دستور تازه پاکستان: طالبان علیه طالبان

 

پاکستان یک دیپلمات ارشد خود را ماه گذشته به کابل اعزام کرد و به گفته این منابع این دیپلمات حامل «پیام روشن» به طالبان بود که باید به تعهدی که با جامعه جهانی در توافقنامه دوحه داده اند، پایبند باشند.

 

اکسپرس تریبیون نوشته هنگامی که هیأت پاکستانی به رهبری آصف درانی؛ نماینده ویژه در امور افغانستان، رهبران طالبان را تحت فشار قرار داد تا به وعده‌های خود مبنی بر عدم اجازه فعالیت تحریک طالبان پاکستان از خاک افغانستان عمل کنند، به او گفته شد که رهبر طالبان یک فرمان اجرایی صادر کرده که حملات در پاکستان را ممنوع و «حرام» ساخته است.

 

این منابع گفته‌اند این فرمان اجرایی به صورت داخلی منتشر شد و به اطلاع عموم نرسید؛ اما پاکستان خواهان آن است تا طالبان این فرمان را علنی کنند؛ زیرا تنها در این صورت تأثیر خواهد گذاشت.

 

در صورتی که این گزارش درست باشد، اظهارات اخیر ملا یعقوب؛ وزیر دفاع طالبان و پسر ملا عمر درباره اینکه جهاد در بیرون از افغانستان جهاد نیست؛ زیرا براساس نظر «امیر» صورت نگرفته نیز نشانه ای کوچک از تمکین طالبان به دستور تازه پاکستان مبنی بر لزوم اعلام علنی فتوای رهبر طالبان علیه تی تی پی است. 

 

با این حال، از دید پاکستانی ها اظهارات ملا یعقوب به تنهایی کافی نیست؛ زیرا اول اینکه فاقد صراحت لازم است و دوم اینکه به طور مستقیم به فرمان رهبر طالبان، اشاره نمی کند. پاکستانی ها به طالبان دستور می دهند که این فرمان و فتوا باید به طور عمومی و علنی اعلام شود تا تاثیر بگذارد.

 

اما آیا طالبان چنین کاری خواهند کرد؟ پاسخ به این پرسش، ممکن است مثبت یا منفی باشد؛ اما این نکته را نباید از نظر دور داشت که از نظر رهبر طالبان، فعالیت تی تی پی در قاموس «جهاد» قرار دارد و نمی توان به سادگی آن را «غیراسلامی» دانست؛ زیرا این همان کاری است که طالبان نزدیک به سه دهه در افغانستان انجام داده اند. آیا مردم افغانستان مسلمان نبودند؟ آیا دولت کنونی پاکستان، کمتر از دولت پیشین افغانستان، لاییک و سکولار و غیراسلامی و وابسته به قدرت های کافر است؟

 

از جانب دیگر، رهبر طالبان که خود را «امیرالمؤمنین» می خواند به طور غیررسمی مدعی رهبری تمام جریان های جهادی منطقه ای و فرامنطقه ای است، برخی از آنها مانند طالبان پاکستانی با او «بیعت» کرده اند و او تنها رهبر طالبان مسلط بر افغانستان، محسوب نمی شود؛ بنابراین او نمی تواند که براساس منافع ملی افغانستان و بقای رژيم طالبان، جهاد را در یک کشور مشروع و در کشوری دیگر ممنوع اعلام کند؛ در حالی که شرایط، زمینه ها و معیارهای جهاد در هردو کشور همسان است.

 

افزون بر این، در صورتی که طالبان تسلیم فشارهای پاکستان شوند و از فرمان ملا هبت درباره حرمت جهاد در پاکستان و غیراسلامی بودن فعالیت های تی تی پی پرده برداری کنند،‌ در آن صورت، شکافی عمیق میان جهادگران به وجود می آید و ممکن است تی تی پی و دیگر گروه های هم پیمان آن، از «بیعت» با رهبر طالبان خارج شوند و حتی علیه رژيم کنونی مسلط بر کابل نیز اعلام جهاد کنند که در آن صورت، وضعیت بسیار بحرانی تر خواهد شد و بی تردید، بیشترین بهره را از این رویداد جریان های ضد طالبان و گروه های تکفیری و تروریستی در حال جنگ با این گروه خواهند برد.

 

در کنار همه اینها بخشی از بدنه تشکیلات طالبان هم روابط بسیار پیچیده، تنگاتنگ و نزدیک با طالبان پاکستانی دارد. این بخش از قدرت زیادی برخوردار است و در گذشته از حمایت های قوی، پایدار و مؤثر طالبان پاکستانی برخوردار بوده است؛ بنابراین، غیراسلامی اعلام کردن فعالیت های تی تی پی با مخالفت شدید این دسته از طالبان رو به رو می شود و چه بسا آنها را به اردوی تی تی پی و متحدان افغان شان خواهد کشاند.

 

با توجه به این واقعیت ها طالبان مایل نیستند که بیش از این به دستورات پاکستان برای مقابله با طالبان پاکستانی، تمکین کنند؛ مگر اینکه اسلام آباد برای وادار کردن رهبران طالب، از اهرم های قدرتمندتری استفاده کند که در آن صورت، طالبان باید هزینه های مورد اشاره و چه بسیار پیامدهای دیگر تصمیم خود را بپذیرند و در برابر متحد ثابت و وفادارشان موضع بگیرند.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور