غیبت زنان در جشن مردانه طالبان

 

این صرفاً یک اتفاق نبود، بلکه حاصل چهار سال سیاست سرکوب و اعمال شدیدترین محدودیت‌ها علیه زنان از سوی طالبان بود. برپایی جشنی تماماً مردانه و حذف کامل زنان از رویدادهای عمومی؛ چیزی است که به نظر می‌رسد از همان ابتدا در دستور کار این رژیم قرار داشته و طی چهار سال گذشته، طالبان می‌توانند با افتخار ادعا کنند که دست‌کم در این زمینه موفق عمل کرده‌اند!

 

با به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، این انتظار وجود داشت که زنان بار دیگر به حاشیه رانده شوند، از زندگی اجتماعی حذف گردند و تمام حقوق انسانی‌شان زیر پا گذاشته شود؛ اما شاید کمتر کسی تصور می‌کرد که با وجود ۲۰ سال مبارزه و دستاوردهای ملموس زنان در افغانستان، طالبان در دوره دوم حاکمیت خود نیز بار دیگر زنان را هدف قرار دهند و سیاست‌های زن‌ستیزانه‌شان را به‌طور عریان و علنی اعمال کنند.

 

اگرچه در آغاز دوره دوم حاکمیت طالبان، زنان تا حدودی توانستند بخشی از آزادی‌های انسانی و اجتماعی خود را حفظ کنند، اما در نهایت سیاست‌های سرکوبگرانه طالبان گام‌به‌گام بازگشتند و به این ترتیب، زنان نیز به‌تدریج از زندگی عمومی حذف شدند؛ چیزی که در جشن چهارمین سالگرد حاکمیت این رژیم کاملاً مشهود بود.

 

به این ترتیب، طالبان در ۲۴ اسد تنها پیروزی خود بر امریکا و دستیابی دوباره به قدرت را جشن نگرفتند، بلکه در عین حال، این "دستاورد بزرگ" را نیز جشن گرفتند که توانسته‌اند زنان را از زندگی جمعی حذف کرده و جشنی تماماً مردانه برگزار کنند.

 

در نقطه مقابل، کاملاً قابل درک است که چرا میلیون‌ها نفر از مردم افغانستان، از جمله زنان و دختران این سرزمین، روز ۲۴ اسد را سیاه‌ترین روز تاریخ معاصر افغانستان می‌نامند. آنان به‌خوبی درک می‌کنند که با به قدرت رسیدن دوباره طالبان، افغانستان چگونه دستخوش عقب‌گردی تاریخی شد. سیاست‌های ضد انسانی طالبان عملاً نیمی از جمعیت کشور را حذف کرده است.

 

شاید باورکردنی نباشد، اما واقعیت دارد که در افغانستان تحت سلطه طالبان، بیش از دو میلیون دختر عملاً از آموزش در مکاتب و دانشگاه‌ها محروم شده‌اند. صدها هزار زن و دختر شاغل در ادارات دولتی و خصوصی کنار گذاشته شده‌اند و بسیاری از آنان با بحران‌های عظیم معیشتی روبه‌رو هستند. دخترانی که از مکاتب و دانشگاه‌ها اخراج شده‌اند، اکنون با روان‌رنجوری‌های آزاردهنده، افسردگی‌های حاد و انواع بیماری‌های روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. شماری از آنان در طول چهار سال گذشته، با از دست دادن تمام رویاها، امیدها و دستاوردهای‌شان، یا خودکشی کرده‌اند یا شبانه‌روز به خودکشی فکر می‌کنند.

 

برای طالبان اما هیچ اهمیتی ندارد. ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این رژیم که در قندهار مخفی شده، در تازه‌ترین فرمان خود دستور داده که هرگونه نماز جنازه و برپایی مراسم ختم و ترحیم برای افرادی که خودکشی می‌کنند، ممنوع و حرام است. این فتوا و فرمان نیز به‌طور مستقیم زنان و دختران را هدف قرار می‌دهد و مجازات‌های سنگین و ضد انسانی این رژیم را علیه مظلوم‌ترین، آسیب‌پذیرترین و سرکوب‌شده‌ترین طیف جامعه افغانستان حتی پس از مرگ نیز اعمال می‌کند.

 

طالبان تلاش می‌کنند که حتی هویت انسانی زنان را نیز به‌طور کامل حذف کنند. به همین دلیل، آنان دستور داده‌اند که هیچ زنی حق ندارد به‌تنهایی از خانه خارج شود، سفر کند یا به تفریحگاه برود. در منطق طالبان، زنان به‌طور مستقل شأن انسانی ندارند و از هیچ حقی برخوردار نیستند. آنان ذیل سایه مردان تعریف می‌شوند و تنها در کنار یک مرد است که هویت پیدا می‌کنند.

 

درست بر پایه همین نگاه بود که زنان، غایب بزرگ جشن‌های خیابانی طالبان در ۲۴ اسد بودند؛ زیرا حتی زنان و همسران اعضای طالبان نیز حق ندارند از خانه خارج شوند و پیروزی مردان جنگی شان را جشن بگیرند. آنان محکوم به حبس و حصر در خانه‌های تاریکی هستند که منطق قرون وسطایی طالبان ساخته است.

 

با این همه، زنان افغانستان همواره نشان داده‌اند که دیگر حاضر نیستند در برابر حاکمیت مردسالارانه رژیم طالبان تمکین کنند و سکوت پیشه نمایند. آنان با شجاعت تمام در برابر ظلم و ستم و سرکوب طالبانی ایستادگی می‌کنند و مناسبت‌های موهوم و جشنواره‌های دروغین طالبان را جسورانه به چالش می‌کشند؛ چیزی که در ۲۴ اسد توسط کنشگران زن در شبکه‌های اجتماعی به‌وضوح به نمایش گذاشته شد. آنان حذف عامدانه زنان از زندگی عمومی و حضور چشمگیر در خیابان‌ها را به چالش کشیدند و از رژیم مردسالار طالبانی مشروعیت‌زدایی کردند.

 

نرگس اعتماد – جمهور