در آستانه تشکیل «نظام اسلامی» بدون حضور زنان

ملا هبت الله آخوندزاده؛ رهبر طالبان به تازگی به مناسبت فرارسیدن عید قربان، پیامی صادر کرده که در آن به جنگجویانش، مژده حاکمیت قریب الوقوع «نظام اسلامی» را می‌ دهد و خطاب به آنها می گوید که این گروه به آستانه حاکمیت نظام اسلامی رسیده و اگر رسیدن به اهداف ‌شان یعنی "استقلال کشور و حاکمیت نظام خالص اسلامی" از راه گفتگو و مفاهمه امکان داشته باشد، آنها آماده‌ اند.
 
رهبر طالبان در این پیام همچنین به احتیاط با جان غیر نظامیان، کمک به حل و فصل منازعات مردمی، تامین امنیت شاهراه ها برای تجار و تامین زمینه برای تعلیم و تربیت اشاره کرده است.
 
او همچنین گفته است که مخالف انحصار قدرت است و تمام اقوام و اقشار افغانستان به یکدیگر نیاز دارند و برخورداری از حقوق و امتیازات زندگی، حق هر فرد این ملت است.
 
اما او برخلاف پیام عیدی رمضانش این بار هیچ اشاره‌ای به حضور و حقوق زنان نکرده است.
 
پیام امسال رهبر طالبان، آشکارا خویشتن دارانه است و به وضوح بوی آشتی و صلح می دهد. او در این پیام بیشتر شبیه رهبر یک جریان سیاسی در آستانه رسیدن به قدرت اجرایی است تا فرمانده یک گروه شبه نظامی که سال هاست برچسپ تروریزم می خورد، بی محابا غیر نظامیان را می کشد و هیچ راهی جز جنگ و خشونت و خون ریزی برای رسیدن به اهدافش نمی شناسد.
 
رهبر طالبان در این پیام از شبه نظامیان تحت امرش می خواهد که با نظامیان، احتیاط کنند، نزاع های اجتماعی را حل کنند، امنیت را در شاهراه و برای تجار، مستقر و میسر سازند و به تأمین زمینه آموزش کمک کنند.
 
این به معنای آن است که او در حال آماده کردن فضا برای صلح و فاصله گرفتن از خشونت است. رهبر طالبان در حالی بر دستیابی به اهداف مورد نظر آن گروه که او آن را «استقلال و حاکمیت نظام خالص اسلامی» می خواند، از مسیر گفتگو ابراز آمادگی می کند که به باور منتقدان، زمینه گفتگو درباره این مسایل، از سال ها پیش از امروز نیز وجود داشت؛ اما این طالبان و رژیم های حامی تروریزم در منطقه بودند که در مسیر صلح، سنگ‌اندازی می کردند و اجازه نمی دادند تا افغان ها در فضایی باز و آزاد و بدون واسطه به طور مستقیم درباره اختلاف های شان گفتگو کنند و به راه حل های سیاسی فارغ از خشونت، دست یابند.
 
افزون بر این، در پیام تازه رهبر طالبان به گونه ای بر «حاکمیت نظام خالص اسلامی» تأکید شده که گویی نظام کنونی، «اسلامی» نیست و طالبان با یک رژيم ملحد و بی خدا می‌جنگند.
 
این چیزی است که در عملکرد طالبان نیز در طول ۲۰ سال گذشته، مشهود بوده است. حتی پس از امضای توافقنامه صلح میان طالبان و امریکا، آن گروه در رویکردی حیرت انگیز، جنگ با خارجی ها را متوقف کردند؛ اما به کشتار نیروهای امنیتی و مردم افغانستان با قدرت، ادامه دادند. این نیز نشان می دهد که رهبران طالبان، نظام کنونی را «اسلامی» نمی دانند، قانون اساسی را قبول ندارند، نیروهای امنیتی را مهدورالدم می دانند و به بهانه گفتگوهای صلح در پی تحمیل خوانش متصلبانه خود شان از اسلام بر مردم افغانستان هستند؛ موضوعی که پیش از هر چیزی بر جمهوریت نظام و نظام جمهوری نقطه پایان می گذارد و زمینه را برای احیا و استقرار رژیم «امارت» طالبان هموار می کند.
 
فارغ از این تناقض ها، پیام رهبر طالبان یک غایب بزرگ هم داشت و آن زنان بود. او برخلاف پیام عید فطر خود، این بار هیچ اشاره ای به زنان، حق آموزش و تحصیل و فعالیت و مشارکت شان در روندهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی نکرد.
 
شاید نگاه به زنان یکی از اصلی ترین تفاوت های «اسلام»‌ طالبان با سایر خوانش های مرسوم از اسلام در افغانستان و جهان باشد. طالبان در دوران حاکمیت خود، زنان را به طور کامل از عرصه زندگی عمومی، حذف کرده بودند و حتی در یک رویکرد سخت‌گیرانه و ضد انسانی برآمده از شی‌‌وارگی زنان در نگاه قبایل پیش از اسلام، آنان را در تملک کامل مردان قرار داده و برای حضور شان در خارج از منزل، قید و بندهای شگفت‌انگیزی وضع کرده بودند.
 
با این حساب، غیبت زنان در پیام عیدی رهبر طالبان، یکبار دیگر نگرانی و هراس درباره چشم انداز حضور و مشارکت این طیف انسانی در جامعه و سیاست افغانستان و نقش و جایگاه آنان در رژیم حقوقی و سیاسی پساصلح را تشدید می کند و به این تصور دامن می زد که گروهی که حتی بدیهی ترین تعهداتش در توافق صلح با امریکا را رسما نقض می کند، آیا پس از رسیدن به قدرت، حاضر است به حقوق انسانی زنان احترام بگزارد و سهم و حق آنان از سیاست و قدرت و دیگر عرصه های حیات اجتماعی کشور را به رسمیت بشناسد؟
 
این نگرانی زمانی جدی تر می شود که پیشتر مشخص شده است که زنان در اسلام طالبان، هیچ ارج و جایگاهی ندارند و جای آنان در خانه و آشپزخانه، پرورش فرزند و تأمین آمال و امیال مردان است.
 
نرگس اعتماد - جمهور