زندان بگرام و مساله حاکمیت ملی

امریکا می گوید که ۱۲ زندانی خارجی را که در بازداشتگاه بگرام، نگهداری می‌شدند، آزاد کرده است.
این افراد بدون اطلاع مقامات افغانستان به صورت مخفی توسط ارتش امریکا در میدان هوایی نظامی بگرام نگهداری می‌شدند و اکنون به کشورهای متبوع‌شان تحویل داده شده‌اند.
یکی از این زندانیان فرانسوی، دیگری تبعه کویت و ده تن دیگر پاکستانی بوده اند.
معلوم نیست که آنها تحت چه شرایطی آزاد و به کشورهای شان برگردانده شده‌اند.
باراک اوباما قبلا در نامه‌ای به کنگره گفته بود که ۳۸ زندانی غیر افغان شامل پاکستانی‌ها، تونسی‌ها، روس‌ها و یمنی‌ها در زندان بگرام نگهداری می‌شوند.
حدود یکسال پیش در مراسم تحویل‌دهی مسئولیت زندانیان بگرام، که بزرگترین زندان نیروهای خارجی در افغانستان به حساب می‌آمد، حکومت افغانستان و فرماندهی ناتو توافق کرده بودند که پس از این نیروهای خارجی می‌توانند افرادی را در افغانستان بازداشت کنند؛ اما این افراد را ظرف ۹۶ ساعت به نیروهای افغان تحویل دهند.
همچنین در فبروری سال ۲۰۱۴ ریاست جمهوری رسما اعلام کرد که سربازان خارجی پس از این حق بازداشت افراد را در افغانستان نخواهند داشت و بازداشتگاه بگرام دیگر زندان خاص نخواهد بود و در چارچوب وزارت امور داخله به صورت یک بازداشتگاه عادی درخواهد آمد.
با این وجود به نظر می رسد سریال نقض گسترده حاکمیت ملی افغانستان از سوی بزرگترین متحد استراتژیک اش تمامی ندارد و جالب این است که بگرام همچنان کانون و مظهر نقض گسترده حاکمیت ملی افغانستان توسط امریکاست.
اگرچه در عرصه آزادی زندانیان تروریست، دولت آقای کرزی، حتی نسبت به امریکا نیز کارنامه ای سیاه تر و غیر قابل دفاع دارد؛ اما این امر هیچگاه به این معنا نیست که امریکا یا هر کشور خارجی دیگر نیز حق داشته باشند، بدون توجه به قوانین، حق حاکمیت ملی و استقلال سیاسی کشور، منافع، آینده، ثبات و امنیت ملی، دست به هر اقدامی بزنند.
آزادی زندانیان خوفناک و خطرآفرین خارجی از سوی امریکا اما تعهد امریکا به این امور و اصول را نشان نمی دهد. این اقدام ثابت می کند که امریکا به مساله حاکمیت ملی افغانستان، ارجی نمی نهد و تابع اراده دولت ملی این کشور نیست.
نیروهای امریکایی تنها در دو سال اخیر و پس از فشارهای سنگین و تنش های فراوان و شدید با دولت آقای کرزی، اندکی کمتر از گذشته، حدود و حقوق حاکمیت ملی افغانستان را نقض کردند.
با اینهمه به نظر می رسد در مسایل کلان و بنیادی، هنوز هم مشکلات بزرگ و جدی میان دوطرف وجود دارد و رییس جمهور کرزی و اداره و تیم وی، هنوز به این میزان از قدرت یا صلاحیت یا تصمیم نرسیده اند که روند سیستماتیک نقض حاکمیت ملی افغانستان توسط شریک استراتژیک این کشور را مهار کنند.
درد سرهای افغانستان و امریکا که آقای کرزی به صورت سازمان یافته و آگاهانه آنها را رسانه ای می کند و در برابر دوربین های رسانه ای، امریکا را آماج تندترین حملات قرار می دهد، چیزی را دست کم به اندازه ای که انتظار آن می رفت، تغییر نداده است.
با اقدام تازه امریکا، ابهامات و پرسش های فراوانی پاسخ پیدا می کند. از جمله اینکه قراردادهای دو جانبه و همچنین تنش های لفظی و جنگ های دیپلماتیک دو کشور، عملا نتوانسته به حاکمیت و قدرت غیرقابل پرسش و فراتر از قانون امریکا در افغانستان پایان بدهد؛ زیرا براساس خبری که در بالا به آن اشاره شد، امریکا به رغم قرارداد دو جانبه اش با دولت کابل، هم در خاک این کشور زندان داشته و هم زندانی و بدتر از همه اینکه، اکنون براساس زد و بندهای مخفیانه پشت پرده و بدون اطلاع دولت افغانستان، این عناصر مخوف و مخرب را به سرزمین های خود برمی گرداند؛ بدون آنکه حاضر باشد به این مسایل مهم پاسخ دهد که آنها چرا، چه زمانی،‌ از کجا و به چه دلیلی بازداشت شدند و آیا برای امنیت و حاکمیت ملی افغانستان، تهدیدی به حساب می آمدند و در آینده می آیند یانه.
با این حساب، شاید حق با رییس جمهور کرزی بوده است که باری در گفتگو با یک رسانه غربی، رفتار امریکا با افغانستان را به رفتار یک کشور اشغالگر با یک کشور اشغال شده، تشبیه کرد. با این حال، شاید منصفانه نباشد اگر در این میان، رییس جمهور کرزی و دستیاران او را نیز مقصر ندانیم.
سیدعلی حسینی- خبرگزاری جمهور