فاجعه خروج؛ چرا امریکا پشیمان نیست؟

لوید آستین؛ وزیر دفاع امریکا گفته از پایان دادن جنگ و خروج نیروها از افغانستان در آگوست ۲۰۲۱ «متاسف و پشیمان» نیست.
 
او و دو مقام دفاعی دیگر روز چهارشنبه (۹ حمل) در برابر کمیته نیروهای مسلح مجلس با سؤالاتی درباره خروج از افغانستان مواجه شد.
 
از او پرسیده شد که آیا از این خروج و عقب‌نشینی پشیمان است یا خیر و او پاسخ داد: «من از تصمیم رئیس ‌جمهور حمایت می کنم...هیچ ندامتی ندارم.»
 
جو بایدن اعلام کرده بود که سربازان امریکایی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱، در بیستمین سالگرد حمله به برج‌های دوگانه مرکز تجارت جهانی، افغانستان را ترک خواهند کرد؛ در ماه آگوست، طالبان به سرعت مناطق زیادی را به تصرف خود درآوردند که در نهایت باعث سقوط دولت پیشین شد.
 
ارتش امریکا در عملیات تخلیه حدود ۱۲۰ هزار غیرنظامی را از کابل خارج کرد.
 
جریان این عملیات هدف حمله داعش قرار گفت و در نتیجه حمله انتحاری ۱۷۰ غیرنظامی افغان و ۱۳ نظامی امریکایی کشته شدند.
 
این اما برای امریکا هزینه زیادی محسوب نمی شد؛ زیرا ابرقدرت رو به زوالی که در حال تقلای مذبوجانه برای حفظ حیات راهبردی خود برای رهبری جهان است هزینه های کمتر را متقبل می شود تا از هزینه های سنگین تر، جلوگیری کند.
 
شوروی نیز زمانی که مجبور به خروج از افغانستان شد، در برابر گزینه ای مشابه قرار گرفت. اولویت های مسکو در آن زمان، جاهایی مهم تر از افغانستان بود. آنها شکست در افغانستان را پذیرفتند تا از شکست های بزرگتر، مرگبارتر و جبران ناپذیرتر در سایر عرصه ها جلوگیری کرده باشند؛ اما در نهایت، این اتفاق رخ نداد؛ زیرا فروپاشی بزرگ شروع شده بود و شکست در افغانستان، یکی از نخستین نشانه ها برای شروع دومینویی از شکست های پیاپی بود.
 
امریکا هم به نظر می رسد که در حال پیمودن مسیری مشابه شوروی است. نظامیان امریکایی علیرغم میلیاردها دالر خسارت و ۲۰ سال حضور پرهزینه در عرض چند ماه، فرمان خروج کامل از افغانستان را دریافت کردند تا به تعبیر استراتژيست های امریکایی به مسایل مهم تری مانند اوکراین یا شاید تایوان بپردازند.
 
در افغانستان یک فاجعه تمام عیار رقم خورد که مسئول مستقیم آن امریکا بود. ملتی که ۲۰ سال، گران ترین هزینه ها را متحمل شد تا به ثبات و استقرار و آزادی دست یابد، بار دیگر در پی تصمیم غیرمسئولانه امریکا ده ها سال عقب رفت و به شدت آسیب دید.
 
این اما برای امریکا اهمیتی نداشت و هنوزهم ندارد. به همین دلیل، لوید آستین به صراحت و بدون کمترین احساس مسئولیت اخلاقی، اعلام می کند که از آنچه رخ داده، پشیمان نیست! اما این مهم نیست که او می داند یا نه، چیزی که در حال رخ دادن است و هیچ مانعی در مسیر آن دیده نمی شود، فروپاشی قدرت جهانی امریکا است و افغانستان می تواند نقطه آغازین آن باشد.
 
در جنگ اوکراین، روسیه در حال تثبیت قدرت خود است و امریکا و غرب با وجود تقلای فراوان برای زمینگیر کردن روسیه، اکنون به شکست خود در بسیاری از عرصه ها اذعان می کنند. بخشی از سرزمین اوکراین عملا از دست رفته و پوتین با اقتدار در خیابان های ماریوپول رانندگی می کند و با مردم آنجا صحبت می کند.
 
در سایر زمینه ها هم چین و روسیه در حال کار روی شکل دادن به آرایش استراتژيک جدید دنیای ما هستند؛ آرایشی که در آن، امریکا دیگر در اوج نیست و جا به جایی های بزرگی در صحنه مدیریت کلان جهانی جریان دارد.
 
حتی متحدان سنتی امریکا هم دیگر روی واشنگتن به عنوان یک متحد کلیدی و غیرقابل جایگزین، حساب نمی کنند. آنها به متحدان تازه ای می اندیشند که با امریکا در رقابت هستند. تصمیم های مستقلانه می گیرند و در رویکردی جسورانه و هنجارشکنانه روی تنظیم یک سیاست خارجی و امنیتی بدون دخالت، اعمال نظر و نفوذ امریکا کار می کنند.
 
به این ترتیب، امریکا از خروج مفتضحانه اش از افغانستان پشیمان نیست؛ زیرا تصور می کرد – و شاید هنوزهم به این باور است- که خروج از افغانستان، پیروزی امریکا در سایر جبهه ها را تضمین می کند؛ اما این اتفاق رخ نداد و نخواهد داد؛ زیرا جهان به راه خود برای پایان دادن به هزمونی کوتاه امریکا بر سرنوشت خویش ادامه می دهد؛ سریع، مصمم، مؤثر.
 
محمدرضا امینی - جمهور