پیام و پیامد قیام مردم هرات علیه طالبان

با گذشت چند روز از حمله طالبان بر شهر هرات، مسئولان محلی می‌گویند که جنگجویان طالبان را به کمک حملات هوایی عقب رانده و "عملیات پاکسازی" حومه‌های شهر را آغاز می‌کنند.
 
مردم هرات برای حمایت از نیروهای امنیتی شعار الله اکبر سر دادند که در میان کاربران افغان در شبکه‌های اجتماعی خبرساز شده است.
 
اشرف غنی؛ رئیس جمهوری گفت که "مردم هرات واقعیت اینکه کی از شعار الله اکبر نمایندگی می‌کند را با آواز بلند نشان دادند."
 
برخی از کاربران این شعار را در جهت "سلب مشروعیت دینی طالبان" مؤثر ارزیابی کرده‌اند.
 
عبدالصبور قانع؛ والی هرات به رسانه‌ها گفته که با حمایت هوایی و بمباران تجمع طالبان، "تلفات زیادی" بر آنان وارد شده است.
 
محمد اسماعیل خان؛ از رهبران جهادی که در روزهای اخیر همراه با هوادارانش با طالبان می‌جنگد نیز طالبان را متهم کرد که "ابزار جنگ پاکستان" شده و به شکل"مزدور" عمل می‌کنند.
 
حرکت مردم هرات در حمایت از نیروهای امنیتی یادآور قیام خونین ۲۴ حوت سال ۱۳۵۷ است؛ سالی که در آن هزاران نفر از قیام کنندگان توسط رژیم کمونیستی به رهبری نورمحمد تره‌کی به شدت سرکوب شدند.
 
این حرکت در عین حال نشان می ‌دهد که مردم مبارزه هرات دیگر تحمل احیای دوباره رژیم امارت و بازگشت تروریسم طالبانی را ندارند.
 
با این حال، نگرانی هایی نیز وجود دارد؛ نگرانی از اینکه این قیام تا چه میزان می ‌تواند به مبارزه ای فراگیر و ملی برای ایستادگی در برابر وحشت طالبانی تبدیل شود. نگرانی از اینکه مبادا دولتمردان فاسد و ناکارآمدی که طی سال‌ های سال روحیه همگرایی ملی و مبارزات آزادی خواهانه و انقلابی مردم افغانستان را سرکوب کرده اند، امروز برای دستیابی به مطامع قومی و اهداف فاشیستی خود از این قیام برای تمدید و تجدید قدرت خود استفاده کنند. نگرانی از اینکه قیام کنندگان در میدان نبرد تنها بمانند و بار دیگر فاجعه سرکوب خونین قیام ۲۴ حوت ۱۳۵۷ تکرار شود.
 
با این حال حرکت انقلابی مردم هرات و به دنبال آن، حمایت و گسترش آن از سوی شهروندان کابل پیامی صریح برای طالبان است؛ پیامی حاوی این هشدار جدی که با اراده مردم افغانستان نمی توانید بجنگید، مردم امارت نمی‌خواهند، تروریسم نمی‌خواهند، طالبان را نمی خواهند، حاکمیت رژیم طالبان و غلبه گفتمان و تفکر طالبانی را برنمی‌تابند.
 
نکته قابل تامل دیگر این است که قیام کنندگان، همان زبان و ادبیات و نماد و نشانگانی را مورد استفاده قرار دادند که طالبان از آن بهره می برند. آنها با فریاد الله اکبر به میدان آمدند؛ یعنی مردم مسلمان افغانستان تفکر، خوانش و قرائت تنگ اندیشانه طالبان از اسلام را قبول ندارند و در صورتی که طالبان همچنان با تحکم و تصلب تلاش کنند بر آن‌ها سیطره پیدا کنند مردم نیز مقابله نظامی با آنها را جهاد می‌ دانند و ریختن خون شان در این مسیر را شهادت تلقی می کنند.
 
پیامد جدی دیگر این حرکت این است که ممکن است در آینده‌ای بسیار زود، الگوی انقلابی مردم هرات در مقابله با طالبان در ابعاد ملی فراگیر شود و به جهاد سراسری علیه تروریسم و فاشیسم بدل گردد.
 
البته این رویداد بستگی زیادی به تحولات میدانی جنگ هرات نیز بستگی دارد. در صورتی که نیروهای خیزش مردمی که عمدتاً متشکل از مجاهدین سابق به رهبری فرمانده اسماعیل خان هستند موفق به مهار و عقب راندن و سرکوب طالبان در جنگ شوند، این تحول بدون شک ناشی از اقدام انقلابی مردم هرات و ناشی از تاثیر مستقیم فریادهای الله اکبر بر فراز بام‌ها خواهد بود.
 
بر این اساس اگر جنگ جاری در هرات به نفع مجاهدین و مبارزین با طالبان بیانجامد، الگوی قیام مردم هرات به سرعت در سراسر کشور فراگیر خواهد شد.
 
با این حال باید توجه داشت که این قیام نیاز به رهبری و مدیریت مدبرانه و مسئولانه دارد تا به سرکوب خونین قیام کنندگان از طرف طالبان و مزدوران آنها منجر نشود و در صورت پیروزی، از مسیر اصلی خود منحرف نشود و بستر لازم برای سوء استفاده ارباب قدرت و جاه طلبان غیرمسئول محلی را فراهم نسازد.
 
نرگس اعتماد - جمهور