سیاست خارجی طالبان و دغدغه «سنت نبوی»

جلسه‌ای با حضور امیرخان متقی؛ وزیر خارجه طالبان به منظور «آگاه‌سازی و هماهنگی» در خصوص تعامل نهادهای طالبان با نمایندگی ‌های خارجی روز جمعه ۲۳ سرطان در این وزارت برگزار شد.
 
ضیا تکل؛ معاون سخنگوی این وزارت در توییتی نوشته است که در این نشست به منظور رعایت دستورالعمل ‌های کابینه و فرامین رهبر طالبان در زمینه تعامل با هیات‌ های خارجی، سفرهای رسمی، دیدار با نمایندگان کشورها و نمایندگی ‌های خارجی و امضای قراردادها تشریح شده است.
 
اخیرا مکتوبی به امضای وزیر خارجه طالبان به نمایندگی ‌های خارجی در شبکه ‌های اجتماعی منتشر شده که در آن بر «آراسته نمودن صورت و سیرت‌ ‌شان طبق سنت نبوی» و برگزاری منظم نماز جماعت در محل این نمایندگی ‌ها تاکید شده است.
 
تاکنون هیچ کشوری حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته و مناسبات سیاسی در حد «تعامل» با کابل است. با این حال، شماری از کشورها و سازمان های بین المللی، نمایندگی های سیاسی خود را در کابل، فعال نگه داشته اند و این امر به ادامه مراودات طالبان با نمایندگی های خارجی و بالعکس، منجر شده است.
 
در این میان، برخورد طالبان با دیپلمات های خارجی به ویژه دیپلمات های زن یا غیرمسلمان، همواره مورد توجه رسانه ها و افکار عمومی بوده و در مواردی نیز مناقشه برانگیز شده است.
 
در نخستین ماه های تسلط طالبان بر افغانستان، عبدالله سرحدی؛ والی طالبان برای ولایت بامیان، هنگام گفتگو با یک خبرنگار خارجی زن، صورت خود را برگردانده بود تا «نامحرم» را نبیند.
 
عبدالله سرحدی یکی از ملاهای سنتی و بسیار تندرو طالبان است که در گذشته، مجری برخی از خونین ترین راهبردهای تصفیه قومی و مذهبی طالبان در مناطق مرکزی بوده است.
 
تصاویر منتشرشده از آن گفتگو به بحث های زیادی در شبکه های اجتماعی دامن زد و ادعاهای طالبان درباره «تغییر» نگاه شان نسبت به زنان و مسایل دیگر و فاصله گرفتن از افراط گرایی را به چالش کشید.
 
چند ماه بعد، استقبال گرم و صمیمانه امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه طالبان از حنا ربانی؛ معاون جذاب و جوان وزارت خارجه پاکستان در کابل هم به شدت واکنش برانگیز شد و کاربران، این رویداد را با اقدام والی طالبان در بامیان با یک خبرنگار زن خارجی مقایسه کردند و دوگانه رفتاری طالبان در استفاده ابزاری و تفسیرهای متعارض از دستورات دینی را مورد انتقاد قرار دادند.
 
پیشتر از آن، ارتباط، گفتگو و تعامل نزدیک طالبان با خبرنگاران بی حجاب در نشست های مسکو و سایر دیدارهای بین المللی آنان هم به بحث های گسترده در این باره دامن زد و واکنش های وسیعی را برانگیخت.
 
صدور دستور تازه وزارت خارجه طالبان به نمایندگی های خارجی مستقر در کابل مبنی بر «آراسته نمودن صورت و سیرت‌شان طبق سنت نبوی» نیز تازه ترین رویداد بحث برانگیزی است که در این زمینه صورت می گیرد و یکبار دیگر، دوگانه رفتاری، تعارض و نگاه ابزاری و مبتنی بر تفسیرهای قشری و ظاهرگرایانه از دین توسط رهبران طالبان را در معرض توجه قرار می دهد.
 
این در حالی است که دست کم بخشی از مقام های دولت طالبان، تلاش زیادی می کنند تا به دیپلمات ها و مراکز دیپلماتیک مستقر در کابل، آزادی عمل بیشتری بدهند و تعهد ظاهری خود به اصل مصونیت دیپلماتیک آنها را به نمایش بگذارند؛ اما صدور دستور مضحک وزارت خارجه طالبان، بیانگر آن است که عناصر افراطی، تندرو و به شدت رادیکال این گروه در صدد تحمیل فرهنگ و سنت طالبانی و تفسیر سختگیرانه خود از احکام دینی بر نمایندگی های خارجی اند.
 
در مقابل اما برگزاری جلسه نحوه تعامل با دیپلمات ها و مراکز دیپلماتیک خارجی در وزارت خارجه طالبان، شاید تلاشی برای بی اثر کردن محتوای مکتوب مورد اشاره و یا شاید هم بالعکس، در راستای اجرایی کردن آن بوده باشد.
 
در این میان، چیزی که وجود دارد و نمی توان انکار کرد این است که علیرغم تمام برخوردهای دوگانه و تناقض های آشکار در استفاده طالبان از احکام دینی به منظور سرکوب، محرومیت و خانه نشین کردن میلیون ها زن مسلمان در افغانستان و اعطای آزادی عمل گسترده به زنان و مردان خارجی فعال در افغانستان، دستور تازه وزارت خارجه طالبان، بیانگر آن است که اگر این رژيم به رسمیت شناخته شود و مشروعیت بین المللی کسب کند به سرعت به اصل خود برمی گردد و در آن صورت، افراط گرایان، تندروها و تروریست ها ابتکار عمل را در رادیکالیزه کردن سیاست های داخلی و خارجی این رژيم به دست خواهند گرفت. بنابراین، اعطای مشروعیت و رسمیت به رژیم طالبان، آخرین میخ بر تابوت آزادی، حقوق بشر و کرامت انسانی، و مجوز دادن به تفسیر تندروانه از متون دینی و تحمیل بی پروای آن بر مردم افغانستان و حتی دیپلمات های خارجی خواهد بود.
 
نرگس اعتماد - جمهور