جولان طالبان در ولسوالی‌ها، تمرکز قدرت دولت در شهرها

رییس جمهور غنی صبح روز پنجشنبه، ۳۱ سرطان به ولایت ننگرهار سفر کرد.
 
ریاست جمهوری هدف از این سفر آقای غنی را بررسی وضعیت عمومی امنیتی ولایت ننگرهار اعلام کرده‌است.
 
این در حالی است که آقای غنی اخیرا به چند ولایت دیگر از جمله خوست، مزار شریف و هرات هم سفر کرده‌است.
 
این سفرها در حالی انجام می‌شود که وضعیت امنیتی کشور طی هفته‌های اخیر در پی سقوط ده‌ها ولسوالی به دست طالبان، به شدت بحرانی شده‌است.
 
آقای غنی گفته است که طالبان در تبانی با پاکستان، دست به تخریب افغانستان می‌زنند.
 
او در عین حال، پیشرفت های اخیر طالبان را جنگ تبلیغاتی خوانده و از تغییر وضعیت جنگ طی شش ماه آینده خبر داده است.
 
با وجود آنکه آقای غنی پیش از این به ولایت های دیگر هم سفر کرده است؛ اما سفر روز پنجشنبه او به ولایت شرقی ننگرهار به ویژه در شرایط کنونی، اهمیت نمادین زیادی دارد.
 
ننگرهار از معدود ولایت هایی است که با وجود داشتن مرز مشترک با پاکستان همچنان اکثر ولسوالی های آن در حیطه سلطه دولت آقای غنی است یا دست کم برخلاف ولایت های دیگر شاهد سقوط سریالی ولسوالی ها نبوده است.
 
اینکه چرا این اتفاق در مورد ننگرهار نیفتاده به درستی مشخص نیست؛ زیرا این ابهامی است که درباره اکثر ولایت های شرقی و جنوبی کشور وجود دارد، در حالی که شمال و غرب و حتی ولایت های مرکزی کشور که پیش از این، امن بودند، شاهد ناامنی های گسترده بوده و بسیاری از مناطق آن به نحو پرسش برانگیزی به اشغال طالبان درآمده است. با اینهمه، اینکه رییس جمهوری در شرایط بحرانی کنونی به ننگرهار سفر می کند به ویژه در پی ارسال پیام های تند و تنش آلود ارگ ریاست جمهوری به پاکستان اهمیت زیادی دارد.
 
نخستین بار، حمدالله محب؛ مشاور امنیت ملی اشرف غنی بود که در جریان سفر ننگرهار حملات تند و کم سابقه ای را علیه پاکستان انجام داد و این حملات واکنش شدید اسلام آباد را نیز برانگیخت و حتی بر بنیاد برخی خبرهای غیررسمی سران پاکستان کار با آقای محب را به طور کامل متوقف کردند.
 
بنابراین سفر روز پنجشنبه آقای غنی به جلال آباد هم به نوعی می تواند نشانگر تأکید او بر ادامه همان رویکرد تنش آلود علیه پاکستان محسوب شود که حمدالله محب استارت زد، امرالله صالح ادامه داد و اشرف غنی، تقویت کرد؛ رویکردی که در روزهای اخیر به صورت پررنگی تقویت شده و سران دولت افغانستان از جمله شخص آقای غنی در آن نقش داشته اند.
 
از جانب دیگر این سفر در حالی انجام می‌شود که طالبان ادعا ‌کرده اند که ۹۰ درصد مرزهای افغانستان با کشورهای همسایه را کنترل می کنند؛ اما مرز استراتژیک تورخم در ننگرهار همچنان در کنترل دولت افغانستان است؛ از این منظر هم سفر آقای غنی به جلال آباد نوعی پاسخ به ادعای طالبان محسوب می شود.
 
به این ترتیب، این سفر را می توان در یک کلیت کلانتر در ادامه سفرهای داخلی اخیر آقای غنی به حساب آورد؛ سفرهایی که در آن رئیس جمهوری می خواهد این پیام را به طالبان و حامیان آنها منتقل‌ ‌کند که همچنان بر شهرهای بزرگ کنترل دارد و دامنه سلطه و قدرت دولت مرکزی فراتر از کابل است.
 
با اینهمه و با وجود آنکه دولت افغانستان تلاش زیادی می کند تا ثابت کند که وضعیت امنیتی را همچنان تحت مدیریت و کنترل دارد و می گوید به زودی معادلات امنیتی به نفع دولت تغییر خواهد کرد؛ اما واقعیت این است که طالبان بر ولسوالی ها سلطه دارند و دولت مرکزی تمرکز اصلی خود را برای حفظ و کنترل شهرها به کار بسته است و این دوگانگی بیشتر به نفع طالبان است تا دولت؛ زیرا آن گروه، فشار بر نیروهای امنیتی برای اشغال مراکز شهری را افزایش می دهند و محدوده جنگ را به شهرها می کشانند.
 
اشرف غنی؛ رییس جمهوری اما با انجام سفرهای پی در پی ولایتی بر این امر تأکید می کند که مصمم به دفاع از حریم امنیت و اقتدار دولت در شهرهاست و اجازه نمی دهد که طالبان در این زمینه به کامیابی و پیروزی دست یابند.
 
ناظران هم معتقد اند که مرحله اساسی و تعیین کننده جنگ، نبرد برای تصاحب شهرهاست. اگر تجربه ناگوار اشغال ولسوالی ها به یکی از شهرها هم سرایت کند در آن صورت، پایداری دولت برای دفاع از دیگر مراکز شهری به شدت دشوار خواهد شد.
 
از سوی دیگر، طالبان هم آخرین قدرت خود را به کار خواهند بست تا دامنه سیطره سرزمینی شان را به شهرها هم گسترش دهند؛ اما دست کم در حال حاضر، تصور پیروزی زودهنگام آنها در این زمینه، دور از انتظار به نظر می رسد؛ مگر آنکه سوء مدیریت، فساد، فقدان فرماندهی، خیانت، تضعیف روحیه و موارد دیگر، قدرت نظامی دولت را از درون متلاشی کند.
 
نرگس اعتماد - جمهور