پرونده خروج؛ نوبت شهادت «میلی» است

مارک میلی؛ رییس پیشین ستاد مشترک ارتش امریکا قرار است امروز سه‌شنبه، ۲۹ حوت در نشست استماعیه کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان این کشور در مورد خروج آشفته، پرسش‌برانگیز و فاجعه‌بار نیروهای امریکایی از افغانستان شهادت دهد.

 

قرار است این نشست با اشتراک جنرال کنت مک‌کنزی؛ رییس پیشین فرماندهی ارتش امریکا برگزار شود.

 

این نخستین شهادت میلی پس از کناره‌گیری از سمتش در پایان سال گذشته میلادی عنوان می‌شود.

 

نمایندگان امریکا از میلی می‌خواهند تا ارزیابی واضح‌تری را از خروج نظامی این کشور از افغانستان ارائه کند.

 

این در حالی است که پیش از این، میلی و مک‌کنزی در مورد خروج امریکا از افغانستان اظهار پشیمانی کرده بودند.

 

رییس پیشین ستاد مشترک ارتش امریکا در سپتامبر گذشته خروج فاجعه‌بار از افغانستان را یک «شکست استراتژیک» برای کشورش عنوان کرده بود.

 

پیش‌بینی می‌شود که او در نشست کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا، ارزیابی پیشین خود از خروج فاجعه‌آمیز و پرهرج و مرج نظامیان امریکایی از افغانستان، عواقب و پیامدهای آن را دوباره تکرار کند.

 

او از جمله در معرض این پرسش پرچالش قرار خواهد گرفت که به عنوان یک درجه دار بلندپایه نظامی، چه نقشی در تایید امضای توافقنامه دوحه با طالبان، سقوط نظام جمهوری، بازگشت طالبان به قدرت و خروج سریع نیروهای امریکایی از افغانستان داشت و چرا ارزیابی بعدی خود از این «شکست استراتژيک» را قبل از وقوع آن در اختیار کانون های تصمیم گیری در پنتاگون و اتاق بیضی کاخ سفید قرار نداده بود.

 

شهادت او در عین حال می تواند فشارها بر دولت بایدن را به شدت افزایش دهد و تقلای کاخ سفید برای فرافکنی و فرار از مسئولیت را ناکام بگذارد. این فشارها و تشدید تدریجی آن برای جمهوری خواهان امریکایی در سال سرنوشت ساز انتخابات ریاست جمهوری، بسیار مهم و حیاتی است. این امر، دو کارکرد دارد: یکی اینکه از مسئولیت ترامپ جمهوری خواه به عنوان امضاکننده توافقنامه صلح با طالبان می کاهد و از جانب دیگر، بخش بزرگ پیامدها و عواقب خروج سریع نیروهای امریکایی و واگذاری بی تمهید قدرت به طالبان را متوجه بایدن دموکرات و تیم او می کند.

 

اگرچه پیروزی ترامپ در انتخابات سال جاری میلادی، تقریبا قطعی به نظر می رسد و بایدن پیر و فرتوت با نقطه ضعف های بزرگی که دارد، هرگز نمی تواند رقیبی قدرتمند و چالش ساز در برابر محبوبیت چشمگیر و مهارت کم نظیر ترامپ در پیشبرد بازی های پوپولیستی به حساب بیاید؛ اما به نظر می رسد که جمهوری خواهان مصمم هستند که پرونده افغانستان را به مثابه یکی از بزرگترین ناکامی های بایدن، برجسته کنند و تا روز انتخابات بر ابعاد و دامنه این پرونده بدمند.

 

با اینهمه، انتخابات یک فصل کوتاه‌مدت و مقطعی است؛ در حالی که به نظر نمی‌رسد که پیامدهای خروج از افغانستان تنها به موسم انتخابات محدود شود. همان‌طور که مارک میلی، پیش از این اعتراف کرده است، این یک «شکست اسراتژیک» برای امریکا بود و شکست‌های استراتژیک گاه حتی به حیات یک ابرقدرت پایان می‌ دهند، رقبای آنها را برمی ‌کشند و معادلات سیاسی، امنیتی و راهبردی جهان را تغییر می‌ دهند.

 

همان‌گونه که شکست استراتژیک شوروی پیشین در افغانستان در نهایت به سریالی از شکست ‌های دومینویی ابرقدرت شرق منجر شد و به حیات آن خاتمه داد، شکست راهبردی امریکا در افغانستان نیز از این ظرفیت برخوردار است که به عمر کوتاه امپراتوری ایالات متحده، پایان دهد و به ظهور جهان چندقطبی جدیدی منجر شود؛ جهانی که همین اکنون نشانه‌های ظهور آن پدیدار شده است؛ از نتیجه جنگ اوکراین تا بحران در خاورمیانه و تا توسعه «بریکس»، کاهش قدرت ناتو، شکاف در بلوک غرب، پایان آرام هژمونی دالر بر بازارهای مالی و... 

 

بنابراین، شهادت مارک میلی در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا را باید فراتر از یک پرونده‌سازی حزبی علیه دولت دموکرات مسلط بر واشنگتن، برای اهداف انتخاباتی ارزیابی کرد. این شهادت می تواند به عنوان یک نقطه عطف در پرونده فروپاشی امپراتوری ایالات متحده، مورد توجه قرار بگیرد و در سال های آینده از آن به منظور ارزیابی زمینه ها، عوامل و دلایل سقوط قدرت جهانی امریکا استفاده و به آن استناد شود.

 

محمدرضا امینی - جمهور