چشم‌انداز آینده جبهه مقاومت ملی

رسانه‌های تاجیکستان از افتتاح دفتر «جبهه مقاومت ملی افغانستان» در شهر دوشنبه، پایتخت این کشور خبر داده‌اند. پیش‌تر گزارش شده‌بود که دولت امریکا نیز مجوز افتتاح دفتری مشابه در واشنگتن را صادر کرده‌است.
 
مسئولان سفارت افغانستان در دوشنبه در گفتگو با رسانه «آسیا پلس» تاجیکستان تایید کرده‌اند که دفتر جبهه مقاومت ملی در شهر دوشنبه افتتاح شده و به زودی به فعالیت آغاز می‌کند.
 
بخش مطبوعاتی وزارت امور خارجه تاجیکستان اما در پاسخ به «آسیا پلس» در مورد افتتاح چنین دفتری اظهار بی‌اطلاعی کرده‌است.
 
پیش از این گزارش شده بود که جبهه مقاومت ملی افغانستان نمایندگی خود را در ایالات متحده ثبت وزارت عدلیه آن کشور کرده و متقاعد کردن سیاستمداران امریکایی برای حمایت از مخالفان طالبان از جمله اهداف این اقدام عنوان شده‌است.
 
افتتاح دفتر جبهه مقاومت ملی افغانستان در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان، دومین گام بزرگ این جریان سیاسی - نظامی برای کسب مشروعیت بین‌المللی آن محسوب می شود. پیش از این گزارش شده بود که دولت امریکا نیز مجوز ایجاد دفتری مشابه را برای این جریان در واشنگتن صادر کرده است.
 
اگرچه در حال حاضر، مقاومت نظامی به معنای متعارف کلمه در افغانستان علیه طالبان جریان ندارد؛ اما در صورتی که بازوی سیاسی جبهه مقاومت ملی بتواند اعتماد کشورها و سازمان های بین المللی را به دست آورد و با افتتاح نمایندگی های سیاسی خود در پایتخت های جهان بر دامنه و گستره اعتبار خود بیافزاید، این بدون شک چالشی جدی در برابر حکومت طالبان محسوب می‌شود که تاکنون از سوی هیچیک از کشورهای جهان به رسمیت شناخته نشده است.
 
با وجود آنکه شماری از کشورهای منطقه و جهان در حال تعامل سیاسی، اقتصادی و حتی استخباراتی با دولت طالبان هستند؛ اما رهبران طالبان تاکنون نتوانسته اند مشروعیت مورد نیاز را در عرصه بین‌المللی به دست آورند و به همین دلیل، جبهه مقاومت ملی که در راس آن شماری از مقام های پیشین نظام جمهوری قرار دارند مسیری هموارتر برای پرکردن این خلأ بزرگ در پیش خواهند داشت.
 
بنابراین افتتاح دفاتر سیاسی و نمایندگی های دیپلماتیک جبهه مقاومت ملی افغانستان در واشنگتن و دوشنبه حتی می تواند سرآغاز حرکت های مشابه در کشورهای دیگر قرار بگیرد و این جریان ضد طالبانی در عرصه سیاسی بر حکومت خودخوانده طالبان در کابل غلبه پیدا کند.
 
نکته مهمی که به جبهه مقاومت ملی در تحقق این هدف و پیشبرد آرمان سیاسی خود کمک کرده خودداری عمدی و آگاهانه رهبران طالبان از پذیرش پیش شرط های واضح قدرت‌ها و سازمان‌های جهانی برای ایجاد تغییرات لازم در ساختار و ترکیب قدرت و مشارکت معنی‌دار اقوام و اقلیت‌های کشور در یک دولت به معنای واقعی کلمه فراگیر است.
 
بسیاری از کشورهای بزرگ جهان، پیش شرط اصلی به رسمیت شناختن دولت طالبان در کابل را ایجاد یک حکومت فراگیر اعلام کرده اند، در این باره حتی کشورهایی که بیش از دیگران با طالبان وارد تعاملات سیاسی و اقتصادی شده‌اند نیز با دیگر قدرت ها در تحقق این پیش شرط همسو هستند و تاکید می‌کنند که تا زمان شکل‌گیری دولت فراگیر از سوی طالبان هرگز حاکمیت آنها را به رسمیت نخواهند شناخت.
 
