اختلاف در شورای امنیت؛ طالبان منزوی‌تر می‌شوند؟

در حالی که معافیت سفر ۱۳ مقام طالبان چند روز پیش به پایان رسید، شورای امنیت سازمان ملل در نشست روز دوشنبه، ۳۱ اسد در مورد تمدید معافیت برخی از مقام‌های طالبان از ممنوعیت سفر بازهم به توافق نرسید.
 
خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داده که اختلافات اعضای شورای امنیت سازمان ملل در مورد معافیت سفر طالبان هنوز پا برجاست و اعضای این شورا در این زمینه به توافق نرسیده‌اند.
 
طالبان اما اعلام کردند که شورای امنیت نباید از تحریم‌ها به عنوان ابزار فشار استفاده کند.
 
همچنین به تازگی طالبان از موضع کشورهای چین و روسیه در مورد معافیت محدود ۱۳ مقام طالبان استقبال کرده‌اند.
 
حنفی وردک؛ معاون دفتر طالبان در قطر روز سه‌شنبه، ۱ سنبله در توییتی نوشت: «موضع‌گیری چین و روسیه در سازمان ملل در قبال افغانستان ستودنی است.»
 
با این حال، گفته می‌شود که مذاکره روی این موضوع از سوی اعضای شورای امنیت ادامه می‌یابد.
 
ستایش طالبان از موضع چین و روسیه درباره لزوم تمدید ۹۰ روزه معافیت مقام های آنها اما چیزی را تغییر نمی دهد؛ زیرا بن بست کنونی در شورای امنیت نشان می دهد که رویکرد چین و روسیه با وجود اینکه عضو دایم شورای امنیت هستند، به تقویت خواسته طالبان کمکی نکرده و بن بست کماکان پا برجاست.
 
از سوی دیگر، اگر این بن بست همچنان ادامه پیدا کند، طالبان عملا منزوی تر می شوند. آنها همین اکنون هم نمی توانند دیگر مانند گذشته به طور آزادانه به کشورهای منطقه و جهان، سفر کنند و از این نظر، وضعیت شان شبیه همان وضعیتی است که در دهه ۹۰ میلادی در زمان سلطه بر افغانستان داشتند.
 
بر این اساس، این کاملا محتمل است که اگر طالبان بر سیاست های بحث برانگیز خود تجدید نظر نکنند، اگر با جهان تعامل سازنده نداشته باشند، اگر درباره تشکیل دولت فراگیر و بازگشایی مکاتب دخترانه و رعایت حقوق بشر، گام های جدی و عملی برندارند و اگر سرنوشت گروه های تروریستی مستقر در افغانستان، همچنان پیچیده و مبهم و خطرناک باقی بماند، بازگشت تحریم های دهه ۹۰ و در نتیجه، منزوی تر شدن طالبان، غیرممکن نیست.
 
بن بست کنونی در شورای امنیت سازمان ملل در عین حال، نشانگر وضعیت دشوار قدرت های جهانی در قبال شرایطی است که در افغانستان رقم خورده است. این بن بست نشان می دهد که جهان از اتخاذ یک رویکرد معقول در برابر طالبان، ناتوان است و کشورهای قدرتمند عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل، هرکدام منافع و اولویت های خاص خود را در این زمینه دارند که با دیگری در تعارض و تضاد قرار دارد.
 
این امر، دستیابی به یک اجماع فراگیر جهانی در برابر طالبان را دشوار می کند و به طالبان امکان می دهد که با استفاده از شکاف و دوگانگی به وجودآمده میان قدرت های برتر، از انزوا فرار کنند و برای تثبیت موقعیت خود، تقلا کنند.
 
نکته دیگر هم این است که امریکا به عنوان کشوری که رهبری طیف کشورهای مخالف رفع تحریم های بین المللی بر رهبران طالبان را برعهده دارد، از این ابزار برای تحقق اهداف و تامین منافع خودش سود می برد نه لزوما تاکید بر اهمیت رعایت قواعد بین المللی و التزام واقعی طالبان به حقوق بشر، اقلیت ها و زنان و ایجاد اصلاحات سیاسی عمیق در افغانستان.
 
امریکا پیش از این، بدعهدی، ریاکاری و دروغگویی اش را نسبت به مردم افغانستان به نمایش گذاشته و نیازی به راستی آزمایی دوباره نیست. پس احتمال اینکه امریکایی ها بتوانند از طالبان امتیاز کسب کنند و در قبال آن، محدودیت ها بر رهبران طالبان را کاهش دهند بسیار زیاد است؛ چنانکه در نتیجه توافق امریکایی دوحه بود که طالبان از جنگ با امریکا دست کشیدند و امریکا هم در برابر آن، کشور را به طالبان واگذار کرد و به دولت دست نشانده خود دستور داد قدرت را به طالبان تسلیم کند.
 
با اینهمه، آنچه در حال حاضر در شورای امنیت سازمان ملل، رخ داده به نفع طالبان نیست؛ زیرا ممنوعیت سفر کلیه مقام های آنان بازگشته و آنان در عمل، قادر نیستند همانند گذشته به سفرهای خارجی بروند. بنابراین، یا جهان از این فرصت برای تحت فشار گذاشتن طالبان برای اعطای امتیاز به قدرت های بزرگ و عقب نشینی از سیاست های جنجالی خود سود می برد و یا در نهایت بدون عقب نشینی طالبان، یک راه حل میانه بین امریکا و قدرت هایی اروپایی با روسیه و چین در این زمینه به دست می آید.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور