یونسکو یا سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل میگوید که به دلیل محدودیتهای طالبان بر آموزش دختران، دسترسی به آموزشهای ابتدایی در افغانستان نیز کاهش یافتهاست.
این سازمان با نشر اعلامیهای گفته که جامعه جهانی باید برای بازگشایی بیقید و شرط مکاتب و دانشگاهها بهروی دختران و زنان افغان بسیج شود.
به گفته این سازمان، افغانستانی زیر سیلطه طالبان تنها کشوری در جهان است که تحصیلات متوسطه و عالی را برای دختران و زنان ممنوع کرده است.
این سازمان همچنین افزوده که دسترسی به آموزش ابتدایی نیز به شدت کاهش یافته است و 1.1 میلیون دختر و پسر نسبت به گذشته کمتر به مکتب میروند.
آدری آزولی، مدیرکل یونسکو گفته است: "امروز افغانستان تنها کشور در جهان است که دسترسی دختران بالای 12 سال و زنان به تحصیل را ممنوع کرده است. این وضعیت باید به همه ما مربوط باشد، حق آموزش قابل مذاکره یا خدشه نیست."
او تأکید کرده که جامعه جهانی باید برای بازگشایی بیقیدوشرط مکاتب و دانشگاهها بهروی دختران و زنان افغان بسیج شود.
یونسکو اضافه کرده است که سه سال پس از سقوط کابل، اطلاعات جدیدی را منتشر میکند که گواه وخامت وضعیت آموزشی در افغانستان است.
به گفته این سازمان، در نتیجه ممنوعیتهای اعمالشده توسط طالبان از سال 2021، حداقل 1.4 میلیون دختر عمداً از دسترسی به آموزش متوسطه محروم شدهاند.
به گفته یونسکو، این آمار افزایش 300هزار نفری نسبت به شمارش قبلی در اپریل 2023 را نشان میدهد. با افزایش تعداد دخترانی که هر سال به سقف سنی 12 سال میرسند، به تعداد دختران محروم از آموزش نیز افزوده میشود.
این سازمان اضافه کرده است: "اگر دخترانی را اضافه کنیم که قبل از اعمال این ممنوعیتها از تحصیل بازمانده بودند، اکنون تقریباً 2.5 میلیون دختر در کشور از حق تحصیل محروم هستند که 80 درصد آنان در سن مکتب فتن قرار دارند."
یونسکو گفته که طالبان در سه سال گذشته دو دهه پیشرفت در زمینه آموزش و پرورش در افغانستان را از بین بردهاند و اکنون آینده یک نسل کامل در خطر است.
به گفته این سازمان، اگرچه تحصیل دختران زیر 12 سال هنوز مجاز است، اما تعداد دانشآموزانی که در آموزش ابتدایی ثبتنام کردهاند، به شدت کاهش یافته است.
بر اساس دادههای جدید یونسکو، افغانستان در سال 2022 تنها 5.7 میلیون دختر و پسر در مکاتب ابتدایی داشتند، در حالی که این رقم در سال 2019، 6.8 میلیون بود.
به گفته یونسکو، کاهش در ثبتنام مکاتب ابتدایی، نتیجه تصمیم طالبان برای منع معلمان زن از تدریس برای پسران است و این امر کمبود معلم را تشدید میکند. همچنین عدم انگیزه والدین برای فرستادن فرزندانشان به مکتب، در یک وضعیت اجتماعی-اقتصادی که روز به روز دشوارتر میشود، از عوامل کاهش در ثبتنام در مکاتب ابتدایی عنوان شده است.
یونسکو از پیامدهای زیانبار این نرخ فزاینده ترک تحصیل ابراز نگرانی کرده و گفته است که این وضعیت میتواند منجر به افزایش کار کودکان و ازدواج زودهنگام شود.
به گفته این سازمان ارقام ترک تحصیل در آموزش عالی نیز بسیار نگران کننده است، به طوری که از سال 2021 تا اکنون به میزان نصف (53 درصد) تعداد دانشجویان ثبتنام شده در دانشگاهها کاهش یافته است.
یونسکو اضافه کرده که کشور به سرعت با کمبود فارغالتحصیلان آموزشدیده برای مشاغل با مهارت بالا مواجه خواهد شد و مشکلات توسعه را تشدید خواهد کرد.