بررسی کارکرد سازمان ملل در افغانستان؛ یوناما تحت تاثیر دارندگان قدرت و ثروت عمل کرده است

  برخی از اعضای مجلس نمایندگان و مقام‌های پیشین حکومت می‌گویند که یوناما یا معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان تحت تاثیر دارندگان قدرت و ثروت عمل کرده است.

به گزارش خبرگزاری جمهور؛ انستیتوت مطالعات استراتیژیک افغانستان کارکرد نزدیک به دو دهه اخیر یوناما را امروز پنج‌شنبه (12 جدی) در نشستی در کابل با حضور کارشناسان و مقام‌های پیشین حکومت بررسی کرد.

عبدالقیوم سجادی عضو مجلس نمایندگان گفت که یوناما علی‌رغم وجود طرزالعمل های واضح سازمان ملل پیرامون چگونگی کارکرد این نهاد، تحت تاثیر دارندگان قدرت و ثروت بوده و به حیث ابزار در دست این گروه‌ها عمل کرده است.

آقای سجادی افزود که از سوی هم معاونت ملل متحد در افغانستان به دیدگاه‌ها و توصیه‌های متخصصین و مقام‌های افغان نسبت به چگونگی عملکرد این نهاد کمتر توجه کرده است و این امر  باعث گردیده که برنامه‌های این نهاد به دلیل عدم سازگاری با ساختار اجتماعی کشور با مشکل روبرو شود.

او تصریح کرد که تنزیل نقش بی‌طرفانه یوناما به ابزار دست گروه‌های قدرت و ثروت از نبود هیچ میکانیزم حقوقی برای پاسخگویی این نهاد به مردم و دولت افغانستان و نفوذ دونرهای بین‌المللی به ویژه قدرت هژمون ( قدرت برتر جهانی) ناشی شده است.

یوناما مکلف گزارش‌های سالانه از کارکردهای این نهاد را به مجمع عمومی سازمان ملل و در صورت لزوم در شورای امنیت ارائه کند اما این نهاد بین‌المللی مکلف نیست به دولت افغانستان پاسخگو باشد.

همچنان داودعلی نجفی کارمند پیشین یوناما و رییس پیشین دبیرخانه کمیسیون انتخابات یادآور شد که عملکرد یوناما در نزدیک به دو دهه گذشته اکثرا تحت تاثیر دونرهای بین‌المللی به ویژه امریکا قرار داشت.

او افزود در جریان سال‌هایی که این نهاد ماموریت برگزاری انتخابات‌ها در افغانستان را به عهده داشت، امکانات و هزینه کافی برای ایجاد زیربناهای انتخاباتی و شکل‌دهی یک دیتابیس جامع به شمول توزیع شناسنامه‌های الکترونیک به اتباع افغانستان را در اختیار داشت اما از آنچه وی ممانعت امریکا خواند این نهاد از ایجاد زیربناها خودداری کرد.

یوناما بین سال‌های 2001 تا 2006 از مجرای نهاد موسوم به ( دفتر مشترک تنظیم انتخابات) بر اساس مصوبه کنفرانس بن مسوولیت و صلاحیت مستقیم برگزاری انتخابات را در چند مورد به عهده داشت.

آقای نجفی با اشاره به نقش این نهاد درانتخابات‌های افغانستان گفت که یوناما تا چندین سال بعد از انتخابات 2009 در این پروسه‌ها نقش‌های تصمیم گیرنده ایفا می‌کرد.

او توضیح داد که تا شکل‌گیری کمیسیون مستقل انتخابات ( اواسط سال 2006) معاونت ملل متحد با سازمان‌دهی تمام پروسه‌های انتخاباتی در کشور به افغان‌ها نقش سمبولیک داده بود. او افزود که پس از شکل گیری کمیسیون انتخابات نیز ماموران یوناما در تصمیم‌گیری‌های این نهاد مداخله می‌کرد و این امر باعث شده بود که هر ازگاهی بین کمیشنران و ماموران یوناما روی صلاحیت‌ها در انتخابات اختلاف رونما شود.

آقای نجفی نقش اجرایی یوناما که پس از شکل‌گیری کمیسیون انتخابات برحسب قانون انتخابات به همکاری‌های تخنیکی تنزیل یافته بود را تا انتخابات ریاست جمهوری 2009 و سال‌های بعد از این انتخابات در کمیسیون شکایات انتخاباتی تعیین کننده عنوان داد.

به گفتۀ او در این کمیسیون 3 کمیشنر خارجی با صلاحیت‌های تصمیم‌گیری عضویت داشتند که در رای‌گیری همیشه در اکثریت قرار می‌گرفتند.

همزمان محمود صیقل نماینده پیشین افغانستان در سازمان ملل که از طریق ویدیو کنفرانس در این اجلاس صحبت می‌کرد گفت که نقش یوناما در سپتامبر امسال در افغانستان تغییر کرده است.

آقای صیقل گفت که بر اساس یک مصوبه‌ای که در جریان ماه سپتامبر میلادی 2019  مجمع عمومی سازمان ملل تصویب کرد، ماموریت یوناما از نقش "مشوره دهی و همکاری تخنیکی براساس درخواست حکومت افغانستان " به نقش "مشوره دهی و همکاری تخنیکی بدون اجازه دولت" تغییر کرده است؛ او افزود که ممکن است این تغییر نقش یوناما در کابینه دولت مورد بحث قرار نگرفته باشد.

یوناما یا معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان از سال 2001 به این سو برای همکاری در مسایل کلان سیاسی و حقوق بشری با دولت افغانستان همکاری می‌کند؛ در جریان انتخابات ریاست جمهوری اخیر اتهاماتی مبنی بر مداخله این نهاد در کارکرد کمیسیون انتخابات مطرح شد.

عبدالجلیل سروش- خبرگزاری جمهور