راه شناسایی طالبان از واشنگتن می‌گذرد

ذبیح‌الله مجاهد امریکا را بزرگ‌ترین مانع برای شناسایی حکومت طالبان از سوی جامعه جهانی عنوان می‌کند و می‌گوید که امریکا نه تنها در زمنیه شناسایی حکومت طالبان اقدامی نکرده؛ بلکه خود به یک مانع بزرگ در این مسیر تبدیل شده‌است.
 
مجاهد گفته‌است: «این کشور [امریکا] اجازه نمی‌دهد کشورهای دیگر در این مسیر حرکت کنند و خود نیز در این زمینه گامی برنداشته‌است.»
 
او در پاسخ به این پرسش که آیا سیاست‌ها و رویکرد طالبان مانع شناسایی حکومت این گروه شده یا کدام کشور دیگر، گفته‌است: «تا جایی که به رسمیت‌شناختن از سوی کشورهای خارجی مطرح است، من فکر می‌کنم که ایالات متحده بزرگ‌ترین مانع است.»
 
او با تکرار این ادعا که حکومت طالبان، تمام شرایط را برای شناسایی «تکمیل کرده»‌ افزوده‌است که همه کشورها، از جمله ایالات متحده باید بدانند که تعامل سیاسی با طالبان به نفع همه است. به گفته او، این وضعیت به جهان این امکان را می‌دهد که به طور رسمی درباره «ناراحتی‌های» خود با طالبان صحبت کنند.
 
حق با آقای مجاهد است. طالبان اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند برقراری روابط دوستانه سیاسی با امریکا هستند؛ اما ظاهرا این امریکا است که نمی خواهد طالبان از این امتیاز برخوردار شوند؛ خواسته ای که بر موضع همه کشورهای دیگر – حتی دشمنان امریکا – در قبال طالبان تاثیر گذاشته و مانع از شناسایی رسمی دولت کابل از سوی آنها شده است.
 
حتی روسیه هم که اخیرا ادعا کرد که برای تصمیم گیری درباره شناسایی رسمی دولت طالبان از امریکا پیروی نمی کند، تاکنون نتوانسته به طور مستقل عمل کند، و این صرفا ناشی از معیارها و نگرانی های مسکو برای تعامل با طالبان نیست؛ بلکه در عین حال، بیانگر این واقعیت است که روس ها نمی خواهند هزینه های شناسایی یکجانبه طالبان را متحمل شوند.
 
به این ترتیب، همان گونه که ذبیح الله مجاهد هم اذعان کرده، راه شناسایی دولت طالبان از واشنگتن می گذرد. در این زمینه البته تحقق پیش شرط های نمادین جامعه جهانی برای به رسمیت شناختن دولت طالبان هم اهمیت چندانی ندارد؛ بلکه مساله اصلی این است که امریکا تاکنون به این امر چراغ سبز نشان نداده است.
 
به نظر می رسد که امریکایی ها در این باره چندین هدف را دنبال می کنند. نخستین هدف آنها شاید این است که ادعای «پیروزی» طالبان و «شکست» خود در جنگ افغانستان را به چالش بکشند و با با تحمیل یک شکست تحقیرآمیز بر طالبان در عرصه سیاسی، رهبران طالبان را مجبور کنند که از این ادعا دست بکشند و برای کسب رضایت واشنگتن در برابر آن کرنش کنند.
 
نشانه هایی از این کرنش در مصاحبه اخیر ذبیح الله مجاهد، مشهود بود؛ زیرا او گفت که همه رهبران طالبان خواهان روابط دوستانه با امریکا هستند. او حتی به طور ضمنی پذیرفت که امریکا می تواند با برقراری روابط با طالبان، نگرانی های امنیتی خود را با آنان در میان بگذارد. معنای دیگر این سخن آن است که امریکا می تواند به جای طرح نگرانی های امنیتی و... با احیای روابط خود با طالبان، آنان را کنترل کند و اجازه ندهد که خطری از افغانستان امنیت ملی ایالات متحده یا منافع آن را تهدید کند.
 
با اینهمه تاکنون اتفاق بزرگی در این زمینه رخ نداده و این علیرغم فاجعه ای انسانی است که بر زندگی میلیون ها نفر از مردم افغانستان سایه افکنده و با توجه به عطف توجه امریکا و جامعه بین المللی به جنگ اوکراین و فجایع ناشی از آن، بیم آن می رود که افغانستان در سایه سکوت سیاه جهان، شاهد شیوع خزنده یک فاجعه آرام اما مرگبار باشد.
 
البته در این میان، این واقعیت را نیز نباید نادیده گرفت که برداشت رهبران طالبان از روابط با واشنگتن، بربنیاد همان شالوده ای است که در چارچوب توافق استعماری دوحه پی ریزی شده است. آقای مجاهد هم به همان توافق اشاره کرده و خواستار برقراری روابط دوستانه میان کابل و واشنگتن شده است. آنها تصور می کنند که همانطور که در توافق دوحه توانستند از واشنگتن، امتیازهای بزرگی بگیرند، این بار در عرصه تعامل دیپلماتیک نیز این امکان وجود دارد. این در حالی است که در آن زمان، طالبان از نظر نظامی تنها نیرویی بودند که امریکا از طریق امضای توافقنامه با آن، قادر به فرار از باتلاق افغانستان بود؛ اما اکنون آنها دولت تشکیل داده اند؛ دولتی به شدت بسته، تک قومی، ایدئولوژيک با سیاست های بحث برانگیز، عدم مشارکت اقوام و اقلیت ها و زنان، به شدت نیازمند از نظر اقتصادی و مالی؛ اما همچنان بدون کمترین اعتنایی به درخواست های مکرر جامعه جهانی برای ایجاد اعمال اصلاحات مورد نیاز.
 
بنابراین امریکا چرا باید به دولتی امتیاز بدهد که برای پایدار ماندن به برقراری روابط با واشنگتن نیاز دارد؟ واضح است که امریکایی ها امتیازات بزرگ می خواهند؛ امتیازاتی که کسب آن در توافق دوحه امکان پذیر نبود؛ زیرا طالبان به عنوان طرف دیگر این رابطه در موقعیتی کاملا متفاوتی قرار داشت/ دارد.
 
محمدرضا امینی - جمهور