مدیریت بحران روی میز رهبران طالبان

گزارش‌ها حاکی است که جلسه‌ای مهم با حضور رهبران ارشد طالبان در قندهار؛ محل استقرار ملا هبت‌الله آخوندزاده در حال برگزاری است. تصمیم‌گیری برای ایجاد تغییر در ترکیب کابینه به هدف کسب مشروعیت سیاسی و نیز «حل اختلافات درونی» از اهداف این نشست اعلام شده‌است.
 
در این نشست همچنین راه‌های کسب مشروعیت بین‌المللی نیز مورد بحث قرار گرفته‌است.
 
منابع ناشناس گفته‌اند این نشست به ریاست ملا هبت‌الله آخوندزاده؛ رهبر طالبان، برگزار شده‌است.
 
گفته شده حداقل ۱۵ وزیر کابینه حکومت در این جلسه شرکت کرده‌اند.
 
منابع گفته‌اند که محمد حسن‌ آخوند؛ رئیس‌الوزرای طالبان، عبدالغنی برادر؛ معاون اول او، محمد یعقوب مجاهد؛ وزیر دفاع، سراج‌الدین حقانی؛ وزیر داخله، وزیران معارف، صحت، تجارت و صنایع، معادن و دادستان کل در قندهار هستند.
 
حل «اختلافات درونی» از دیگر مسایل مورد بحث در این نشست است، اگرچه طالبان وجود چنین اختلافاتی را رد می‌کنند.
 
این نخستین بار است که رهبران ارشد گروه طالبان و شبکه حقانی در این سطح نشستی را در داخل کشور برگزار می کنند. این نشان می دهد که قرار است تصمیم های مهم و سرنوشت سازی درباره آینده سیاسی آن گروه و نیز سرنوشت ساختار قدرت اتخاذ شود.
 
در قدم اول، اختلاف های درونی میان رهبران طالبان و شبکه حقانی، اهمیت فراوانی دارد. اگرچه طالبان تلاش می کنند تا این اختلاف ها را انکار کنند و یا کم اهمیت جلوه دهند؛ اما قراین زیادی وجود دارد که ثابت می کند، اختلاف وجود دارد و جدی است.
 
در این اواخر، برکناری عالم گل حقانی؛ رییس اداره پاسپورت و سپس انتشار ویدئوهای شرم آور از رسوایی اخلاقی برادر او، دامنه این اختلاف ها را گسترش داد و گمانه زنی ها درباره تقابل جناح ملا برادر با جناح حقانی را تقویت کرد.
 
بنابراین، رهبران طالبان به قندهار رفته اند تا هر کدام، ادعاها و مطالبات خود را با ملا هبت الله آخوندزاده در میان بگذارند و در نهایت به یافتن راهی برای مدیریت بحران داخلی و جلوگیری از فروپاشی دست پیدا کنند.
 
نکته دوم هم بحران مشروعیت ملی و بین المللی است. دولت طالبان اگرچه در این زمینه به پیشرفت ها و موفقیت هایی در عرصه روابط بین المللی دست یافته؛ اما همچنان از بحران مشروعیت رنج می برد، نزدیک به ۷۰ درصد مردم کشور خود را در آن نمی بینند و این خطری جدی برای امنیت، ثبات و بقای آن به حساب می آید.
 
با توجه به این امر، رهبران طالبان به قندهار رفته اند تا پرونده مدیریت بحران را روی میز قرار دهند و برای عبور از آن با کمترین هزینه، راه حل هایی کسب کنند.
 
این به ویژه در فصل بهار که علی القاعده در افغانستان، فصل جنگ و خونریزی و خشونت دانسته می شود، اهمیت زیادی دارد. رهبران طالبان تلاش می کنند به هر ابزاری متوسل شوند تا از بروز جنگ، جلوگیری کنند؛ اما آنها می دانند که پیش از شروع جنگی که سرنوشت برنده یا بازنده آن مشخص نیست، باید بر جلوگیری از وقوع آن تمرکز کنند و یکی از مهم ترین راه های آن، انعطاف در برابر خواست های داخلی و خارجی برای ایجاد دولت فراگیر است.
 
به نظر می رسد که ایجاد کمیسیون «عودت و ارتباط» به منظور رایزنی با رهبران سیاسی فراری نیز در همین راستا صورت گرفته و هدف از آن، گفتگو با رهبران قومی مقیم خارج از کشور درباره یک ساختار وسیع تر سیاسی است.
 
بر این اساس، برآیند و برون داد نشست جاری رهبران طالبان در قندهار از اهمیتی حیاتی و تعیین کننده برخوردار است و می تواند مسیر سیاست و امنیت افغانستان در سال پیش رو و چه بسا سال های آینده را تعیین کند؛ ضمن آنکه این نشست برای حیات و بقای خود طالبان هم بسیار مهم است؛ زیرا نتیجه آن، مشخص خواهد کرد که آیا این گروه قادر به مدیریت بحران داخلی، اختلاف های درونی، جنگ قدرت و قبیله و حفظ اصول آرمانی خود به مثابه یک تشکل قومی و ایدئولوژيک است یا دستخوش نبردهای قومی و قبیله ای می شود و منشعب می‌شود؛ زیرا این همان چیزی است که تقریبا همه دولت های انقلابی را تهدید می کند. شماری از آنها نمی توانند بر حرص و آز جاه طلبانه رهبران شان غلبه کنند؛ بنابراین یا متلاشی می شوند و یا دچار انشعاب و چنددستگی درونی شده و جناح نیرومندتر، قدرت را قبضه می کند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور