان از اسلام‌آباد، بخشی از تلاش‌ها برای تقویت روند صلح و آشتی ملی است و کابل از آن قدردانی می‌کند.
 
دو روز پیش زلمی خلیلزاد نیز با فرماندهان ارتش پاکستان در اسلام‌آباد در مورد صلح افغانستان گفتگو کرد.
 
این در حالی است که به تاریخ ۱۳ حوت سال گذشته، اشرف غنی در سفرش به ننگرهار خطاب به طالبان گفت: "به من بگویید چه وقت از پاکستان می‎برآیید؟ بیایید تا صلح کنیم... سه و نیم میلیون معتاد داریم مواد مخدر غیرشرعی است؛ اما می‌گویید تجارتش مجبوریت است؟ چه مجبوریتی؟... با خارجی‌ها صلح را قبول می‌کنید پس معنی جهاد شما چیست؟ کشتن افغان‌ها جرم است."
 
به رغم ادعای وزارت امور خارجه مبنی بر اینکه سفر هیأت طالبان به پاکستان «با مشوره» و آگاهی کابل صورت گرفته، واقعیت درباره این سفر را سخنان چند ماه پیش اشرف‌ غنی نشان می دهد. بر بنیاد این سخنان، پاکستان خانه طالبان است و همانگونه که در طول سال های گذشته، اتاق فرمان و مرکز فرماندهی جنگ طالبان در افغانستان در اسلام آباد و راولپندی و کویته قرار داشته، در حال حاضر هم روند صلح افغانستان تا آنجا که به طالبان مربوط می شود، از جانب پاکستانی ها رهبری می شود.
 
بی دلیل نبود که در مراسم امضای توافقنامه صلح دوحه میان نمایندگان امریکا و طالبان، پاکستانی ها بیش از همه مهمانان دیگر، خوشحال بودند؛ آنها یکی از بزرگترین دستاوردهای خود در چند ده سال اخیر را جشن می گرفتند و آن کسب حمایت قدرتمندترین کشور جهان از تشکیل یک دولت سرسپرده و دست نشانده اسلام آباد در کابل بود.
 
از این منظر، سفر جاری مذاکره کنندگان ارشد طالبان به رهبری ملا برادر به اسلام آباد هم در چارچوب راهبرد هژمونیک اسلام آباد برای تحمیل سلطه خود بر افغانستان صورت می گیرد و نمایندگان طالبان در دیدار با عمران خان، قریشی و به احتمال قوی سران ارتش و آی اس آی، برنامه آتی خود در مذاکره با دولت را به دست خواهند آورد.
 
دیدار دو روز پیش زلمی خلیلزاد؛ فرستاده امریکا در امور صلح افغانستان با سران ارتش پاکستان هم در همین راستا قابل ارزیابی است. ارتش پاکستان از حامیان اصلی بدنه نظامی گروه طالبان محسوب می شود؛ امری که امریکا هم از نزدیک و با جزئیات کامل در جریان آن قرار دارد؛ اما هیچگاه آن را در تضاد با مأموریت «مبارزه» با تروریزم خود در افغانستان ندیده و چه بسا به نظر می رسد که حمایت طالبان از پاکستان هم بخشی از این مأموریت بوده است!
 
از جانب دیگر، خلیلزاد که حتی مهم ترین بخش های توافقنامه خود با طالبان درباره آینده نظام کنونی و چشم انداز سیاسی افغانستان را نیز با دولت و مردم افغانستان در میان نمی گذارد و از آنان، مخفی نگه می دارد، پاکستان و به ویژه سران ارتش آن کشور را طرف اصلی خود در تحقق پروژه صلح امریکایی در افغانستان می داند؛ صلحی که برای امریکا و پاکستان، سودآور است؛ اما هزینه های اصلی آن را مردم افغانستان باید بپردازند.
 
با این توضیحات، این مضحک است که محمد نعیم وردک؛ سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، در توضیح اهداف سفر هیأت آن گروه به اسلام آباد، هیچ اشاره ای به موضوع «صلح» نکرده است؛ این در حالی است که اصلی ترین موضوع این دیدار، صلح افغانستان است، همانگونه که موضوع اصلی دیدار خلیلزاد با فرماندهان ارتش پاکستان هم صلح و جنگ در افغانستان بوده است.
 
این موضع سخنگوی دفتر سیاسی طالبان، بیانگر این مساله است که طالبان عمدا تلاش می کنند تا در رابطه با صلح، خود را مستقل از سیاست ها و منافع استراتژيک و مداخله جویانه اسلام آباد نشان دهند؛ اما این چیزی نیست که با ریاکاری، دوگانه رفتاری و دروغ‌پردازی های توییتری قابل کتمان باشد.
 
به این ترتیب، سفر هیات طالبان به پاکستان در حالی صورت می گیرد که کابل اخیرا با جدیت خواستار ادامه مذاکرات صلح در داخل افغانستان است؛ خواسته ای که طالبان با آن مخالفت کرده اند؛ زیرا این رویداد، تا حدود زیادی مانع از دخالت های مستمر پاکستان و امریکا و اعراب و دیگر حامیان تروریزم در روند صلح افغانستان می شود و طالبان را برای تحقق رهنمودهای کارفرمایان خود در تنگنا قرار می دهد.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور