حاکمیت مولوی‌ها و تکنوکراتی به نام سراج‌ حقانی

سراج‌الدین حقانی؛ سرپرست وزارت داخله طالبان اخیرا گفت که نظام آن‌ها نباید منحصر به افراد مدارس دینی باشد.

 

او گفت: «من اینطور می‌گویم که نظام را اینقدر منحصر و کوچک نکنیم که تنها افراد مدرسه دینی، خود را در آن ببینند. در این نظام همه شریک هستند.»

 

او در دهمین سالمرگ ملا عمر در کابل گفت: «این نظام برای این ساخته نشده که فقط خود را نجات دهیم؛ بلکه به این خاطر ساخته شده که کشور نجات داده شود... مطمئن هستم که اگر او (ملا عمر) امروز می‌بود، فقط به فکر پنج همرزم خود نبود که فقط آن‌ها را سهم بدهد و کس دیگری را جای ندهد.»

 

این نخستین بار است که یک مقام بلندپایه در رهبری طالبان به طور صریح به فراگیر شدن حکومت طالبان اشاره می‌کند.

 

تقریبا تمام اعضای کابینه طالبان مردان میان سال مذهبی عضو این گروه هستند. اکثر آن‌ها متعلق به قوم پشتون است و هیچ زنی در آن حضور ندارد.

 

انتقاد ضمنی سراج حقانی یکبار دیگر نشان می دهد که رهبران طالبان درباره اداره کشور، اختلاف نظرهای جدی دارند و آقای حقانی در این زمینه در برابر ملا هبت الله آخوندزاده قرار دارد که رهبر حلقه قندهار و جناح بسیار تندرو، محافظه کار، قوم گرا، انحصارطلب، به شدت مذهبی و قویا رادیکال محسوب می شود.

 

این سخنان همچنین ادعاهای مضحک شماری از رهبران و سخنگویان طالبان را نیز به چالش می کشد که پیش از این در پاسخ به درخواست های مکرر برای تشکیل دولت فراگیر می گفتند دولت آنها فراگیر است و در آن نمایندگان تمام اقوام کشور، سهم و نقش دارند!

 

نکته قابل تأمل این است که دولت داری طالبان به اندازه ای فاجعه بار است که در آن، چهره بحث برانگیزی مانند سراج حقانی به مثابه یک تکنوکرات آزاداندیش و اصلاح طلب ظاهر می شود. به بیان دیگر، رژيم طالبان به گونه ای در مسیر خطرناک و نادرست قرار دارد که حتی سراج حقانی هم نسبت به شیوه کارکرد آن معترض است و درباره چشم انداز آن هشدار می دهد.

 

در این میان علیرغم اینکه گفته می شود اشرف غنی و مهره های غلجایی تبار او، حکومت را در یک معامله درون قبیله ای به سران شبکه حقانی واگذاشتند و آنها پس از فرار غنی به سادگی، اکثر نهادهای حکومتی را اشغال و تصاحب کردند، به نظر می رسد که هسته مرکزی قدرت همچنان در اختیار جناح رقیب او به رهبری ملا هبت الله و حلقه قندهار است. 

 

اینکه دولت به طور کامل در اختیار یک قوم است، اکثریت قریب به اتفاق مهره های در رأس قدرت، ملاها و مولوی های دست آموز پاکستان و به طور مشخص، محصلان مدرسه حقانیه هستند و هیچ تکنوکرات تحصیلکرده، نمایندگان اقلیت های قومی و مذهبی، زنان و دیگر اقشار اجتماعی کشور در آن سهمی ندارند، خود گواه آن است که ملا هبت الله توانسته بر «تکنوکرات هایی» مثل سراج حقانی غلبه کند و حاکمیت را در اختیار بگیرد.

 

در این میان، یکی دیگر از مسایلی که مانع پیروزی سراج حقانی به مثابه یک «طالب تکنوکرات» می شود، خود اوست. از نظر قدرت های خارجی، جامعه جهانی و سازمان های حقوق بشری، حقانی یک تروریست خطرناک است که مرتکب جنایت های هولناکی شده و مسئول مرگ ده ها هزار نفر است.

 

حضور او در رأس هرم رهبری یکی از بازوهای امنیتی رژيم طالبان، از دید سازمان های حقوق بشری از عوامل اصلی ادامه نقض فاحش حقوق بشر و جنایت ها و کشتارهای مهیبی است که در زیر پوست این رژیم جریان دارد.

 

بنابراین، با وجود رقابت و تقابل حقانی با حلقه به شدت تندرو قندهار و شیخ الحدیث های افراطی نزدیک به ملا هبت الله مانند شیخ حکیم حقانی؛ رییس دادگاه عالی طالبان و ملا ندیم؛ وزیر تحصیلات عالی این رژیم، جامعه جهانی از سرمایه گذاری روی رییس شبکه حقانی به مثابه یک طالب اصلاح طلب و تکنوکرات، هراس دارد و نمی خواهد به یک عنصر بدنام و جنایتکار، نزدیک شود و این یکی از مواردی است که جناح اصلاح طلب طالبان را تضعیف می کند و برای اقتدارگرایان انحصارطلب به رهبری ملا هبت الله، میدان مانور وسیع تری به هدف پیشبرد سیاست های قومی و رادیکال شان علیه دولت فراگیر فراهم می کند.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور