سرکوب پناهجویان در پاکستان و واکنش طالبان

یک مقام پولیس پاکستان گفته که در روزهای اخیر نزدیک به ۵۰۰ پناهجوی افغان در اسلام‌آباد بازداشت شده‌اند.
 
او همچنین گفت که در جریان دو هفته اخیر ۴۹۱ پناهجوی افغان از سوی پولیس در اسلام‌آباد و حومه‌ این شهر بازداشت شده‌اند.
 
او دلیل این بازداشت‌ها را اتهامات جرمی و نداشتن اسناد قانونی عنوان کرده است.
 
این در حالی است که طی روزهای اخیر پولیس اسلام‌آباد روند بازداشت پناهجویان افغان را شدت بخشیده است.
 
اکثر این شهروندان افغانستان به خاطر مشکل ویزا بازداشت شده‌اند.
 
این مقام امنیتی افزوده که دلیل بازداشت برخی از افغان‌های پناهجو اتهاماتی چون «قمار، مواد مخدر، سرقت موبایل و گشت و گذار بی‌جا» است.
 
پس از روی‌ کار آمدن طالبان، صدها هزار شهروند افغانستان به دلایل مختلف به کشورهای همسایه از جمله ایران و پاکستان رفتند.
 
در ماه‌های گذشته پولیس شهر کراچی صدها تن از پناهجویان افغان را بازداشت و پس از ماه‌ها شماری از آن‌ها را آزاد کرد و به افغانستان برگرداند.
 
تردیدی نیست که هر کشوری براساس قوانین داخلی خود حق دارد جلو پناهجویان غیرقانونی را بگیرد و یا وضعیت آنان را برپایه مقررات، منافع و اولویت های امنیتی خود، سامان دهی کند؛ اما سرکوب، بدرفتاری، تحقیر، بازداشت، اخاذی و اخراج اجباری و توده ای آنان بدون هیچ گونه احساس مسئولیت و تعهد به توافقات دو یا چندجانبه و رعایت کنوانسیون های بین المللی مربوط به حقوق پناهجویان، هرگز قابل پذیرش نیست.
 
بدتر از همه اینها بهره جویی سیاسی و برخورد ابزاری با پناهجویان به مثابه اهرم فشار است؛ کاری که پاکستان بیش از هر کشور دیگری با پناهجویان افغان انجام می دهد.
 
هم در گذشته و هم در حال حاضر، مادامی که سران رژيم اسلام آباد در صدد کسب امتیاز از دولت کابل بوده اند، فشار بر پناهجویان را افزایش داده اند؛ فشاری که موجب ایجاد فشار مضاعف بر دولت کابل می شود.
 
در شرایط کنونی نیز اسلام آباد با طالبان درباره نحوه برخورد با تروریست های طالبان پاکستانی، دچار اختلاف های عمیق و شدید است. طالبان حاضر نیستند طبق میل و مراد دولتمردان پاکستان با طالبان پاکستانی، مقابله و پایگاه ها و اردوگاه های آنان منهدم کنند. در مقابل، پاکستان هم با تشدید فشار بر پناهجویان سعی می کند به بحران انسانی کنونی در افغانستان دامن بزند.
 
این در حالی است که پاکستان همواره از جمعیت انبوه پناهندگان افغان در آن کشور در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی امنیتی، سود برده است. یکی از این موارد، تامین نیروی انسانی تنظیم های جهادی برای جنگ با رژيم کمونیستی و نظامیان شوروی پیشین بود که عمدتا از میان پناهندگان افغان مقیم پاکستان صورت می گرفت. پس از خروج شوروی و فروپاشی رژيم کمونیستی نیز نگاه امنیتی پاکستان به پناهندگان افغان، ادامه پیدا کرد و این بار در قالب تشکیل گروه افراطی طالبان، بروز و ظهور یافت. در ادامه هم پاکستان به کمک امریکا و دیگر شرکایش، گروه تروریستی داعش را پدید آورد و این آخرین ورژن تروریسم پاکستانی است که به طور عمده با سربازگیری آی اس آی از میان پناهجویان تشکیل شده است.
 
البته یک برداشت دیگر می گوید از آنجایی که رژيم طالبان در کابل، دست نشانده پاکستان است و از سوی دیگر، اغلب پناهجویانی که هدف سرکوب پولیس فاسد پاکستان قرار می گیرند پس از فروپاشی نظام جمهوری، از ترس طالبان و پناهنده شدن به کشورهای ثالث، به پاکستان گریخته اند، این سرکوب ها بخشی از یک برنامه مشترک طالبان و پاکستان است تا عناصر ضد طالبان را دوباره به کشور برگردانند و تسلیم طالبان کنند.
 
واقعیت هرچه باشد، در حال حاضر، کنترل افغانستان در اختیار رژيم طالبان است و این رژيم مسئولیت دارد تا از حقوق فرد فرد مردم افغانستان در داخل و خارج از کشور، دفاع و صیانت کرده و در راستای تامین آن تلاش کند. البته این انتظار از یک رژيم دست نشانده، نامشروع و وابسته به پاکستان، بیهوده است؛ اما این امر، از رژيم حاکم بر کابل رفع مسئولیت نمی کند.
 
وضعیت رقت انگیز پناهجویان آزمون مهمی است که طالبان نشان دهند تا چه اندازه به اصول دست نشاندگی شان در قبال پاکستان وفادار اند و یا تا چه حد به حقوق و وضعیت انسانی پناهجویان بی پناه افغان، اهمیت و اولویت می دهند.
 
آنچه تاکنون رقم خورده، سکوت، مماشات، نظاره گری و بی تفاوتی غیرمسئولانه و شرم آور مقام های رژيم طالبان در قبال وضعیت وخیم انسانی پناهجویان افغان در پاکستان بوده است؛ چیزی که به وضوح نشان می دهد که این رژيم تا چه اندازه سرسپرده و دست نشانده پاکستان است و هیچ نسبتی با مردم افغانستان ندارد.
 
سکینه محمدی - جمهور