رهبران طالبان اما ادعا می کنند که دولت آنها فراگیر و همه شمول است و در آن اقوام و اقلیت های کشور هم سهم دارند؛ ادعایی که نه در عمل قابل احراز و اثبات است و نه می تواند موضع کنونی جهان در قبال دولت طالبان را تغییر دهد.
 
ادامه این وضعیت اما کشورها و سازمان های جهانی را با یک یک چالش جدی در زمینه برخورد سیاسی و حقوقی با نمایندگی افغانستان در عرصه بین المللی روبرو کرده است.
 
آنها سرانجام باید تصمیم بگیرند که کدامیک از مراجع مدعی نمایندگی از مردم افغانستان را به رسمیت بشناسند و تعاملات و ارتباطات خود را در رابطه با افغانستان از طریق آن انجام دهند.
 
به این ترتیب، طالبان با ادامه رویکرد انحصارگرایانه و عمیقا ایدئولوژیک خود نسبت به ساختار قدرت عملاً به جبهه مقاومت ملی افغانستان امکان داده اند تا از فرصت خلأ ایجادشده در عرصه نمایندگی دیپلماتیک افغانستان در جامعه بین‌المللی استفاده بهینه کرده و مشروعیت و اعتبار خود در نزد قدرت ها و سازمان های جهانی را افزایش دهد.
 
نکته جالب توجه این است که طالبان از زمان سقوط دولت پیشین و تسلط خود بر کابل پیوسته تاکید کرده اند که امریکا باید روابط عادی خود با حکومت آنها را احیا کند و به تازگی نیز یک سخنگوی طالبان تصریح کرده که آنها از واشنگتن خواسته اند تا سفارت خود را در کابل دوباره باز کند.
 
این در حالی است که امریکا همچنان بر موضع پیشین خود مبنی بر عدم به رسمیت شناختن طالبان تاکید کرده و به تازگی با اعطای مجوز ایجاد دفتر نمایندگی سیاسی جبهه مقاومت ملی در واشنگتن این موضوع را با یک گام عملی مهم تقویت هم کرده است.
اقدامی که از جانب دیگر، جبهه مقاومت ملی را برنده نبرد دیپلماتیک با طالبان نشان می دهد و علیرغم برتری نظامی طالبان در جنگ با این جبهه، از نظر سیاسی جبهه مقاومت ملی پیشگام و پیشتاز است.
 
این در حالی است که طالبان به خوبی می‌دانند که کلید اصلی کسب مشروعیت بین المللی آنها به رسمیت شناختن حکومت شان از سوی دولت امریکاست. عمران خان؛ نخست وزیر پاکستان و از حامیان اصلی طالبان نیز پیش از این به صراحت گفته بود که به رسمیت شناختن طالبان از جانب قدرت‌های مانند امریکاست که تغییر ایجاد می کند. بنابراین اگر اعطای مجوز ایجاد دفتر سیاسی جبهه مقاومت ملی افغانستان در واشنگتن از سوی دولت امریکا را نشانه‌ای روشن از تمایل کاخ سفید برای به رسمیت شناختن این جبهه به عنوان نماینده سیاسی مشروع مردم افغانستان قلمداد کنیم در آن صورت، این جبهه همان جایگاهی را به دست خواهد آورد که در دوره اول حاکمیت طالبان، دولت اسلامی به رهبری برهان‌الدین ربانی داشت.
 
به این ترتیب و با توجه به اینکه انتظار می‌رود به دنبال واشنگتن کشورهای دیگر نیز گام‌هایی را در راستای اعطای مشروعیت سیاسی به جبهه مقاومت ملی بردارند، احتمال اینکه حاکمیت دوم طالبان نیز همانند دوره اول آن با انزوای بین المللی روبرو شود و در نهایت شکست بخورد بسیار بالاست؛ مگر آنکه رهبران طالبان سرانجام به این نتیجه برسند که به تنهایی قادر به حکومت بر همه مردم افغانستان نیستند و برای بقای دولت شان مجبور اند یک ساختار به معنای واقعی فراگیر با مشارکت فعالانه و عادلانه همه اقوام، مذاهب و جریان های سیاسی و قومی تشکیل دهند؛ ساختاری که مشروعیت خود را از انتخابات آزاد و اراده دموکراتیک همه مردم افغانستان به دست آورد و صرفاً مبتنی بر منافع و گرایش های یک جریان قومی و ایدئولوژیک خاص نباشد.
 
محمدرضا امینی - جمهور