افغانستان و همسایگان شمالی

نشست 'گفتگوهای افغانستان و آسیای میانه' با حضور نمایندگان پنج کشور آسیای میانه در کابل برگزار شد.
نمایندگان پنج کشور ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان با میزبانی افغانستان در کابل گردهم آمدند؛ تا روی گسترش روابط اقتصادی و همکاری‌های امنیتی و فرهنگی با هم تبادل نظر کنند.
نمایندگان این کشورها کارشناسان هستند علاوه بر این اشتراک کنندگان دیپلمات های ۳۰ کشور مقیم افغانستان نیز در این نشست اشتراک کردند.
شرکت کنندگان این نشست می‌ خواهند یک چارچوب مشترک کاری برای یک دهه آینده ترتیب بدهند.
دولت افغانستان می‌گوید در یک دهه گذشته روابط خوبی با همسایه های شمالی خود داشته؛ اما نیاز است تا خلأهایی که در روابط میان این کشورها وجود دارد با گسترش فعالیت هایی چون برگزاری این نشست، پر شود.
رنگین دادفر اسپنتا؛ مشاور امنیت ملی رئیس جمهور در روز نخست نشست گفت که رسیدگی به مشکلات به ویژه مشکلات امنیتی نیاز به مبارزه مشترک کشورهای منطقه نیاز دارد.
او افزود که داد و ستد تجاری و همکاری‌ های اقتصادی میان کشورهای آسیای میانه و آسیایی جنوبی، می‌تواند در آینده افغانستان را به مرکز اقتصاد و تجارت آسیا بدل سازد.
ناظران مسایل منطقه می گویند که این نشست نیز در راستای سفرهای اخیر رییس جمهور کرزی به ایران و هند قابل ارزیابی است.
به باور این ناظران، این سفرها و نشست ها بخشی از یک مجموعه بهم پیوسته تلاش های تازه دولت افغانستان به منظور ایجاد طیف وسیعی از همکاری های بین المللی با کشورهای همسایه و منطقه است؛ کاری که در طول ۱۲ سال گذشته یا نسبت به آن غفلت شد‌ و یا تعمدا نادیده گرفته شد و چه بسا از آن ممانعت به عمل آمد.
در طول این مدت، سیاستمردان مسلط بر دستگاه سیاست و قدرت در افغانستان از آنجایی که موقعیت سیاسی و فرصت های اقتصادی به دست آمده خود را مدیون پروژه های از پیش طراحی شده غرب بودند به صورت یکجانبه تلاش کردند؛ تا تمامی رویکردها و عملکردهای خود به ویژه در حوزه سیاست خارجی را براساس حب و بغض های سیاسی قدرت های غربی، تراز و تنظیم کنند؛ اما اکنون که اداره به ریاست آقای کرزی ماه های آخر حکمروایی خود بر افغانستان را تجربه می کند و از جانب دیگر، با امریکا به مثابه کشوری که رهبری اردوی کشورهای غربی حامی افغانستان را به عهده دارد وارد تنش های نسبتا جدی و عمیق شده است، به نظر می رسد او در تلاش است؛ تا تضمین های لازم برای رشد و توسعه اقتصادی و مهم تر از آن تامین امنیت و ثبات داخلی افغانستان را از مسیر گسترش حوزه همکاری ها با کشورهای همسایه و قدرت های منطقه فراهم کند.
در این میان، کشورهای آسیای مرکزی که مجموعا با افغانستان مرزهای مشترک طولانی دارند و طی ۱۲ سال گذشته بیشترین حجم محرومیت، حاشیه نشینی و فراموشی در سیاست خارجی افغانستان به همین کشورها مربوط می شده، اهمیت در خور توجهی دارند.
هریک از این کشورها دارای ذخایر عظیم زیرزمینی، امنیت نسبی، موقعیت جغرافیایی مهم و دیگر کارویژه های لازم برای همکاری های گسترده است؛ اما یکی از عمده ترین نقاط ضعف این کشورها، دسترسی نداشتن به دریاست؛ چیزی که افغانستان خود نیز از آن محروم است؛ اما می تواند معبری راهبردی برای راهیابی این حوزه مهم از جهان، به آب های بین المللی قرار گیرد.
بنابراین لازمه دست یافتن به این مامول، توسعه همکاری های گسترده و نزدیک میان افغانستان و همسایگان شمالی آن است؛ همکاری هایی که به دلیل نیازهای دوجانبه و طرفینی می تواند بر پایه نوعی تعادل و سود متقابل شکل بگیرد و برخلاف رابطه افغانستان با کشوری مانند امریکا نمی توان نسبت به سلطه یکی بر دیگری و در نتیجه، آسیب دیدن منافع یکی از طرف ها نگران بود؛ اما در این میان، شرط نخست هرگونه همکاری متقابل افغانستان با همسایگان شمالی، ایجاد زمینه های لازم امنیتی و اقتصادی برای سرمایه گذاری یا داد و ستدهای تجاری است.
با تحقق این پیش شرط، همکاری های مشترک این کشور با همسایگان شمالی خود در کوتاه مدت می تواند پیامدهای وسیع و مثبت به ویژه در حوزه اقتصاد را به همراه داشته باشد و این برای کشوری که هنوز هم بخش عظیمی از بودجه عادی آن را کشورهای کمک کننده خارجی تامین می کنند یک جهش حیاتی و فوق العاده حایز اهمیت است.
سیدعلی حسینی- خبرگزاری جمهور