طالبان پاکستانی؛ راه حل طالبان و پیش‌شرط پاکستان

مقام‌های اسلام‌آباد برای مذاکره با طالبان پاکستانی شرط گذاشته‌ و گفته‌اند که آن‌ها ابتدا باید تسلیم شوند، سپس با دولت وارد مذاکره شوند.

 

اسلام‌آباد به طالبان افغانستان گفته که با شبه نظامیان پاکستانی پس از گذاشتن سلاح بر زمین و تسلیم شدن‌شان مذاکره خواهد کرد.

 

مقامات پاکستانی گفته‌اند که در وضعیت کنونی حاضر به مذاکره با شبه نظامیان پاکستانی نیستند که در چندماه گذشته حملات خونبار خود را بر نیروهای ارتش و پولیس پاکستان در ایالت خیبر پختونخوا افزایش داده‌اند.

 

وزیر خارجه طالبان در سفر ماه گذشته‌اش به پاکستان بار دیگر بر مذاکره میان اسلام آباد و طالبان پاکستانی تاکید کرد.

 

به دنبال سقوط حکومت پیشین، مقامات پاکستان با تحریک طالبان پاکستانی در افغانستان گفتگو کردند؛ اما این مذاکرات شکست خورد.

 

پیشتر، رانا ثناءالله؛ وزیر داخله پاکستان گفته بود که طالبان افغانستان پیشنهاد کرده اند که جنگجویان طالبان پاکستان را از مناطق مرزی منتقل می کنند. این راه حل نشان می دهد که طالبان افغان حاضر نیستند به روی همرزمان پاکستانی شان اسلحه بکشند یا آنها را وادار به خروج از افغانستان کنند.

 

معنای این موضع آن است که طالبان به تعهدات خود درباره قطع ارتباط با گروه های تروریستی پایبند نیستند؛ زیرا از دید پاکستان و جامعه بین المللی، طالبان پاکستانی، یک تحریک تروریستی است و گروهی ممنوعه به حساب می آید.

 

از سوی دیگر، با وجود اینکه طالبان، متعهد شده اند که افغانستان را به کانون امن تروریست های فراملیتی تبدیل نمی کنند، این تعهد عملا نقض می شود و آنها مصمم اند تا سایر بخش های کشور به جز مناطق مرزی را در اختیار تروریست های طالبان پاکستانی قرار دهند. این رویکردی است که می تواند درباره سایر جریان های تکفیری و تروریستی همدست طالبان نیز اعمال شود. به این ترتیب، کشور ما به سادگی تبدیل به بهشت امن و عیش تروریست های خون آشام مورد حمایت طالبان از سراسر جهان خواهد شد.

 

بنابراین، طالبان علیرغم تظاهر ریاکارانه سیاسی و گرفتن ژست یک دولت مسئول، همچنان به صورت پیدا و پنهان با گروه های تروریستی، ارتباط، همکاری و تعامل دارند و برای آنان پایگاه و پناهگاه فراهم می کنند.

 

در این میان، پاکستان که تاکنون به منظور حفظ روابط راهبردی و سلطه گرانه اش با طالبان افغان، دست به عملیات نظامی علیه طالبان پاکستانی در داخل خاک افغانستان نزده است، به نظر نمی رسد که از ایده تازه طالبان افغان، استقبال کند و آن را یک راه حل پایدار، دایمی، معقول و قابل قبول برای حل معضل طالبان پاکستانی بداند.

 

اسلام آباد می داند که طالبان پاکستانی یک تهدید امنیتی بالفعل علیه امنیت ملی آن کشور است و اگر به طور کامل مهار و منهدم نشود، این امکان وجود دارد که در سایه امن رژيم طالبان در افغانستان، به اندازه ای قدرت بگیرد که حاکمیت ملی پاکستان را به خطر اندازد و برای براندازی دولت اسلام آباد، به کمک متحدان افغان خود دست به عملیات نظامی منظم و مستمر بزند؛ کاری که طالبان افغان به کمک پاکستان علیه دولت پیشین افغانستان کردند و سرانجام به قدرت بازگشتند.

 

بنابراین، از نظر دولت و ارتش پاکستان، معضل طالبان پاکستانی تنها یک راه حل دارد و آن برچیده شدن کامل آن است؛ چیزی که یا از راه خلع سلاح به دست می آید و یا از مسیر سرکوب و مقابله نظامی.

 

پیش شرطی که اسلام آباد برای مذاکره با تی تی پی تعیین کرده نیز بر همین منطق استوار است. این در حالی است که وقتی تحریک طالبان پاکستان، تسلیم و خلع سلاح شود، تمام قدرت خود برای کسب امتیاز در میز مذاکره را از دست می دهد و دولت اسلام آباد نیز حاضر نخواهد شد به آن گروه امتیاز بدهد. به بیان دیگر، پیش شرط شگفت انگیز پاکستان به معنای آن است که پاکستان چیزی را که باید از طریق یک توافق طرفینی در میز مذاکره و در نتیجه یک داد و ستد متقابل به دست آید، پیش شرط هرگونه مذاکره تعیین کرده و بدیهی است که این پیش شرط مورد قبول تی تی پی قرار نمی گیرد.

 

در این میان، طالبان افغان بر سر یک دوراهی دشوار، گرفتار شده اند. آنها نه قادر اند به ولی نعمت خود – رژیم اسلام آباد، بی اعتنایی کنند و اوامر، دستورات و هشداریش هایش را نادیده بگیرند و نه حاضر اند علیه جهادگران هم پیمان شان اسلحه بکشند و یا از آنها بخواهند که خاک افغانستان را ترک کنند، آرمان های «جهادی» شان را نادیده بگیرند و دست از مبارزه برای برپایی دولت «اسلامی» در اسلام آباد بردارند.

 

ادامه این معضل پیچیده بر روابط طالبان و اسلام آباد، سایه افکنده و نگرانی ها درباره برنامه های پشت پرده طالبان برای تقویت جهادگران فرامرزی را دوچندان کرده است.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور