انتخاب دشوار طالبان: حمایت از تروریزم یا همکاری با چین و پاکستان؟

 

درانی در شبکه ایکس نوشت: «دیدارهای اخیر در سطح بلند در کابل، فرصت طلایی برای حکومت طالبان افغانستان ایجاد کرده است تا در معادله منطقه‌ای برای صلح، ثبات و رفاه نقش ایفا کند.»  

او افزود: «یک نکته واضح است، هیچ جایی برای تحریک طالبان پاکستانی یا جنبش ترکستان شرقی وجود ندارد.»

 

نشست سه‌جانبه طالبان، پاکستان و چین در کابل در حالی برگزار شد که قرار بود دست‌کم یکی از این نشست‌ها در اسلام‌آباد و با میزبانی پاکستان انجام شود؛ اما امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، به دستور ملا هبت‌الله، رهبر قدرتمند این گروه که در قندهار اقامت دارد، اجازه سفر به پاکستان را دریافت نکرد؛ بنابراین امتیاز میزبانی بار دیگر به طالبان رسید.

 

طالبان امیدوار بودند که با میزبانی وزرای خارجه چین و پاکستان در کابل، این رویداد به‌مثابه یک کارزار دیپلماتیک، مشروعیت این گروه را تقویت کرده و جایگاه آن را در معادلات منطقه‌ای ارتقا دهد.

 

از همین رو، برگزاری نشست وزرای خارجه طالبان، پاکستان و چین در کابل، فارغ از نتایج و اهداف آن، بیش از همه یک نمایش قدرت دیپلماتیک از سوی طالبان بود. این گروه در نظر داشت با استفاده از این فرصت، خود را به‌عنوان دولت ملی و مشروع افغانستان، دست‌کم در برابر کشورهای همسایه و منطقه مطرح کند و با افزایش فشار بر بازیگران منطقه‌ای مانند چین و پاکستان، آن‌ها را به رسمیت شناختن حکومت طالبان ترغیب نماید.

 

اما آنچه در حاشیه سفر وزرای خارجه پاکستان و چین به کابل رخ داد، برای طالبان ناامیدکننده بود. این گروه انتظار داشت که مقامات دیپلماتیک پاکستان و چین، مانند گذشته، از دستاوردهای طالبان در حوزه امنیت، مبارزه با مواد مخدر، استقرار ثبات و تشکیل دولت پایدار تمجید کنند و به این ترتیب جایگاه طالبان را در معادلات منطقه‌ای تقویت نمایند.

 

یکی دیگر از انتظارات طالبان از نشست سه‌جانبه کابل، دستیابی به توافقات استراتژیک برای تحکیم و توسعه روابط سه‌جانبه بود. طالبان امیدوار بودند که پاکستان و چین، این گروه را به‌عنوان دولت مشروع و نماینده واقعی مردم افغانستان بپذیرند. از این رهگذر، طالبان نه‌تنها به امتیازات سیاسی و اقتصادی دست می‌یافتند، بلکه قدرت چانه‌زنی خود را در برابر سایر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی نیز افزایش می‌دادند و رؤیای دیرینه‌شان یعنی کسب مشروعیت جهانی را محقق می‌ساختند.

 

با این حال، دیپلمات‌های ارشد پاکستان و چین در جریان سفر به کابل و دیدارهای دوجانبه با مقامات طالبان، نه‌تنها اهداف مورد انتظار طالبان را تأمین نکردند، بلکه با طرح این ادعا که طالبان به‌طور مستقیم با گروه‌های تروریستی منطقه‌ای از جمله تحریک طالبان پاکستانی و جنبش ترکستان شرقی ارتباط دارند، از آن‌ها میزبانی می‌کنند و به حمایت خود از این گروه‌ها ادامه می‌دهند، حکومت طالبان را در برابر یک انتخاب دشوار قرار دادند: یا برای دریافت حمایت و همکاری از سوی پاکستان و چین، به حمایت مستقیم خود از گروه‌های تروریستی پایان دهید،  

یا با ادامه حمایت از تروریزم، خطر از دست دادن متحدان منطقه‌ای را بپذیرید.

 

به نظر می‌رسد این مطالبه آن‌قدر صریح و جدی بوده که حتی بر نتیجه نشست سه‌جانبه وزرای خارجه پاکستان، طالبان و چین نیز تأثیر گذاشته و مانع از صدور بیانیه مشترک در پایان نشست شده است. این یعنی اختلافات همچنان پابرجاست و هیچ توافقی حاصل نشده است.

 

اگرچه طالبان در پاسخ‌های کلیشه‌ای خود به درخواست‌های پاکستان و چین درباره مبارزه با تروریزم، بار دیگر تأکید کرده‌اند که خاک افغانستان علیه هیچ کشوری مورد استفاده قرار نخواهد گرفت، اما این پاسخ برای هیچ‌یک از دو کشور یادشده قانع‌کننده و اطمینان‌بخش نیست و چیزی از نگرانی‌های آنان درباره رشد نگران‌کننده تروریست‌های فراملیتی در افغانستان نمی‌کاهد.

 

بنابراین، اکنون طالبان باید انتخاب کنند که آیا به حمایت از تروریزم ادامه می‌دهند، یا نگرانی‌های امنیتی شرکای راهبردی خود، یعنی چین و پاکستان را جدی می‌گیرند و برای همیشه با گروه‌های تروریستی متحد خود خداحافظی می‌کنند.

عبدالمتین فرهمند - جمهور