تحصیل دختران؛ رویایی که دست نیافتنی می‌شود

فیروزه دختر جوانی که تنها دو سمستر تا پایان دانشگاه و فراغت فاصله داشت، وقتی با قانون منع تحصیل دختران روبرو شد راه مهاجرت پیش گرفت تا شاید بتواند تحصیلات نیمه تمام خود را کامل کند میگوید: « اگرچه تنها و بی سر پناه درکشور غریب هستم و هیچ پشتیبانی ندارم اما هیچگاه ناامید نمیشوم و بلاخره راهی خواهم یافت».

فیروزه به امید اینکه بتواند در ایران تحصیلاتش را تکمیل کند، بدون خانواده و به تنهایی راهی این دیار شده اما در اینجا هم هیچ برنامه ای برای دختران دانشجو که تحصیلشان ناقص مانده نیافته است. 

آموزش آنلاین، بورسیه‌های تحصیلی، مکتب مخفی خانگی، مراکز آموزشی زبان و هنرهای نقاشی و رسامی از مواردی هستند که دختران دانش‌آموز محروم از آموزش و تحصیل بعد از تسلط طالبان به آنها رو آورده اند.

فیروزه می گوید:«سه سال از عمرم(در دانشگاه)؛ هیچ شد! اما ناامید نمی‌شوم و در کورسهای آنلاین که بعضی دانشگا‌هها برگزار می‌کنند، شرکت می کنم. هنوز امید دارم روزی به کشورم برگردم و آن دو سمستر باقی مانده را خوانده و مدرک تحصیلی ام را بگیرم».

طالبان، تحصیل دختران را با این استدلال که «با قوانین اسلامی یا شریعت مطابقت ندارد»، متوقف کرده و طیبیش از دو سال گذشته، هیچ نشانه‌ای از پیشرفت در ایجاد شرایطی که به گفته آن‌ها برای بازگشت دختران به کلاس لازم است، دیده نشده. 

فرشته دختر نوجوان دیگری که حالا باید مدرک دیپلوم خود را میگرفت، با آمدن طالبان به دلیل این که پدرش یکی از نظامیان دولت قبلی بود به ناچار به ایران مهاجر شدند؛ او اکنون بخاطر وقفه پیش آمده در یکی از مکاتب خصوصی ایران صنف دهم را شروع کرده است میگوید هزینه‌های زندگی و تحصیل برای مهاجرین در ایران بسیار بالا است؛ به خصوص برای خانواده‌هایی که چندین فرزند محصل دارند.

فرشته می گوید: «در خانواده ما 3 دختر و 2 پسر محصل هستیم که بخاطر نداشتن مدرک در مدارس دولتی نمی توانیم شامل شویم بنابراین در مدارس خصوصی درس میخوانیم اما هزینه های تحصیل آنهم در مدارس خصوصی ایران بسیار بالاست».
خانواده فرشته بخاطر هزینه‌های بالای تحصیل، تصمیم گرفتند فقط سه فرزند بزرگترشان را به مدرسه بفرستند.

مادر فرشته می گوید: «شوهرم یک کارگر ساده است و درآمد بالایی ندارد. مدارس خصوصی هم که بسیار پرهزینه است. بخاطر همین تصمیم گرفتیم امسال سه تناز فرزندانم مدرسه بروند و دو فرزند دیگر را در خانه آموزش دهیم و سال دیگر دو فرزند کوچکترمان را مدرسه روان کنیم و سه فرزند بزرگتر در خانه درس بخوانند».

ممنوعیت ادامه تحصیل دختران در افغانستان اما مشکلات پیچیده دیگری را هم برای دختران نوجوان بوجود آورده که ازدواج زودهنگام تنها یکی از تبعات منفی آن است. 

ازدواج زودهنگام در افغانستان که ریشه‌های سنتی نیز دارد، با به‌قدرت رسیدن دوباره طالبان و قوانین سختگیرانه آنان بخصوص برای زنان و دختران تشدید شده است.

ثریای نوجوان محصل صنف نهم مکتب بود که طالبان وارد کابل شدند وحالا بیش از دو سال است که خانه نشین است.
او میگوید: «در این روزها زمزمه هایی را از پدر و مادرم میشنوم که دیگر باید ازدواج کنی».

ثریا معتقد است اگر مکتب میرفت هرگز پدر و مادرش به فکر ازدواج او آن هم در این سن نمیافتادند.
وی می گوید: «قبل از آمدن طالبان پدر و مادرم رویاهای بسیاری برایم داشتند و حتی میگفتند که در دانشگاه،کدام رشته را بخوانم ولی حالا که تمام روز در خانه هستم به فکر ازدواج من افتاده اند. نمیدانم بخاطر فقر است یا چون درخانه بیکار هستم؟». 

بعد از سقوط جمهوریت و روی کار آمدن طالبان نیم جامعه ما را رسماً و طی فرمان‌های متعدد از زندگی اجتماعی بکلی حذف شده‌اند. تمام این ظلم، زیر نام دین و شریعت و با شعار دروغین احترام به بانوان انجام می‌گیرد. رژیم مذکور مدعی‌اند که به منظور عزت زنان و پاک‌دامنی کل جامعه، آنان را برای یک زمان محدود/موقتی از کار، تحصیل و زندگی اجتماعی حذف کرده‌اند. اما واقعیت این است که با توجه به گذشته این گروه در استفاده ابزاری از دین و شرعیت به یقین می‌توان گفت که شریعت بهانه است و آنان در اجرای سیاست‌های ضد بشری و اسلامی اهداف سیاسی و سودجویانه دارند.

مسئولین ارشد طالب در واقع زنان را که در جامعه سنتی افغانستان دچار بی بهره گیهای بسیارند، با شعار دین و شریعت به گروگان گرفته‌اند تا اهداف و برنامه های سیاسی و قبیلوی را به دست آورند. 

با وجود تمام محدودیتهایی که طالبان برای تحصیل دختران در افغانستان ایجاد کرده اند اما باز هم شاهد تلاشها و امیدهای دختران برای ادامه تحصیل و فرار از جهل و نادانی بوده ایم زیرا همه بر این باورند که تنها راه برون رفت افغانستان از این منجلاب؛ آگاهی زنان و به دنبال آن تربیت نسل آگاه است.
 
فاطمه موسوی- خبرگزاری جمهور