سایه توطئه و تنش بر روابط ایران و طالبان

شماری از افراد بر کنسولگری ایران در هرات حمله کردند. تصاویر نشان می دهد که دروازه ورودی کنسولگری به آتش کشیده شده است.
 
سعید خطیب‌زاده؛ سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته: "امنیت کامل سفارت و نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در هرات و دیگر شهرهای افغانستان می‌بایست به صورت کامل تامین و تضمین‌های لازم برای فعالیت امن این نمایندگی‌ها ارائه شود".
 
در ویدیوهایی که منتشر شده، معترضان با "شلیک‌های هوایی" نیروهای طالبان متفرق شده اند و موفق به ورود به داخل ساختمان کنسولگری نشده‌اند.
 
ایران می‌گوید ویدئوهای نشان دهنده بدرفتاری با پناهندگان افغان مربوط به این کشور نیست و سخنگوی وزارت خارجه ایران هم گفته تصاویر با هدف "ایران هراسی یا افغانستان هراسی" در حال انتشار است.
 
پیش‌تر بهادر امینیان؛ سفیر ایران در کابل گفت که "می‌خواهم هشدار بدهم که یک فتنه و توطئه‌ای در راه است" که به گفته او می‌خواهند جو نامناسبی را در افغانستان و ایران ایجاد کنند.
 
به جز هشدار سفیر ایران نیز قراین و نشانه های زیادی وجود دارد که نشان می دهد که عوامل خرابکار با استفاده از بستر فضای مجازی پیوسته در حال برنامه ریزی برای تشدید تنش و راه اندازی توطئه های تازه هستند.
 
در این میان، انتظار می رود دولت طالبان با توجه به شرایط شکننده ای که دارد، به منظور حفظ روابط خود با دولت ایران، از تشدید بحران بکاهد، به دام توطئه نیافتد و با اتخاذ مواضع صریح و سریع، اجازه ندهد که عناصر فرصت طلب وابسته به جریان های معاند، مناسبات موجود میان دو کشور همسایه را به سمت بحران هدایت کنند؛ زیرا همانگونه که سفیر ایران در کابل هم گفته است هزینه اصلی این بحران را اتباع افغانستان متحمل خواهند شد؛ میلیون ها نفری که در ایران زندگی می کنند و برای ادامه زندگی، نیازمند امنیت و مصونیت هستند.
 
اگر ایرانی ها بر سیاست های شان در قبال پذیرش پناهجویان افغان تجدید نظر کنند، فشارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بر دولت طالبان، تشدید خواهد شد و بدون شک، دولتی که قادر به تامین منابع مالی روزانه خود نیست، هرگز توان، ظرفیت و آمادگی لازم برای رویارویی با یک بحران تازه را ندارد.
 
افزون بر این، به گفته بهادر امینیان؛ سفیر ایران در کابل، روزانه چهار هزار ویزای ایران برای شهروندان افغانستان صادر می شود. این یعنی یک موج عظیم از مهاجرت به سمت ایران در جریان است. این در حالی است که شاید به همین تعداد، هر روز به طور غیرقانونی وارد ایران شوند.
 
با این حساب، در صورت بروز هرگونه تنش در روابط دو کشور، زندگی چندین هزار نفر در روز، به طور مستقیم متاثر می شود و حضور بیش از پنج میلیون مهاجر مقیم جمهوری اسلامی ایران نیز به طور جدی به خطر خواهد افتاد.
 
آیا دولت طالبان، آمادگی فوری و آنی برای مواجهه با بحرانی تا این مایه عظیم و فراگیر را دارد؟
 
واضح است که پاسخ این پرسش منفی است. پس به نفع طالبان است که این بحران را به سرعت مهار کنند، اجازه آشوبگری و توطئه سازی به دشمنان مشترک را ندهند، جریان های آشوبگر را شناسایی و مهار کنند و آرامش و ثبات را به روابط شکننده دو کشور همسایه بازگردانند.
 
این علیرغم تحرکات تحریک آمیزی مانند حمله آشوبگران به کنسولگری ایران در هرات و اقدامات دیگر، هنوز امکان پذیر است؛ زیرا بحران به طور کامل از کنترل خارج نشده و طالبان می توانند هسته های فتنه ساز را شناسایی و منهدم کنند.
 
 اما شمارش معکوس برای غلبه توطئه گران و دسیسه سازان شروع شده، زنگ های خطر به صدا درآمده و عظمت و فراگیری فتنه ای که از چند ماه قبل در دستور کار خرابکاران وابسته به قدرت های بیگانه قرار گرفته، نیازمند واکنش فوری و مسئولانه حاکمان کنونی کشور برای مهار و متوقف کردن این دسیسه مهیب و مخوف است در غیر آن، دست های پیدا و پنهان زیادی در دوطرف تلاش می کنند تا اوضاع را وخیم تر کرده و در نهایت، مدیریت بحران از سوی دولتمردان دو کشور را غیر ممکن سازند.
 
بر این اساس، انتظار می رود رویداد خطرناک هرات، زنگ بیدارباش را برای مسئولان طالبان به صدا درآورده باشد و آنها به مسئولیت های واقعی خود برای مدیریت و مهار بحران به سرعت عمل کنند؛ در غیر آن صورت، بدون شک در روزهای آینده باید منتظر حرکت های بعدی فتنه انگیزان باشیم و این هرگز به نفع روابط دو کشور نیست و هیچکس نمی تواند از پیامدهای منفی و ویرانگر آن در امان بماند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور