تضعیف کابل، تقویت قندهار؛ در سر رهبر طالبان چه می‌گذرد؟

 

شبکه خبری «طلوع‌نیوز» نیز دو روز پیش به نقل از آقای مجاهد نوشت که بخشی از دفترش به قندهار منتقل شده؛ اما افزوده که «معاونین من همچنان در کابل می‌مانند و بخش اعظم دفتر من در کابل باقی می‌ماند».

 

همچنین انعام‌الله سمنگانی که رئیس مرکز رسانه‌های حکومت طالبان و در کابل مستقر بود، به عنوان رئیس اطلاعات و فرهنگ قندهار تعیین شده است.

 

این در حالی است که برخی مقامات طالبان می‌گویند که تصمیمات عمده مانند محدود کردن دسترسی دختران و زنان به مکتب و دانشگاه و جلوگیری از کار اکثر کارمندان زن غیردولتی، از سوی هبت‌الله آخوندزاده در قندهار گرفته شده و توسط وزارتخانه‌ها در کابل اجرا می‌شود.

 

آقای مجاهد سال‌ها یکی از صداهای اصلی طالبان بود و از زمان بازگشت طالبان به قدرت، سخنگوی اصلی حکومت آنها در کابل بوده است.

 

شماری از تحلیلگران، انتقال سخنگویان اصلی رژيم طالبان از کابل به قندهار را نشانه ای دیگر از تمرکز اقتدارگرایانه ملا هبت الله و جناح قندهار بر امور اجرایی حکومت داری تعبیر کرده و گفته اند که این تصمیم نشان می دهد که ملا هبت الله رسما در پی تضعیف قدرت سیاسی کابل به مثابه پایتخت حکومت طالبان و انتقال کانون اصلی تصمیم گیری سیاسی و اجرایی به قندهار است.

 

این برداشت البته صرفا به دلیل انتقال ذبیح الله مجاهد و معاون او به قندهار، مطرح نمی شود؛ بلکه در دوره اول حاکمیت رژيم طالبان نیز مرکز اصلی قدرت سیاسی و اجرایی آن گروه در قندهار قرار داشت و کابینه دولت طالبان که در کابل مستقر بود، صرفا جایگاه تشریفاتی داشت و از صلاحیت های قابل توجهی برخوردار نبود.

 

به این ترتیب، آیا ملا هبت الله نیز در نظر دارد تا به تقویت قدرت قندهار و تضعیف کابل، جای ملا عمر را بگیرد و منتقدان درون سازمانی خود مانند سراج الدین حقانی، ملا یعقوب، مولوی عبدالکبیر، مولوی سلام حنفی و... که همگی در کابل مستقر هستند را تضعیف و حاشیه نشین کند؟

 

ارائه پاسخ قاطع به این پرسش در شرایط کنونی شاید اندکی زود و دشوار باشد؛ زیرا نه ذبیح الله مجاهد در رژيم طالبان، یک چهره پرنفوذ و قدرتمند محسوب می شود و نه انتقال او و معاونش به قندهار، کابینه رژيم طالبان در کابل را به میزانی ملموس و قابل توجه، تضعیف خواهد کرد؛ چرا که قدرت اصلی همچنان در اختیار سراج الدین حقانی؛ وزیر داخله، ملا یعقوب؛ وزیر دفاع، مولوی عبدالکبیر؛ معاون نخست وزیر و شماری دیگر از رهبران ارشد طالبان قرار دارد که همه آنها منتقد سیاست های تندروانه و افراطی ملا هبت الله هستند و انحصار قدرت توسط او را به چالش می کشند.

 

با این وجود، این واقعیت را نمی توان رد کرد که تنشی شدید میان جناح قندهار و طالبان مستقر در کابل، جریان دارد و حتی گفته می شود که برخی کشتارها، ترورها و درگیری های خونین و مرگبار که اخیرا افزایش یافته و غالبا به عنوان حملات طالبان بر هسته های داعش به رسانه ها گزارش داده می شود نیز بخشی از پیامدهای همین تنش محسوب می شود. از جمله این موارد می توان به درگیری طولانی و شدید دو شب قبل در هرات اشاره کرد که طالبان ادعا کردند که مراکز داعش را هدف قرار داده اند؛ اما منابع محلی، تایید کردند که این درگیری میان دو جناح طالبان بوده است. درگیری های مشابهی در کابل، بلخ و پنجشیر نیز گزارش شده است.

 

یکی از فعالان رسانه ای طالبان درباره انتقال مجاهد و سمنگانی به قندهار به طرز خوش بینانه ای ابراز امیدواری کرد که گماشتن «طالبان تکنوکرات» به عنوان مشاوران رهبر طالبان به او در تغییر دیدگاه های افراطی اش کمک کند و به این ترتیب، چشم انداز حاکمیت طالبان با ایجاد اصلاحات در دیدگاه های تندروانه ملا هبت الله، بهبود یابد؛ با این حال، کارشناسان معتقد اند که این تغییرات نه تنها به منظور تغییر افکار افراطی ملا هبت الله صورت نگرفته؛ بلکه او با انتقال سخنگویان و مبلغان رسانه ای طالبان به قندهار در صدد تاثیرگذاری بیشتر بر رسانه ها و افکار عمومی و تثبیت موقعیت خود به عنوان سلف صالح ملا عمر و همچنین تحکیم جایگاه قندهار به مثابه مرکز قدرت طالبان است.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور