محققان میگویند نوزادان هنگام تولد تقریبا ۱۰۰ استخوان بیشتر از بزرگسالان دارند، اما این استخوانها کجا میروند؟
شاید بدانید که نوزادان انسان در بدو تولد در انجام بسیاری از کارها ناتوان هستند. برخلاف بسیاری از نوزادان پستانداران دیگر که تقریبا بلافاصله پس از تولد راه میافتند، نوزادان انسان برای انجام هر کاری به مدت چند سال به بزرگسالان وابسته هستند.
به نقل از آیاس، نوزادان در یک مورد نسبت به بزرگسالان برتری دارند، آن هم تعداد استخوانهاست. اسکلت نوزادان حدود ۱۰۰ استخوان بیشتر از اسکلت بزرگسالان دارد. یک انسان بالغ به طور معمول ۲۰۶ استخوان دارد، اما این تعداد برای نوزادان تازه متولد شده به حدود ۲۷۵ تا ۳۰۰ عدد میرسد. حال پرسش این است که این استخوانها کجا میروند؟
برای اینکه یک نوزاد نسبتا بزرگ بتواند به راحتی متولد شود، باید از یک دهانه نسبتا کوچک عبور کند. این امر نیازمند انعطافپذیری بالایی است. اگر نوزاد استخوانهای بلند و سخت یک فرد بالغ را داشت، هرگز نمیتوانست در رحم جمع شود و از کانال زایمان عبور کند.
در عوض، نوزادان تعداد بیشتری استخوان کوچکتر دارند که بسیاری از آنها از غضروف انعطافپذیر به جای بافت استخوانی بالغ ساخته شدهاند. واضحترین مثال این موضوع، ملاج یا نقطه نرم بالای سر نوزاد است.
دکتر «متیو بجت»(Matthew Badgett) متخصص اطفال در «کلینیک کلیولند»(Cleveland) میگوید: نوزادان با پنج استخوان اصلی جمجمه متولد میشوند که به جمجمه اجازه میدهد در هنگام زایمان تغییر شکل دهد. ملاج، فضایی بین این استخوانهای جمجمه است که به تدریج در طول یک یا دو سال اول زندگی با رشد جمجمه سخت و محکم بسته میشود.
در طول دوران کودکی، غضروفهای باقیمانده در اسکلت طی فرآیندی موسوم به «استخوانسازی»(ossification) با استخوان جایگزین میشوند. همزمان، بسیاری از استخوانهای کوتاهتر با هم ترکیب شده و شکل نهایی خود را به دست میآورند. این فرآیند برای هر فرد متفاوت است، اما در نهایت منجر به داشتن ۲۰۶ استخوان در بزرگسالی میشود.
«استخوانسازی» در هفته هشتم رشد جنینی در رحم مادر آغاز میشود. سپس به آرامی در طول کودکی و نوجوانی ادامه مییابد و لزوما در همین جا متوقف نمیشود. این فرآیند میتواند در بزرگسالی برای ترمیم استخوانهای شکسته دوباره آغاز شود.
دو نوع «استخوانسازی» وجود دارد. نوع اول «استخوانسازی داخل غشایی»(Intramembranous ossification) است که زمانی اتفاق میافتد که لایههای بافت همبند به بافت استخوانی تبدیل میشوند و تبدیل به برخی از استخوانهای پهن جمجمه و سایر استخوانهای نامنظم میشوند.
نوع دوم «استخوانسازی درون غضروفی»(Endochondral ossification) است که زمانی اتفاق میافتد که بافت استخوانی به تدریج روی داربستهای «غضروف شیشهای»(hyaline) رشد میکند. غضروف موجود در وسط به تدریج تجزیه میشود و فقط استخوان باقی میماند.
در هر دو نوع «استخوانسازی»، سلولهایی با نام «استئوبلاست»(osteoblast) وجود دارند که «ماتریس استخوان»(bone matrix) را تولید میکنند که در نهایت به بافت استخوانی سخت تبدیل میشود. این «ماتریس» از پروتئینهایی مانند «کلاژن»(collagen) و مواد معدنی مانند کلسیم تشکیل شده است، به همین دلیل است که مصرف غذاهای حاوی کلسیم برای رشد استخوان بسیار مهم است.
استخوانهای کودکان با رشد آنها باید رشد کنند، غضروفهای باقیمانده جای خود را به استخوانهای معمولی میدهند. از آنجایی که استخوانهای کودکان هنوز در حال رشد هستند، معمولا سریعتر از استخوانهای بزرگسالان ترمیم میشوند و خطر آسیب دائمی در آنها کمتر است.
با این حال، ممکن است این یک استراتژی خطرناک به نظر برسد که از نظر فرگشت(تکامل) نوزادانی با جمجمههای ناقص و استخوانهای لاستیکی به دنیا بیاوریم، اما این بخشی از تاوانهایی است که برای راست قامت بودن و داشتن مغز بزرگ پرداختهایم. رشد یک نوزاد فشار زیادی به متابولیسم مادر وارد میکند، به طوری که ادامه بارداری بیش از ۴۰ هفته امکانپذیر نیست و به دلیل حجم کوچک رحم، بخش عمده رشد انسان به بعد از تولد موکول میشود.