نشست امنیتی هرات؛ طرح صلح در زمینه جنگ

ششمین نشست بین‌المللی گفتگوهای امنیتی هرات روز جمعه برگزار شد.
ایجاد تفاهم و تداوم گفتگو بین کشورهای منطقه و جهان هدف اصلی این کنفرانس اعلام شده است.
این بار، آینده دولت‌های ملی، موضوع اصلی کنفرانس است. اشتراک کنندگان این نشست هرچند اذعان دارند که آینده روشن نیست؛ اما نسبت به تغییر اوضاع "خوشبین" اند.

علاوه بر نمایندگان سازمان‌های ملل و ناتو، کارشناسان و مسؤولان سفارتخانه‌های ۱۷ کشور به شمول ایران، امریکا، هند، فرانسه و انگلیس برای اشتراک در این نشست به هرات آمده‌اند.
داود مرادیان؛ میزبان کنفرانس می‌گوید با برگزاری چنین نشستی گام نخست برای ایجاد تفاهم بین کشورهای منطقه برداشته می‌شود.

داوود مرادیان با اشاره با اینکه گویا صد سال است کشورهای منطقه با هم گفتگوی جدی نداشته‌اند، گفت:"ما با دوستان ایرانی ما که همسایه ما هستند در دو دنیای مختلف زندگی می‌کنیم. با ترکمنستان که همسایه ماست در دو دنیای مختلف زندگی می‌کنیم. پس هنوز ما گفتگوی جدی را شروع نکرده‌ایم چه برسد به اینکه تفاهم ایجاد کنیم."

نشست امنیتی هرات که چند سالی است ظاهر تحت تأثیر نشست امنیتی مونیخ اما در ابعاد کوچک و لوکال برگزار می شود، پیش از آنکه محملی برای گفتگوهای جدی میان طرف های متخاصم در خصوص مسایل مبتلابه باشد، نوعی دیالوگ آکادمیک در خصوص اهداف و آمال و امیال رویاپردازانه و روشنفکرمآبانه برگزارکنندگان آن است.
بنابراین، برخلاف ابراز امید داود مرادیان، هرگز انتظار نمی رود که این نشست، در نهایت به یک گفتگوی جدی، عمیق و سازنده در باره مسایلی منجر شود که امنیت و ثبات سیاسی در منطقه ما را طی نزدیک یک قرن اخیر، تحت تأثیر قرار داده است.

با این وجود، صرف طرح گفتمان سازنده صلح در زمینه ای که سراسر تحت سیطره جنگ و خشونت قرار گرفته است، امری مغتنم و قابل اعتناست و دست کم همین، بهانه ای کافی برای «خوشبین» بودن سازمان دهندگان و شرکت کنندگان نشست امنیتی هرات به تغییر اوضاع در آینده محسوب می شود.

از جانب دیگر، نباید از یاد برد که  گفتمان های عمیقی که در پی ایجاد تغییرات و اصلاحات بنیادین و ریشه دار سیاسی و اجتماعی هستند، نه یکشبه متولد می شوند و نه یک روزه به بار و بر می نشینند. نشست امنیتی هرات را نیز می توان از این زاویه نگریست و نسبت به تبعات آن در بلندمدت، خوشبین بود.

با این وصف، مساله ای که وجود دارد این است که مشکل افغانستان، نبود نظریه پردازی و تئوری سازی نیست.
آنچه در این زمینه فراوان وجود دارد، تئوریسین و کارشناس و نظریه پرداز و تحلیلگر است؛ مشکل اصلی، یک اقدام واقعی و عملگرایانه برای حل این معضلات بنیادی و بنیان برانداز است.

به عنوان نمونه، هیچکس تردید ندارد که طالبان، بازیچه دست آی اس آی پاکستان هستند که گروهی از آنها، نمایندگان حکومت افغانستان را دور میز صلح و گفتگو، سرگرم می کنند و به این ترتیب، امتیازات مورد نیاز و نظر پاکستان را تامین می نمایند و گروهی دیگر از آنان، هر روز جبهه های تازه ای را در عرصه جنگ میدانی می گشایند و به این ترتیب، نیروهای امنیتی و دولت افغانستان را دچار فرسایش و آسیب می کنند.

از جانب دیگر، هیچ تردیدی وجود ندارد که اکنون وضعیت به گونه ای رقم خورده که ناامنی های جاری در افغانستان، فقط مشکل افغانستان نیست؛ زیرا تبعات و بازخوردهای این وضعیت، به سرعت، سراسر منطقه و چه بسا جهان را فراخواهد گرفت و این چیزی است که مبارزه با تروریزم را به یک ضرورت و فوریت منطقه ای بدل می کند و گفتگو در این زمینه را امری ضروری و اجتناب ناپذیر می سازد.

در این میان، به عقیده آگاهان، آنچه وجود ندارد، یک اراده واقعی و عملگرایانه برای پایان بخشیدن به معضلات جاری است.
شماری از کشورهای همسایه و منطقه، مستقیما از تروریزم حمایت می کنند، به آن پناه داده اند، آن را تجهیز و تقویت کرده و به سمت افغانستان گسیل می دارند و شماری دیگر نیز به رغم آنکه می دانند که دامنه اقدامات هراس افکنانه پاکستان، امنیت آنها را نیز متاثر خواهد کرد، اما همچنان سکوت کرده و تماشاگر سوختن افغانستان در آتش ترور و هراس افکنی پاکستانی اند.

اینجاست که امنیت منطقه ای به یک گره کور برمی خورد؛ گرهی که نشست امنیتی هرات به رغم اظهار نظرهای خوب کارشناسان نخبه و خبره آن، از عهده گشودن آن برنخواهد آمد.

عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور