از دوستان جدایی‌ناپذیر تا دشمنان آشتی‌ناپذیر
يکشنبه ۳۰ سنبله ۱۴۰۴ ساعت ۱۵:۰۶
پیامدهای فاجعه‌بار و ویرانگر تسلط طالبان بر افغانستان و تقویت گروه‌های تروریستی منطقه‌ای از جمله تی‌تی‌پی، به اندازه‌ای برای پاکستان سنگین بود که باری خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، به طعنه گفت که آنچه اکنون در کشورش جریان دارد، تاوان چای پیروزی است که فیض حمید در کابل نوشید!
او خطاب به مقام‌های پاکستانی گفت: «قبل از آن‌که در رسانه‌ها سخن بگوییم، فضا را خراب کنیم یا اقدام نظامی کنیم، باید راه‌حل معقول پیدا شود.»
پیش‌تر شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، طالبان افغانستان را به قطع روابط تهدید کرد. شریف گفت اگر طالبان بخواهد با تی‌تی‌پی روابط داشته باشد و از این گروه حمایت کند، ما هیچ رابطه‌ای نخواهیم داشت.
او گفت: «به صراحت می‌گویم که طالبان افغانستان باید میان اسلام‌آباد و تی‌تی‌پی یکی را انتخاب کند.»
آنچه از سوی ذبیح الله مجاهد مطرح شده ظاهراً صریح‌ترین و رسمی‌ترین واکنش طالبان به هشدار اخیر نخست‌وزیر پاکستان است؛ هشداری که به نظر می‌رسد هدف از آن، اتمام حجت پاکستان با طالبان در قبال رابطه این گروه با تروریست‌های تی‌تی‌پی بود.
تا پیش از اظهار نظر سخنگوی طالبان، بسیاری از تحلیلگران نسبت به بی‌تفاوتی و سکوت رهبران این گروه در قبال هشدار نخست‌وزیر پاکستان ابراز تعجب می‌کردند. به باور آنان، طالبان با این اقدام این پیام را به اسلام‌آباد منتقل می‌کنند که نه‌تنها هشدارهای پاکستان را جدی نمی‌گیرند، بلکه رابطه آن گروه با تی‌تی‌پی همچنان مستحکم و پایدار باقی خواهد ماند.
البته آنچه از سوی ذبیح‌الله مجاهد مطرح شده نیز تفاوت چندانی با این تحلیل ندارد؛ زیرا نشان می‌دهد که طالبان همچنان به رویکرد پیشین خود مبنی بر حمایت از تی‌تی‌پی ادامه می‌دهند، هشدارها و تهدیدهای جانب پاکستانی را جدی نمی‌گیرند و مهم‌تر از همه اینکه، ناامنی‌های جاری در پاکستان را مسئله داخلی این کشور می‌دانند و هرگونه نقش افغانستان و طالبان در این رویدادها را به کلی انکار می‌کنند.
این همه در حالی است که طالبان و پاکستان پیش از این دوستان جدایی‌ناپذیر محسوب می‌شدند و پاکستانی ها در هر دو دوره به قدرت رسیدن این گروه، سهم سازنده و بسزایی به عهده داشتند. درست به همین دلیل بود که به قدرت رسیدن طالبان برای اغلب مردم افغانستان به معنای به قدرت رسیدن پاکستان بود؛ زیرا آنان تصور می‌کردند که کشورشان با رهایی از سیطره امریکا، اکنون تحت سلطه پاکستان قرار گرفته است.
البته خود پاکستانی‌ها نیز باوری مشابه داشتند؛ زیرا نحوه حضور جنرال فیض حمید، رئیس وقت سازمان ISI، در نخستین روزهای تسلط طالبان بر کابل، به وضوح این باور را بازتاب می‌داد که پاکستان از آنچه در افغانستان اتفاق افتاده، عمیقاً خوشحال است و حاکمیت طالبان را به مثابه حاکمیت خود بر سرنوشت افغانستان ارزیابی می‌کند.
در ادامه اما کام پاکستان به سرعت تلخ شد؛ زیرا آنچه سران اسلام‌آباد و جنرال‌های راولپندی از وضعیت جاری در افغانستان انتظار داشتند، محقق نشد؛ بلکه بالعکس، طالبان با فاصله گرفتن از پاکستان و سرپیچی از سیاست‌های دیکته‌شده درجه‌داران راولپندی، خشم ولی‌نعمت سابق خود را برانگیختند. و بدتر از آن اینکه، با تجهیز و تقویت گروه تروریستی تی‌تی‌پی و سایر گروه‌های ضد پاکستانی، آنچه در افغانستان رقم خورده بود را تلاش کردند در پاکستان نیز به اجرا درآورند.
پیامدهای فاجعه‌بار و ویرانگر تسلط طالبان بر افغانستان و تقویت گروه‌های تروریستی منطقه‌ای از جمله تی‌تی‌پی، به اندازه‌ای برای پاکستان سنگین بود که باری خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، به طعنه گفت که آنچه اکنون در کشورش جریان دارد، تاوان چای پیروزی است که فیض حمید در کابل نوشید!
در این میان اما سهم خود پاکستان از ایجاد این وضعیت را نیز نباید نادیده گرفت؛ زیرا واقعیت این است که تروریست‌های تی‌تی‌پی یا طالبان پاکستانی یک‌شبه به وجود نیامدند. آن‌ها نیز با استفاده از تسلیحات و تسهیلاتی که پاکستان در اختیار طالبان افغان قرار می‌داد، رشد کردند، شانه به شانه هم‌گنان افغان خود جنگیدند، قدرت گرفتند و زمینه‌های لازم برای تبدیل شدن به یک گروه تروریستی منطقه‌ای را به‌دست آوردند.
هرگز نمی‌توان پذیرفت که سازمان مخوف ISI و ارتش قدرتمند پاکستان از روند تولد، رشد و نفوذ روزافزون تی‌تی‌پی بی‌خبر بودند؛ بلکه بالعکس، این امکان وجود دارد که پاکستان حتی از طالبان پاکستانی به‌منظور به پیروزی رساندن طالبان افغان حمایت کرده و این گروه را تقویت کرده باشد.
فارغ از این واقعیت‌ها، شرایط جاری موجب شده تا طالبان افغان و کارفرمایان پاکستانی آن‌ها که روزگاری دوستان جدایی‌ناپذیر همدیگر محسوب می‌شدند، اکنون به دشمنان آشتی‌ناپذیر تبدیل شوند؛ چیزی که به نظر می‌رسد با هشدار اخیر شهباز شریف و پاسخ تکراری طالبان به این هشدار، به مرحله‌ای غیرقابل بازگشت رسیده است.
عبدالمتین فرهمند – جمهور
کد مطلب: 186247
