نشانه‌های تغییر در روابط امریکا و طالبان

شبکه الجزیره اخیرا به نقل از برخی مقام‌های حکومتی که نامی از آنان برده نشده، گزارش داده که امریکا، نیروهای مسلح ضد طالبان را تامین مالی نخواهد کرد.

این شبکه افزوده که معاون سازمان سیا در ملاقات ماه گذشته با رییس استخبارات طالبان در قطر به او اطمینان داده که این کشور نیروهای مسلح مخالف حکومت طالبان را تمویل نخواهد کرد.

بر بنیاد گزارش، در این دیدار نمایندگان طالبان همچنین پیشنهاد امریکا مبنی بر انتقال 3.5 میلیارد دالر از دارایی‌های مسدود شده افغانستان به یک صندوق سویسی را رد کرده‌ اند.

به گفته منابع، امریکا پیشنهاد کرده است تا این پول فقط برای پرداخت بدهی، برق، غذا، چاپ پول جدید و سایر نیازها و خدمات ضروری استفاده شود.

گفتنی است که وزارت مالیه امریکا اخیرا اعلام کرده که 3.5 میلیون دالر از ذخایر ارزی افغانستان را به یک بانک سویسی انتقال داده است.
 
افزون بر این، طی روزهای اخیر، نشانه های دیگری نیز بروز کرده که تایید می کند روابط امریکا و طالبان در حال تغییر است. به عنوان نمونه، بسته های کمکی ۴۰ میلیون دالری به سرعت در حال ارسال برای طالبان است و از سوی دیگر، تغییرات سیاسی در درون دولت طالبان نیز جریان دارد تا مکاتب دخترانه باز شده و برخی چهره های بحث برانگیز از ترکیب حکومت کنار گذاشته شوند.
 
به نظر می رسد که برکناری عبدالباقی حقانی؛ سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان و پیشتر از آن، تغییر مشابه در رأس هرم رهبری وزارت معارف طالبان، بخشی از این تغییرات به حساب می آید.
 
در خارج از کشور نیز ائتلاف های سیاسی و قومی تازه ای در حال شکل گیری است که هدف از آن، آمادگی های احتمالی برای حضور بازیگران پیشین در صحنه تغییرات تازه سیاسی در داخل کشور است که بر محور دولت فراگیر و توزیع قدرت صورت می گیرد و به احتمال زیاد از طریق یک سازوکار سنتی مورد پذیرش برای همه، مانند لویه جرگه انجام خواهد شد.
 
بنابراین، طی روزها و هفته های آینده به احتمال قوی، شاهد تغییرات اساسی در ساختار حکومتی طالبان خواهیم بود که نتیجه آن، منزوی شدن چهره های جنجالی و تندرو و قدرت گیری جریان میانه رو همسو با غرب خواهد بود.
 
نکته مهم این است که همه این تحولات پس از دیدار بسیار سرنوشت ساز ماه قبل رییس استخبارات طالبان با معاون سازمان سیا در دوحه رخ می دهد و این به معنای آن است که در این بازی جدید، امریکا همچنان تعیین کننده خواهد بود و پیش از آنکه تحولات سیاسی شکل بگیرد، زد و بندهای استخباراتی در پشت پرده میان امریکا و طالبان صورت گرفته است.
 
بنابراین، برخلاف تبلیغات رسمی رسانه های جریان اصلی، هدف بنیادین امریکا از مذاکرات تازه با مهره های استخباراتی طالبان در قطر، صرفا مبارزه با تروریزم و انتقال نگرانی های واشنگتن در این باره به سران طالبان نبوده؛ بلکه محور واقعی این مذاکرات، پیکربندی دولت آینده با مشارکت نمادین برخی مزدوران غرب از سایر اقوام در ساختار قدرت، حذف یا حاشیه نشین کردن چهره های بدنام و بحث برانگیز دولت طالبان و اقدام برای ایجاد اصلاحاتی درباره آموزش دختران و... بوده است تا زمینه برای شناسایی دولت طالبان از سوی غرب و در نتیجه سایر کشورهای جهان فراهم شود و طالبان مشروعیت سیاسی مورد نیاز را به دست آورند.
 
به این ترتیب، نشانه های واضحی از تغییر رویکرد امریکا نسبت به طالبان قابل مشاهده است و این نشانه ها تایید می کند که اولویت غرب در شرایط کنونی، حفظ حضور مؤثر خود در تحولات افغانستان از طریق ادامه بازی با طالبان است و با توجه به جنگ شعله ور در اوکراین که عملا جنگی میان ناتو و روسیه است، امریکا و متحدانش مایل به گشودن یک جبهه تازه علیه طالبان در افغانستان نیستند و از حرکت های نظامی علیه دولت طالبان حمایت نمی کنند.
 
افزون بر این، گمان می رود که رهبران طالبان نیز به این نتیجه رسیده اند که بدون امریکا نه می توانستند به قدرت برسند و نه قادر به حفظ آن در بلندمدت خواهند بود. به همین دلیل، علیرغم اقدامات خصمانه آشکار امریکا از جمله کشتار هزاران نفر از اعضای طالبان در طول سال های گذشته و نیز ترور هدفمند رهبران طالبان و القاعده توسط نیروهای امریکایی، طالبان همچنان با مماشات و مدارا در تلاش اند تا روابط خود با امریکا را بهبود ببخشند و از این طریق، با تعلیق آرمان های جهادی و ایدئولوژيک خود در مقابله با «کفار» و «اشغالگران» راه تعامل و سازش با نماد بارز «کفر» و «اشغال» یعنی امریکا را در پیش بگیرند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور