دولت افغانستان و کارمندان پاکستانی؟

عمران خان؛ نخست وزیر پاکستان از مسئولان این کشور خواسته که نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده به ویژه در زمینه‌های طب، فناوری اطلاعات، مالی و حسابداری به افغانستان فرستاده شود تا "از بروز بحران انسانی" جلوگیری کنند. در همین حال قرار است موید یوسف؛ مشاور امنیت ملی پاکستان نیز در روزهای آینده در سفر به کابل با رهبری طالبان درباره کمک‌های بشردوستانه و تنش اخیر بر سر حصارکشی سرحدی گفتگو کند.

عمران خان همچنین با استقبال از درخواست اخیر سازمان ملل برای کمک به افغانستان نسبت به وخامت اوضاع ابراز نگرانی کرده و گفته که "در مواقع ضروری افغان‌ها را رها نخواهیم کرد".

فراخوان عمران خان؛ نخست وزیر پاکستان برای اعزام نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده در زمینه های مختلف به افغانستان هرگز یک درخواست عادی برای کمک به یک دولت دوست نیست؛ زیرا از نظر مردم افغانستان، پاکستان دوست آنها محسوب نمی‌شود؛ بلکه دشمن شان است و در طول تاریخ همواره علیه افغانستان توطئه کرده و دست به ایجاد ناامنی زده و از عوامل مهم فقدان اقتدار ملی استقلال سیاسی و وقوع جنگ های خونین داخلی محسوب می شود؛ بنابراین حضور کارمندان پاکستانی در ادارات دولتی افغانستان و اشغال سمت های حساس و مهم و تخصصی از جانب آنها برای بسیاری از مردم افغانستان پیام آور اشغال مستقیم کشورشان خواهد بود و این هرگز یک اقدام دوستانه به حساب نمی آید.

اگرچه گفته می‌شود که طالبان از پاکستان درخواست کرده اند که نیروهای متخصص خود را در اختیار آنان قرار دهد تا امور دولت داری را اداره کنند؛ اما این امر نگرانی ها درباره دسترسی مستقیم پاکستان به راز و رمز دولت داری در افغانستان و از جانب دیگر نفوذ و سیطره تمام‌عیار دستگاه جاسوسی بر سراسر سازمان های دولتی افغانستان را چندین برابر افزایش می دهد؛ خطری که همواره در گذشته وجود داشته و درباره پیامدهای امنیتی آن هشدار داده می‌شد.

نکته دیگری که بر دامنه نگرانی ها می افزاید بی‌سوادی و عدم تخصص و تجربه نیروهای طالبان در مدیریت دولتی و امور حکومت داری است. این امر به طور بدیهی به نیروهای به اصطلاح متخصص پاکستانی امکان می دهد تا بدون هیچ گونه مانع و چالشی کنترل دولت افغانستان را در اختیار بگیرند و به این ترتیب، رژیم اسلام‌آباد به صورت مستقیم بر سرنوشت افغانستان مسلط خواهد شد؛ چیزی که هرگز پیش از این رخ نداده و این بدون شک حتی فراتر از اشغال افغانستان توسط پاکستان خواهد بود؛ زیرا پاکستانی‌ها عملاً اداره امور دولت افغانستان را بر عهده می‌گیرند و از این رهگذر خاک و دولت ما بخشی از حاکمیت ملی رژیم پاکستان به حساب می‌آید.

از سوی دیگر، همانگونه که در واکنش های منفی ابرازشده به درخواست طالبان از پاکستان برای اعزام نیروی انسانی متخصص به کشور و پاسخ مساعد عمران خان به این درخواست نیز مشهود است، در صورت عملیاتی شدن این امر، طالبان دیگر نه تنها نمی توانند ادعا کنند که افغانستان را از اشغال خارجی نجات داده و استقلال آن را به دست آورده اند؛ بلکه ممکن است از نظر مردم افغانستان متهم به خیانت ملی و واگذاری دولت به پاکستان شوند و این می تواند پیامدهای سیاسی و امنیتی گسترده و خطرآفرینی در پی داشته باشد.

درخواست طالبان از پاکستان برای اعزام نیروی متخصص در حالی صورت می گیرد که افغانستان در طول دو دهه گذشته، شماری قابل توجه نیروی نخبه، آموزش دیده و حرفه ای تربیت کرده و این سرمایه بزرگ علمی و فرهنگی کشور اکنون نیازمند بسترهای مساعد برای کار و خدمت به وطن است. آمارها هم نشان می‌دهد که در پی تسلط طالبان بر افغانستان و صدهاهزار نیروی تحصیلکرده و کادر مسلکی کشور بیکار شده اند و به دلیل از دست دادن شغل خود در شرایط حاد اقتصادی به سر می‌برند و یا مجبور شده اند به کشورهای دیگر مهاجرت کنند.

بنابراین طالبان برای تحقق ادعای بزرگ خود مبنی بر استقلال افغانستان می‌توانند از این سرمایه عظیم انسانی و علمی کشور برای مدیریت امور حکومت داری استفاده کنند؛ اما دولت افغانستان را در اختیار جاسوس‌های آی اس آی قرار ندهند و کشور را آگاهانه به پاکستان تسلیم نکنند.

از سوی دیگر، در طول ده‌ها سال گذشته نیز دولت‌های مختلف حاکم بر افغانستان از سوی نیروهای انسانی داخلی اداره می‌شدند و علیرغم آنکه در هر دوره‌ای یکی از قدرت‌های خارجی بر سرنوشت افغانستان تسلط داشته؛ اما امور حکومت داری غالباً در اختیار افغان ها بوده؛ بنابراین طالبان هم می توانند با استفاده از ظرفیت‌های داخلی حکومت خود را اداره کنند؛ زیرا افغانستان امروز نسبت به هر زمان دیگری در گذشته دارای نیروی انسانی فنی، متخصص، تحصیلکرده و دارای مهارت علمی و تجربه عملی در حوزه های مختلف است و نیازی نیست که برای اداره امور دولت از پاکستان نیرو وارد کنند.

با این حال با توجه به حساسیت و نفرت عمیق و شدیدی که مردم افغانستان از پاکستان دارند اگر رهبران طالبان همچنان بر تصمیم بحث برانگیز مورد اشاره پایدار بمانند این امر می‌تواند به مثابه یک خیانت بزرگ ملی تلقی شود و دامنه خشم و نفرت مردم افغانستان از پاکستان را به طالبان نیز سرایت دهد.

نرگس اعتماد - جمهور